Μια από τις σημαντικότερες τεχνολογίες που έχει εφεύρει ο άνθρωπος είναι η γλώσσα. Χωρίς την ικανότητά μας να επικοινωνούμε, πιθανότατα θα εξακολουθούσαμε να κρεμιόμαστε από τα δέντρα και να αποτελούμε το μενού του γεύματος για πολλά ζώα με μεγαλύτερα δόντια και νύχια από εμάς. Και δεν θα διαβάζατε αυτό το κείμενο. Επομένως χαίρομαι που το κάνετε, το ίδιο μάλλον κι εσείς.
Άλλες τεχνολογίες, όπως τα μέσα μεταφοράς, η γραφή, η τυπογραφία, ο τηλέγραφος, το τηλέφωνο και φυσικά το διαδίκτυο, επηρέασαν επί μακρόν την εξέλιξη της γλώσσας. Μήπως σήμερα βρισκόμαστε στο κατώφλι της δημιουργίας μιας παγκόσμιας γλώσσας; Θα μπορούσε στο μέλλον να επικρατήσει μία μοναδική ανθρώπινη γλώσσα και όλες οι υπόλοιπες να εξαφανιστούν;
Ή, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται όλο και καλύτερη στη μετάφραση, θα μπορούσε να οδηγήσει στο αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή στον περαιτέρω κατακερματισμό της γλώσσας; Τοπικές διάλεκτοι και τοπικά ιδιώματα όπως η Sheng της Κένυας και η Creole της Αϊτής να εδραιωθούν βαθιά; Και οι δύο έχουν άλλωστε ευδοκιμήσει στην ψηφιακή εποχή.
Όντως εμείς οι Homo Sapiens ανακαλύψαμε τη γλώσσα, όπως θέλουμε να πιστεύουμε; Ή μήπως την πήραμε από τους Neanderthal ή από κάποιο άλλο είδος ανθρωποειδών; Υπάρχουν στοιχεία ότι οι Neanderthal μιλούσαν κάποιου είδους γλώσσα, και υπάρχουν κάποιες εικασίες ότι εμείς οι Homo Sapiens ίσως πήραμε την ιδέα της φωτιάς και της κατασκευής εργαλείων από τους Neanderthal. Ενδιαφέρουσες θεωρίες.
Αποτελούν ένα πολύτιμο πείραμα σκέψης, δεδομένου ότι και η γλώσσα σήμερα αλλάζει. Όπως συνέβαινε πάντα. Η ιδέα μιας παγκόσμιας ανθρώπινης γλώσσας είναι παλιά. Η πάλαι ποτέ κατάρα της επιστημονικής φαντασίας, αποκτά έδαφος στον σύγχρονο κόσμο. Η πιο συνηθισμένη παγκόσμια γλώσσα που αναφέρεται στην επιστημονική φαντασία είναι η Εσπεράντο, η οποία θεωρείται μια επικουρική γλώσσα και σχεδιάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα με στόχο να είναι εύκολη στην εκμάθηση και τη χρήση. Δημιουργήθηκε από έναν Πολωνό οφθαλμίατρο, ο οποίος ονειρευόταν να ενώσει τον κόσμο και τη γενέτειρά του.
Οι γλώσσες αποτελούν τον πυρήνα κάθε πολιτισμού σε όλο τον κόσμο. Σήμερα, εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 8.324 γλώσσες στον κόσμο και περίπου 7.000 χρησιμοποιούνται ενεργά. Η ακριβής προέλευση της ανθρώπινης γλώσσας αποτελεί αντικείμενο πολλών αντιπαραθέσεων, αλλά γενικά υπάρχει μια θεωρία που υποστηρίζει ότι κάποτε είχαμε μια κοινή γλώσσα, κατά την οποία προήλθαμε από την Αφρική πριν από περίπου 200.000 έως 160.000 χρόνια. Οπότε, σύμφωνα με τη θεωρία αυτή κάποτε όντως είχαμε μια παγκόσμια γλώσσα! Με τη διαφορά ότι τότε ήμασταν πολύ λιγότεροι από ό,τι είμαστε σήμερα.
Υπάρχουν κάποιες εικασίες ότι υπήρχε μια πρωταρχική γλώσσα που μιλούσαν οι άνθρωποι προτού εμείς οι Homo Sapiens αναπτύξουμε τη δική μας γλώσσα. Η γλώσσα είναι πολύ πιο εύθραυστη και ευμετάβλητη από ό,τι θέλουμε να πιστεύουμε. Οι ψηφιακές τεχνολογίες μπορεί να έχουν πολύ ταχύτερο (όχι άμεσο όμως) αντίκτυπο στην εξέλιξη του γλωσσικού συστήματος.
Ο αντίκτυπος των τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών στις γλώσσες
Προβλέπεται ότι ο κόσμος μπορεί να χάσει περίπου 1.500 γλώσσες μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα. Αυτό θα ήταν πράγματι πολύ λυπηρό, καθώς οι γλώσσες αποτελούν μέρος της θαυμαστής ποικιλομορφίας των ανθρώπινων πολιτισμών που κάνουν τον κόσμο μας εξαιρετικά ενδιαφέρον.
Οι γλώσσες χάνονται για πολλούς λόγους: η οικοδόμηση και πτώση αυτοκρατοριών επί χιλιάδες χρόνια, η επικράτηση ενός κυρίαρχου πολιτισμού, η επέκταση των εμπορικών οδών, η αιφνίδια πληθυσμιακή συρρίκνωση λόγω λιμών και ασθενειών αποτελούν μόνο μερικά παραδείγματα
Με την ανάπτυξη των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών η διάσωση των γλωσσών αποτελεί μια εντελώς νέα πρόκληση. Και τις αλλαγές στη γλώσσα. Οι τεχνολογίες μεταφορών, από τα μακρόστενα πλοία των Βίκινγκς μέχρι τους δρόμους και τα μεταφορικά μέσα, έχουν επηρεάσει από καιρό την εξέλιξη των γλωσσών.
Σήμερα, έχουμε τη δυνατότητα να επικοινωνούμε, σε ποικίλους βαθμούς, με οποιονδήποτε, οπουδήποτε σχεδόν άμεσα σε σχεδόν οποιαδήποτε γλώσσα. Ενώ το Google Translate και το Microsoft Translate είναι σχετικά καλές υπηρεσίες, συχνά τους διαφεύγουν οι τοπικές διάλεκτοι, η ιδιωματική αργκό και οι πολιτισμικές αποχρώσεις. Αν και εργαλεία όπως τα Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα (μια μορφή τεχνητής νοημοσύνης) μπορούν να βοηθήσουν, η τάση τους να επινοούν πράγματα μπορεί να οδηγήσει σε μερικές μάλλον άβολες ή και διασκεδαστικές ανταλλαγές μεταξύ ανθρώπων που μιλούν διαφορετικές γλώσσες.
Ωστόσο, οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών και άλλες ψηφιακές τεχνολογίες θα μπορούσαν επίσης να διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στη διατήρηση των γλωσσών, τουλάχιστον στην αποθήκευσή για μελλοντική χρήση σε περίπτωση που αυτές για τον οποιοδήποτε λόγο εκλείψουν. Η διατήρησή τους θα ήταν σημαντική για τη μεταγενέστερη ιστορική έρευνα, δεδομένου ότι μπορούμε πλέον να αποθηκεύσουμε με μεγαλύτερη ασφάλεια τον ήχο. Αυτό μπορεί να μας προσφέρει μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση μιας γλώσσας, καθώς για παράδειγμα περιλαμβάνει την προφορά, τις τοπικές διαλέκτους και τις πολιτισμικές αποχρώσεις. Βοηθώντας έτσι στη διατήρηση της ιστορικής ακρίβειας.
Το μέλλον της ανθρώπινης γλώσσας
Θα ήταν λοιπόν δυνατό να δημιουργήσουμε μια παγκόσμια γλώσσα που θα διδάσκεται σε όλους στα σχολεία; Όπου επίσης θα μιλάμε τη γλώσσα καταγωγής μας, την οποία θα διδασκόμαστε από τους γονείς μας και την κοινότητά μας; Η σίγουρη απάντηση είναι, ότι ίσως.
Η κωδικοποίηση λογισμικού περιλαμβάνει επίσης μια σειρά διαφορετικών γλωσσών. Οι προγραμματιστές συχνά μιλούν με όρους που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν. Ωστόσο, ο κώδικας μπορεί να ξεπεράσει πολλά πολιτισμικά γλωσσικά εμπόδια και κατά κάποιον τρόπο θα μπορούσε να θεωρηθεί μια επιμέρους γλώσσα όπως η Εσπεράντο.
Αν και δεν το γνωρίζουμε ακόμη με εμπειρική έρευνα, αφού είναι πολύ νωρίς για να πούμε με βεβαιότητα, είναι πιθανό ότι οι γλώσσες μας σε όλο τον κόσμο αλλάζουν στην ψηφιακή εποχή στην οποία εισερχόμαστε. Τα emojis χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο για να μεταφέρουν έννοιες και να επιτρέπουν την ευκολότερη διαπολιτισμική επικοινωνία. Αν και όχι πάντα. Ορισμένα emoji αποκτούν διαφορετικές έννοιες σε πολλούς πολιτισμούς.
Τα ψηφιακά εργαλεία μετάφρασης θα πρέπει να γίνουν πολύ καλύτερα από ό,τι είναι σήμερα. Πιθανώς αυτό θα συμβεί. Στη συνέχεια, θα πρέπει να παρακολουθούν τις τοπικές τροποποιήσεις σε συνεχή βάση για να παραμένουν συναφή και χρήσιμα.
Όλες οι χώρες και οι πολιτισμοί, ή τουλάχιστον μια σημαντική πλειοψηφία, θα πρέπει να συμφωνήσουν για το ποια θα είναι μια παγκόσμια γλώσσα. Θα απαιτούσε πολιτισμική ευαισθησία και σεβασμό απέναντι στις πολιτισμικές μειονότητες, αποδοχή της πραγματικότητας της διαφορετικότητας των φύλων ως ανθρώπινη (και βιολογική) κατασκευή, δημιουργία ενός παγκόσμιου αλφάβητου. Ξέρουμε ότι αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει αφού οι αριθμοί είναι αραβικοί και παγκοσμίως αναγνωρισμένοι, και τα ίδια τα μαθηματικά αποτελούν μια κοινή παγκόσμια γλώσσα.
Είναι πολύπλοκη η πορεία προς μια παγκόσμια γλώσσα. Μια γλώσσα μπορεί να εξελιχθεί φυσικά με την πάροδο του χρόνου, να αναδυθεί στην κοινωνία και να υιοθετηθεί ανεπίσημα μέχρι οι πολιτισμοί και τα έθνη την αποδεχτούν και εν τέλει την επισημοποιήσουν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι τεχνολογίες επικοινωνιών και οι συναφείς τεχνολογίες, όπως οι LLM και η Generative AI, θα έχουν αντίκτυπο- δηλαδή έχουν ήδη αντίκτυπο. Είναι ωστόσο πολύ νωρίς και μια τόσο σημαντική κοινωνικοπολιτισμική αλλαγή θα χρειαστεί πολλές δεκαετίες για να εκδηλωθεί.
✥Δείτε επίσης: Οικονομία της προσοχής: Όταν κάποιοι θησαυρίζουν από τα δικά μας scroll
