H Τεχνητή Νοημοσύνη/TN (Artificial Intelligence/AI) κάποτε δημιουργούσε φόβο. Η φύση της συγκεκριμένης τεχνολογίας, όπου τα μηχανήματα και τα ρομπότ θα μπορούσαν να λειτουργήσουν χρησιμοποιώντας ανθρώπινη λογική και αντίληψη, δημιουργούσε μια ατμόσφαιρα μυστηρίου με έντονους προβληματισμούς. Επικρατούσε το «η τεχνητή νοημοσύνη θα αντικαταστήσει τον άνθρωπο» και έτσι αντιμετωπιζόταν ως κάτι «κακό», εφιαλτικό για το μέλλον, καταστροφικό για την ύπαρξη.
Ωστόσο, όσο τα χρόνια περνούσαν και η τεχνολογία της AI εξελισσόταν, συνειδητοποιήσαμε πως τελικά δεν χρειάζεται να στήσουμε κάποια σύγχρονη Σταυροφορία, κυνηγώντας τους προγραμματιστές για να τους ρίξουμε στην πυρά. Η AI έφερε μια τεχνολογική επανάσταση σε διάφορους τομείς, όπου με αυτήν ο άνθρωπος κατάφερε να αγγίξει δύσβατα και απάτητα μονοπάτια.
Στην ιατρική και την υγειονομική περίθαλψη, η ΑΙ επιτρέπει γρήγορες λύσεις θεραπείας και διάγνωσης. Η κατανόηση της δομής των πρωτεϊνών στον ανθρώπινο οργανισμό, ήταν μια σημαντική πτυχή για την ανάπτυξη φαρμάκων και η DeepMind με το AlphaFold, το 2018, προχώρησε σε σημαντικές ανακαλύψεις σε αυτόν τον τομέα.
Τα αυτοκινούμενα αυτοκίνητα που ταξιδεύουν χωρίς τη βοήθεια ανθρώπινου οδηγού, χρησιμοποιώντας αισθητήρες, κάμερες και ραντάρ ΑΙ, είναι τα οχήματα του μέλλοντος – του όχι και τόσο μακρινού. Η Waymo LLC, είναι μια εταιρεία που κατασκευάζει τέτοια αυτοκίνητα, και προς το παρόν, είναι διαθέσιμα μόνο σε μερικές πόλεις των Η.Π.Α., ενώ τα Tesla Autopilot με σύστημα υποβοήθησης ADAS, επιτρέπουν στο όχημα να παρακολουθεί την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο οδηγός, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα ατυχήματα που οφείλονται σε ανθρώπινο λάθος και στην σωματική εξάντληση.
Επίσης, η ΑΙ έχει συμβάλει στην ανάπτυξη του κλάδου της εικονικής βοήθειας (Virtual Assistance) και της κυβερνοασφάλειας (Cyber Security). Η αναγνώριση ομιλίας είναι μέρος αυτών και είναι η διαδικασία κατά την οποία ένας υπολογιστής ερμηνεύει τις ανθρώπινες λέξεις και τις μετατρέπει σε μορφή αναγνώσιμη (συνήθως κείμενο). Η Βοήθεια της Google (Google Assistant), η Siri της Apple, η Microsoft Cortana και η Alexa της Amazon, είναι οι πιο συνηθέστερες «εικονικές βοήθειες».
H αναγνώριση προσώπου (Face Recognition) είναι επίσης ένα απ’ το εξελιγμένα επιτεύγματα ΑΙ του 21ου αιώνα. Τα περισσότερα smartphone σήμερα χρησιμοποιούν αυτή την τεχνολογία, όπως το FaceID της Apple, αλλά και ο τρόπος που λειτουργεί η ανίχνευση εικόνων στην Google και στα social media βασίζεται σε αυτήν.
Όμως, όσο η τεχνητή νοημοσύνη έμενε εντός επιστημονικών εργαστηρίων και ήταν προσβάσιμη μόνο απ’ τους προγραμματιστές, τόσο ο κόσμος θα παρέμενε επιφυλακτικός απέναντί της. Έτσι, διάφοροι ΑΙ ερευνητές ξεκίνησαν να κατασκευάζουν «εργαλεία» που κάνουν χρήση αυτή της τεχνολογίας και είναι διαθέσιμα για όλους.
Οι AI πλατφόρμες, όπως το DALL-E, το Midjourney και το Stable Diffusion, προσφέρουν μέσω της ΑΙ ένα σύμπαν γραφιστικής δημιουργίας που μοιάζει αχανές, δαιδαλώδες, αλλά απέραντα ονειρικό.
Αυτή η τάση έχει προκαλέσει ανησυχία γύρω από τις πιθανές καταχρήσεις της τεχνολογίας και πώς μπορεί να αξιοποιηθεί. Ταυτόχρονα, δημιουργείται προβληματισμός σχετικά με τις επιπτώσεις που θα έχει στην γραφιστική. Πολλοί αναφέρουν πως η τεχνητή νοημοσύνη θα αντικαταστήσει τους σημερινούς γραφίστες, αλλά ταυτόχρονα, μέσω της AI ίσως αναδυθούν οι επόμενοι.
Η τεχνητή νοημοσύνη στον τομέα του σχεδιασμού και της γραφιστικής, προς το παρόν, χρησιμοποιείται για την δημιουργία πιο περίπλοκων και μοναδικών σχεδίων, διερευνώντας διαφορετικές επιλογές και καταλήγοντας σε νέες ιδέες όσο ο χρήστης πειραματίζεται με αυτήν.
Για παράδειγμα, στο Midjourney, ένας χρήστης μπορεί να γράψει τις λέξεις κλειδιά “girl with a tiger face happy with candies” (κορίτσι με πρόσωπο τίγρη χαρούμενη με γλυκά) και απ’ τα αποτελέσματα που θα του φέρει το σύστημα της τεχνητής νοημοσύνης, να συνεχίσει να πειραματίζεται εξελίσσοντας την βασική του ιδέα σε κάτι τελείως διαφορετικό, χωρίς να γνωρίζει που θα καταλήξει.
Ομοίως και στο Stable Diffusion, οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν εικόνες που μοιάζουν με πραγματικές φωτογραφίες και να απεικονίσουν οτιδήποτε υπάρχει στην φαντασία τους. Αυτό είναι εφικτό χάρη σε αλγόριθμους που μαθαίνουν να συσχετίζουν εικόνες από μια τεράστια συλλογή που υπάρχει στο database τους, αλλά και απ’ αυτές που υπάρχουν στο ίντερνετ. Και αφού στο ίντερνετ υπάρχουν τα πάντα, έτσι και σε αυτά τα AI συστήματα, μπορείς να δημιουργήσεις τα πάντα.
Γι’ αυτό, ορισμένοι ανησυχούν για τα έργα που μπορούν να δημιουργηθούν απ’ τους χρήστες, αφού το σύστημα μοιάζει τόσο απελευθερωμένο από ηθικές αξίες και ανθρώπινες αρχές, που καταλήγει «τρομακτικό» σε κάποιες περιπτώσεις.
Ο Bakz T. Future, ένας YouTuber που ασχολείται με την ΑΙ τεχνολογία, ισχυρίζεται ότι η κοινότητα του Unstable Diffusion δημιουργεί περιεχόμενο που θα μπορούσε να θεωρηθεί παιδική πορνογραφία. «Πρόκειται για ανθρώπους από σκοτεινές γωνιές του διαδικτύου, στους οποίους ουσιαστικά έχουν δοθεί τα κλειδιά των ονείρων τους.»
Και πράγματι, έτσι είναι. Αν για παράδειγμα, ο Dahmer – ο serial killer για τον οποίο δημιουργήθηκε ντόρος λόγω της σειράς στο Netflix – ζούσε τώρα και είχε πρόσβαση στο ίντερνετ, θα μπορούσε να μπει στο Unstable Diffusion ή στο Midjourney και να πειραματιστεί με διάφορους τρόπους, δημιουργώντας εικόνες που θα προέρχονται απ’ τα βαθύτερα και σκοτεινά μέρη του μυαλού του, και στην συνέχεια να της χρησιμοποιήσει με όποιον τρόπο θέλει. Όμως, ο Dahmer, δεν έβγαζε και φωτογραφίες τα τεμαχισμένα πτώματά του; Αυτό σημαίνει πως πρέπει να καταδικάσουμε την φωτογραφία;
Σύμφωνα με το Wired, ο Emad Mostaque, συν-ιδρυτής του Unstable Diffusion, λέει ότι παρόλο που ορισμένες εικόνες που δημιουργούνται μπορεί να είναι δυσάρεστες, το εργαλείο δεν κάνει κάτι διαφορετικό απ’ τις καθιερωμένες εφαρμογές και τεχνολογίες δημιουργίας και επεξεργασίας εικόνων. «Η χρήση της τεχνολογίας έχει να κάνει πάντα με την προσωπική ευθύνη των ανθρώπων», δήλωσε. «Αν χρησιμοποιούν το Photoshop για παράνομη ή ανήθικη χρήση, είναι λάθος του ατόμου.»
Η ποιότητα και η ποσότητα των εικόνων που δημιουργούνται με ΑΙ έχει εκτοξευθεί τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, ξεκινώντας με την ανακοίνωση τον Ιανουάριο του 2021, για την κυκλοφορία του συστήματος DALL-E απ’ την εταιρεία ερευνών τεχνητής νοημοσύνης OpenAI. Η δεύτερη έκδοση του συστήματος, ήρθε τον Απρίλιο του 2022, με την ονομασία DALL-E 2, το οποίο έγινε και διαθέσιμο ως εμπορική υπηρεσία.
Απ’ την αρχή, η OpenAI περιόρισε την πρόσβαση στις γεννήτριες εικόνων της, παρέχοντας μόνο περιεχόμενο που προκύπτει μέσα απ’ τα προκαθορισμένα φίλτρα δημιουργίας του συστήματός της. Σε αντίθεση με το Midjourney όπου η δημιουργία είναι ανεξέλεγκτη, όπως πρέπει να είναι άλλωστε κάθε είδους τέχνη.
Το σύστημα της Stable Diffusion είναι ανοιχτού κώδικα [σ.σ. λογισμικό του οποίου ο πηγαίος κώδικας διατίθεται ελεύθερα και μπορεί να τροποποιηθεί], όπως και το DALL-E Mini (κλώνος του αρχικού), το οποίο μετονομάστηκε σε Craiyon, αλλά εξακολουθεί να περιλαμβάνει προστατευτικές γραμμές (όπως η αρχική έκδοση του DALL-E).
Το επόμενο διάστημα, θα συναντούμε όλο και πιο συχνά μπροστά μας AI δημιουργίες. Ήδη, στο Olafaq, η κεντρική εικόνα κάποιων κειμένων μας είναι αποτέλεσμα τεχνητής νοημοσύνης – υπό το δημιουργικό μυαλό του Γιάννη Παπαϊωάννου, διευθυντή σύνταξης του περιοδικού FAQ και του site μας.
Από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 που πρωτοσυζητήθηκε ανοιχτά το θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης, η συγκεκριμένη τεχνολογία έχει δαιμονοποιηθεί. Πλέον, και όσο αυτή εφαρμόζεται καθημερινά σε διάφορες πτυχές της ζωής μας, αρχίζουμε να την αντιμετωπίζουμε με ψυχραιμία προσπαθώντας να την κατανοήσουμε. Υπάρχουν και αυτοί, που ισχυρίζονται πως τα συστήματα AI γνωρίζουν πλέον περισσότερα για εμάς, απ’ ότι εμείς οι ίδιοι για τον εαυτό μας, αλλά ακόμα και έτσι, ίσως αυτός να είναι ο τρόπος που μπορούμε να κοιτάξουμε βαθιά μέσα μας.
H Τεχνητή Νοημοσύνη/TN (Artificial Intelligence/AI) κάποτε δημιουργούσε φόβο. Η φύση της συγκεκριμένης τεχνολογίας, όπου τα μηχανήματα και τα ρομπότ θα μπορούσαν να λειτουργήσουν χρησιμοποιώντας ανθρώπινη λογική και αντίληψη, δημιουργούσε μια ατμόσφαιρα μυστηρίου με έντονους προβληματισμούς. Επικρατούσε το «η τεχνητή νοημοσύνη θα αντικαταστήσει τον άνθρωπο» και έτσι αντιμετωπιζόταν ως κάτι «κακό», εφιαλτικό για το μέλλον, καταστροφικό για την ύπαρξη.
Ωστόσο, όσο τα χρόνια περνούσαν και η τεχνολογία της AI εξελισσόταν, συνειδητοποιήσαμε πως τελικά δεν χρειάζεται να στήσουμε κάποια σύγχρονη Σταυροφορία, κυνηγώντας τους προγραμματιστές για να τους ρίξουμε στην πυρά. Η AI έφερε μια τεχνολογική επανάσταση σε διάφορους τομείς, όπου με αυτήν ο άνθρωπος κατάφερε να αγγίξει δύσβατα και απάτητα μονοπάτια.
Στην ιατρική και την υγειονομική περίθαλψη, η ΑΙ επιτρέπει γρήγορες λύσεις θεραπείας και διάγνωσης. Η κατανόηση της δομής των πρωτεϊνών στον ανθρώπινο οργανισμό, ήταν μια σημαντική πτυχή για την ανάπτυξη φαρμάκων και η DeepMind με το AlphaFold, το 2018, προχώρησε σε σημαντικές ανακαλύψεις σε αυτόν τον τομέα.
Τα αυτοκινούμενα αυτοκίνητα που ταξιδεύουν χωρίς τη βοήθεια ανθρώπινου οδηγού, χρησιμοποιώντας αισθητήρες, κάμερες και ραντάρ ΑΙ, είναι τα οχήματα του μέλλοντος – του όχι και τόσο μακρινού. Η Waymo LLC, είναι μια εταιρεία που κατασκευάζει τέτοια αυτοκίνητα, και προς το παρόν, είναι διαθέσιμα μόνο σε μερικές πόλεις των Η.Π.Α., ενώ τα Tesla Autopilot με σύστημα υποβοήθησης ADAS, επιτρέπουν στο όχημα να παρακολουθεί την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο οδηγός, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα ατυχήματα που οφείλονται σε ανθρώπινο λάθος και στην σωματική εξάντληση.
Επίσης, η ΑΙ έχει συμβάλει στην ανάπτυξη του κλάδου της εικονικής βοήθειας (Virtual Assistance) και της κυβερνοασφάλειας (Cyber Security). Η αναγνώριση ομιλίας είναι μέρος αυτών και είναι η διαδικασία κατά την οποία ένας υπολογιστής ερμηνεύει τις ανθρώπινες λέξεις και τις μετατρέπει σε μορφή αναγνώσιμη (συνήθως κείμενο). Η Βοήθεια της Google (Google Assistant), η Siri της Apple, η Microsoft Cortana και η Alexa της Amazon, είναι οι πιο συνηθέστερες «εικονικές βοήθειες».
H αναγνώριση προσώπου (Face Recognition) είναι επίσης ένα απ’ το εξελιγμένα επιτεύγματα ΑΙ του 21ου αιώνα. Τα περισσότερα smartphone σήμερα χρησιμοποιούν αυτή την τεχνολογία, όπως το FaceID της Apple, αλλά και ο τρόπος που λειτουργεί η ανίχνευση εικόνων στην Google και στα social media βασίζεται σε αυτήν.
Όμως, όσο η τεχνητή νοημοσύνη έμενε εντός επιστημονικών εργαστηρίων και ήταν προσβάσιμη μόνο απ’ τους προγραμματιστές, τόσο ο κόσμος θα παρέμενε επιφυλακτικός απέναντί της. Έτσι, διάφοροι ΑΙ ερευνητές ξεκίνησαν να κατασκευάζουν «εργαλεία» που κάνουν χρήση αυτή της τεχνολογίας και είναι διαθέσιμα για όλους.
Οι AI πλατφόρμες, όπως το DALL-E, το Midjourney και το Stable Diffusion, προσφέρουν μέσω της ΑΙ ένα σύμπαν γραφιστικής δημιουργίας που μοιάζει αχανές, δαιδαλώδες, αλλά απέραντα ονειρικό.
Αυτή η τάση έχει προκαλέσει ανησυχία γύρω από τις πιθανές καταχρήσεις της τεχνολογίας και πώς μπορεί να αξιοποιηθεί. Ταυτόχρονα, δημιουργείται προβληματισμός σχετικά με τις επιπτώσεις που θα έχει στην γραφιστική. Πολλοί αναφέρουν πως η τεχνητή νοημοσύνη θα αντικαταστήσει τους σημερινούς γραφίστες, αλλά ταυτόχρονα, μέσω της AI ίσως αναδυθούν οι επόμενοι.
Η τεχνητή νοημοσύνη στον τομέα του σχεδιασμού και της γραφιστικής, προς το παρόν, χρησιμοποιείται για την δημιουργία πιο περίπλοκων και μοναδικών σχεδίων, διερευνώντας διαφορετικές επιλογές και καταλήγοντας σε νέες ιδέες όσο ο χρήστης πειραματίζεται με αυτήν.
Για παράδειγμα, στο Midjourney, ένας χρήστης μπορεί να γράψει τις λέξεις κλειδιά “girl with a tiger face happy with candies” (κορίτσι με πρόσωπο τίγρη χαρούμενη με γλυκά) και απ’ τα αποτελέσματα που θα του φέρει το σύστημα της τεχνητής νοημοσύνης, να συνεχίσει να πειραματίζεται εξελίσσοντας την βασική του ιδέα σε κάτι τελείως διαφορετικό, χωρίς να γνωρίζει που θα καταλήξει.
Ομοίως και στο Stable Diffusion, οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν εικόνες που μοιάζουν με πραγματικές φωτογραφίες και να απεικονίσουν οτιδήποτε υπάρχει στην φαντασία τους. Αυτό είναι εφικτό χάρη σε αλγόριθμους που μαθαίνουν να συσχετίζουν εικόνες από μια τεράστια συλλογή που υπάρχει στο database τους, αλλά και απ’ αυτές που υπάρχουν στο ίντερνετ. Και αφού στο ίντερνετ υπάρχουν τα πάντα, έτσι και σε αυτά τα AI συστήματα, μπορείς να δημιουργήσεις τα πάντα.
Γι’ αυτό, ορισμένοι ανησυχούν για τα έργα που μπορούν να δημιουργηθούν απ’ τους χρήστες, αφού το σύστημα μοιάζει τόσο απελευθερωμένο από ηθικές αξίες και ανθρώπινες αρχές, που καταλήγει «τρομακτικό» σε κάποιες περιπτώσεις.
Ο Bakz T. Future, ένας YouTuber που ασχολείται με την ΑΙ τεχνολογία, ισχυρίζεται ότι η κοινότητα του Unstable Diffusion δημιουργεί περιεχόμενο που θα μπορούσε να θεωρηθεί παιδική πορνογραφία. «Πρόκειται για ανθρώπους από σκοτεινές γωνιές του διαδικτύου, στους οποίους ουσιαστικά έχουν δοθεί τα κλειδιά των ονείρων τους.»
Και πράγματι, έτσι είναι. Αν για παράδειγμα, ο Dahmer – ο serial killer για τον οποίο δημιουργήθηκε ντόρος λόγω της σειράς στο Netflix – ζούσε τώρα και είχε πρόσβαση στο ίντερνετ, θα μπορούσε να μπει στο Unstable Diffusion ή στο Midjourney και να πειραματιστεί με διάφορους τρόπους, δημιουργώντας εικόνες που θα προέρχονται απ’ τα βαθύτερα και σκοτεινά μέρη του μυαλού του, και στην συνέχεια να της χρησιμοποιήσει με όποιον τρόπο θέλει. Όμως, ο Dahmer, δεν έβγαζε και φωτογραφίες τα τεμαχισμένα πτώματά του; Αυτό σημαίνει πως πρέπει να καταδικάσουμε την φωτογραφία;
Σύμφωνα με το Wired, ο Emad Mostaque, συν-ιδρυτής του Unstable Diffusion, λέει ότι παρόλο που ορισμένες εικόνες που δημιουργούνται μπορεί να είναι δυσάρεστες, το εργαλείο δεν κάνει κάτι διαφορετικό απ’ τις καθιερωμένες εφαρμογές και τεχνολογίες δημιουργίας και επεξεργασίας εικόνων. «Η χρήση της τεχνολογίας έχει να κάνει πάντα με την προσωπική ευθύνη των ανθρώπων», δήλωσε. «Αν χρησιμοποιούν το Photoshop για παράνομη ή ανήθικη χρήση, είναι λάθος του ατόμου.»
Η ποιότητα και η ποσότητα των εικόνων που δημιουργούνται με ΑΙ έχει εκτοξευθεί τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, ξεκινώντας με την ανακοίνωση τον Ιανουάριο του 2021, για την κυκλοφορία του συστήματος DALL-E απ’ την εταιρεία ερευνών τεχνητής νοημοσύνης OpenAI. Η δεύτερη έκδοση του συστήματος, ήρθε τον Απρίλιο του 2022, με την ονομασία DALL-E 2, το οποίο έγινε και διαθέσιμο ως εμπορική υπηρεσία.
Απ’ την αρχή, η OpenAI περιόρισε την πρόσβαση στις γεννήτριες εικόνων της, παρέχοντας μόνο περιεχόμενο που προκύπτει μέσα απ’ τα προκαθορισμένα φίλτρα δημιουργίας του συστήματός της. Σε αντίθεση με το Midjourney όπου η δημιουργία είναι ανεξέλεγκτη, όπως πρέπει να είναι άλλωστε κάθε είδους τέχνη.
Το σύστημα της Stable Diffusion είναι ανοιχτού κώδικα [σ.σ. λογισμικό του οποίου ο πηγαίος κώδικας διατίθεται ελεύθερα και μπορεί να τροποποιηθεί], όπως και το DALL-E Mini (κλώνος του αρχικού), το οποίο μετονομάστηκε σε Craiyon, αλλά εξακολουθεί να περιλαμβάνει προστατευτικές γραμμές (όπως η αρχική έκδοση του DALL-E).
Το επόμενο διάστημα, θα συναντούμε όλο και πιο συχνά μπροστά μας AI δημιουργίες. Ήδη, στο Olafaq, η κεντρική εικόνα κάποιων κειμένων μας είναι αποτέλεσμα τεχνητής νοημοσύνης – υπό το δημιουργικό μυαλό του Γιάννη Παπαϊωάννου, διευθυντή σύνταξης του περιοδικού FAQ και του site μας.
Από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 που πρωτοσυζητήθηκε ανοιχτά το θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης, η συγκεκριμένη τεχνολογία έχει δαιμονοποιηθεί. Πλέον, και όσο αυτή εφαρμόζεται καθημερινά σε διάφορες πτυχές της ζωής μας, αρχίζουμε να την αντιμετωπίζουμε με ψυχραιμία προσπαθώντας να την κατανοήσουμε. Υπάρχουν και αυτοί, που ισχυρίζονται πως τα συστήματα AI γνωρίζουν πλέον περισσότερα για εμάς, απ’ ότι εμείς οι ίδιοι για τον εαυτό μας, αλλά ακόμα και έτσι, ίσως αυτός να είναι ο τρόπος που μπορούμε να κοιτάξουμε βαθιά μέσα μας.