Τα προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης εκπαιδεύονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς που αγγίζουν πλέον την ταχύτητα φωτός. Από το 2022 μοντέλα δημιουργίας εικόνων όπως το DALL-E 3 και το Midjourney φτιάχνουν αντίγραφα που μοιάζουν πανομοιότυπα με πρωτότυπα έργα τέχνης μεγάλων καλλιτεχνών. Οι αλγόριθμοι, φυσικά, δεν γνωρίζουν τι σημαίνει ηθική, ούτε κρίση σε επίπεδο απόρριψης περιεχομένου για λόγους που επαφίενται σε ευαίσθητα ζητήματα, και ακόμα νομικά δεν έχουν τους κανονισμούς που θα έπρεπε, προκειμένου να προστατεύουν τους δημιουργούς στο επίπεδο που θα επιθυμούσαν. Ειδικά στο καλλιτεχνικό κομμάτι η πρωτοτυπία κι ο χαρακτήρας διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Δηλώνουν ταυτότητα.
Τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο συγκροτείται ένα μέτωπο απέναντι στην “ασυδοσία” της AI. Κλειδί στη διαμόρφωσή του σε επίπεδο εργαλείων αποτελεί ο 26χρονος Shawn Shan (Innovator of the Year για το MIT Technology Review). Από τα φοιτητικά του χρόνια στο Σικάγο ασχολήθηκε με την τεχνητή νοημοσύνη και την προστασία των προσώπων. Σε συνεργασία με τους Ben Zhao και Heather Zheng αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα εργαλείο για να βοηθήσουν τους καλλιτέχνες σε αυτήν την νέα εποχή. Ένα μέτρο προστασίας και ενημέρωσης για τα επόμενα βήματα, καθώς τα προγράμματα φωτογραφιών και βίντεο κλιμακώνουν τη δράση τους, προκειμένου να αγγίξουν την πραγματικότητα με τρόπο που ελάχιστοι θα μπορούν να διαχωρίσουν με γυμνό μάτι τι είναι αλήθεια και τι αληθοφανές.
Πώς όμως αυτοί οι τρεις άνθρωποι δημιούργησαν μία φόρμουλα προστασίας;
«Ο Shan προγραμμάτισε τον αλγόριθμο πίσω από το Glaze, ένα εργαλείο που επιτρέπει στους καλλιτέχνες να αποκρύπτουν το προσωπικό τους στυλ από την αντιγραφή μέσω τεχνητής νοημοσύνης. Το Glaze κυκλοφόρησε στις αρχές του 2023 και τον Οκτώβριο η ομάδα του Shan παρουσίασε το Nightshade, το οποίο προσθέτει ένα αόρατο στρώμα «δηλητηρίου» στις εικόνες για να εμποδίσει τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης που δημιουργούν εικόνες τη στιγμή που προσπαθούν να ενσωματώσουν αυτές τις εικόνες στα δεδομένα τους. Αν αυτό εισέλθει στα δεδομένα εκπαίδευσης ενός μοντέλου θα μπορούσε να καταστρέψει μόνιμα τα μοντέλα και να καταστήσει τα αποτελέσματά τους απρόβλεπτα. Η ομάδα δέχθηκε κριτική από υποστηρικτές της γενετικής τεχνητής νοημοσύνης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έγιναν αρκετές προσπάθειες για να “σπάσουν” τις προστασίες. Ωστόσο, βρήκε τεράστια ανταπόκριση στους κόλπους των καλλιτεχνών. Το Glaze έχει κατέβει σχεδόν 3,5 εκατομμύρια φορές (και το Nightshade πάνω από 700.000). Έχει επίσης ενσωματωθεί στην δημοφιλή νέα πλατφόρμα τέχνης Cara, επιτρέποντας στους καλλιτέχνες να ενσωματώσουν την προστασία στα έργα τους όταν ανεβάζουν εικόνες. Το Glaze έλαβε το βραβείο διακεκριμένης εργασίας και το βραβείο Internet Defense στο Usenix Security Symposium, ένα κορυφαίο συνέδριο για την ασφάλεια των υπολογιστών. Η δουλειά του Shan έχει επιτρέψει στους καλλιτέχνες να είναι και πάλι δημιουργικοί στο διαδίκτυο», λέει η Karla Ortiz μια καλλιτέχνις που συνεργάστηκε με τον Shan και την ομάδα του για την ανάπτυξη του Glaze και είναι μέρος μιας ομαδικής αγωγής εναντίον εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων.
H ισορροπία των δυνάμεων μεταβάλλεται και πάλι. Από ευάλωτη η κοινότητα βρίσκει και πάλι τον τρόπο να κερδίσει χρόνο, ώστε να οχυρωθεί απέναντι στη λαίλαπα που σαρώνει τα πάντα στο διάβα της. Είναι κοινά αποδεκτό πλέον πως οι κορυφαίες εταιρείες στην τεχνητή νοημοσύνη είναι ιδιωτικές και ο σκοπός τους δεν είναι να προστατεύσουν τους ανθρώπους και την κοινωνία. Ανώτατη αξία είναι το κέρδος. «Ο σκοπός τους είναι να ικανοποιήσουν τους μετόχους». Ο στόχος του Shan είναι να δείξει μέσω της δουλειάς του με τα Glaze και Nightshade, ότι οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να συνεργαστούν με καλλιτέχνες και είτε να τους βοηθήσουν να επωφεληθούν από την τεχνητή νοημοσύνη, είτε να τους δώσουν τη δυνατότητα να αποχωρήσουν από τη χρήση της. Ο επόμενος στόχος του Shan είναι να δημιουργήσει εργαλεία που θα βοηθήσουν τους ρυθμιστικούς φορείς να ελέγχουν τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης και να επιβάλλουν νόμους. Για τον ίδιο αυτό είναι ένα στοίχημα ζωής. Δείχνει πως το καταφέρνει κι ένα λαμπρό μέλλον ανοίγεται μπροστά του!
*Με στοιχεία από το MIT Technology Review.
