Έχουν περάσει περισσότερα από 60 χρόνια από τότε που ο κοσμοναύτης Yuri Gagarin έγραψε ιστορία ως ο πρώτος άνθρωπος που έφτασε στο διάστημα.

Έκτοτε, χιλιάδες εκτοξεύσεις πυραύλων έχουν πραγματοποιηθεί, ενώ χιλιάδες τεχνητοί δορυφόροι βρίσκονται σε τροχιά γύρω από ουράνια σώματα και μας στέλνουν πληροφορίες για τηλεπικοινωνιακούς, μετεωρολογικούς ακόμα και κατασκοπευτικούς σκοπούς ενώ η απεραντοσύνη αυτού του τελευταίου συνόρου συνεχίζει να μας συναρπάζει. Το διάστημα έχει εμπνεύσει αμέτρητες εξελίξεις στην επιστήμη, τα μαθηματικά και την τεχνολογία.

Και το 2024 αναμένεται μία χρονιά με συναρπαστικές διαστημικές αποστολές και πρωτοποριακές τεχνολογικές εξελίξεις.

Polaris Dawn

Λίγο μετά την χρηματοδότηση της πρώτης αποκλειστικά μη στρατιωτικής διαστημικής πτήσης, ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας Jared Isaacman ανακοίνωσε σχέδια για τρεις ακόμη ιδιωτικές πτήσεις με το διαστημόπλοιο SpaceX.

Το πρόγραμμα θα αποτελείται από τρεις επανδρωμένες αποστολές, ενώ σε όλες θα συμμετέχει ο ίδιος ο Jared Isaacman ο οποίος συμμετείχε και στην Inspiration4, την πρώτη επανδρωμένη τουριστική πτήση της SpaceX. Η πρώτη είναι το Polaris Dawn, που έχει προγραμματιστεί να εκτοξευθεί το νωρίτερο τον Απρίλιο του 2024.

Starliner

Την τελευταία δεκαετία, η NASA έδωσε στην Boeing σχεδόν 5 δισεκατομμύρια δολάρια για να αναπτύξει το Starliner, μια κάψουλα που έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει αστροναύτες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Η κάψουλα Starliner της Boeing ολοκλήρωσε με επιτυχία την πρώτη δοκιμαστική αποστολή χωρίς πλήρωμα στον ISS τον περασμένο Μάιο.

Boeing Starliner. Πηγή: Bob Hines/ NASA/ Wikipedia

Μετά από πολλαπλές καθυστερήσεις, το διαστημόπλοιο αναμένεται τελικά να μεταφέρει ένα πλήρωμα στον διαστημικό σταθμό στα μέσα Απριλίου. Εάν όλα πάνε καλά, η Boeing θα μπορούσε να αρχίσει να παρέχει τακτικές μεταφορές στον ISS για τους αστροναύτες της NASA από το 2025.

New Glenn

Η αεροδιαστημική εταιρεία του Jeff Bezos, Blue Origin, αναπτύσσει τον επαναχρησιμοποιήσιμο πύραυλο New Glenn, από το 2012 και η παρθενική του πτήση ήταν μια από τις πιο αναμενόμενες διαστημικές αποστολές το 2023. Ωστόσο, αυτή η εκτόξευση δεν έγινε και το διαστημόπλοιο αναμένεται τώρα να απογειωθεί στα τέλη του 2024. Εάν τελικά αυτό γίνει πραγματικότητα, ο πύραυλος θα ξεκινήσει μια νέα επιστημονική αποστολή της NASA, το Escape και Plasma Acceleration and Dynamics Explorers (EscaPADE), για τη μελέτη της μαγνητόσφαιρας του Άρη. Το πρώτο στάδιο του New Glenn έχει σχεδιαστεί για τουλάχιστον 25 πτήσεις. Λειτουργώντας σαν ένα εμπορικό αεροσκάφος (αλλά με καθαρότερα καύσιμα), το New Glenn θα οδηγήσει σε σημαντικά λιγότερα απόβλητα και κόστος.

New Glenn. Πηγή: Bluw Origin

Vulcan Centaur

Όπως το New Glenn, ο νέος πύραυλος Vulcan Centaur της United Launch Alliance (ULA) αναμενόταν να πετάξει για πρώτη φορά πέρυσι, και όπως το New Glenn, αυτή η πτήση μετατέθηκε για το 2024 και μάλιστα απογειώθηκε στις 8 Ιανουαρίου. Στο μέλλον, ο πύραυλος αναμένεται να χρησιμοποιηθεί για αποστολές εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ.

Ariane 6

Ο πύραυλος βαριάς ανύψωσης Ariane 5 της Arianespace ήταν το κύριο όχημα εκτόξευσης για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) από το 1996 έως την απόσυρσή του το 2023, και η γαλλική εταιρεία αναμένεται να εκτοξεύσει τον αντικαταστάτη του πυραύλου, Ariane 6, για πρώτη φορά στα μέσα του 2024. Εάν/όταν συμβεί αυτό, ο πύραυλος ύψους 207 ποδιών θα γίνει ο μεγαλύτερος που βγήκε από την Ευρώπη (ο μεγαλύτερος πύραυλος στον κόσμο, το Starship του SpaceX, έχει ύψος 397 πόδια).

διαστημικές αποστολές
Ariane 6. Πηγή: ESA

Tianlong-3

Τον Απρίλιο του 2023, η κινεζική startup πυραύλων Space Pioneer έγραψε ιστορία καθώς ήταν η πρώτη ιδιωτική εταιρεία που έφτασε σε τροχιά στην πρώτη της προσπάθεια εκτόξευσης και η πρώτη κινεζική εταιρεία που εκτόξευσε πύραυλο υγρού καυσίμου. Μόλις τον Μάιο του 2024, θα επιχειρήσει να ακολουθήσει αυτή την επιτυχία με την παρθενική εκτόξευση ενός νέου, μεγαλύτερου πυραύλου, που ονομάστηκε Tianlong-3.

Dream Chaser

Οι πύραυλοι δεν είναι το μόνο νέο διαστημικό σκάφος που έρχεται το 2024. Από την απόσυρση του Space Shuttle, η NASA βασίζεται σε ανεξέλεγκτες προσγειώσεις με αλεξίπτωτο για την επιστροφή ανθρώπων και φορτίων από τον Διεθνή διαστημικό σταθμό, και αυτό περιορίζει πότε και πού μπορούν να πραγματοποιηθούν αυτές οι προσγειώσεις. Για μεγαλύτερη λοιπόν ευελιξία, πληρώνει την startup Sierra Space με έδρα το Κολοράντο για να αναπτύξει ένα επαναχρησιμοποιήσιμο διαστημικό αεροπλάνο, το Dream Chaser, το οποίο θα μπορεί να προσγειωθεί σε εμπορικούς διαδρόμους μετά από αποστολές φορτίου στον ISS. Η παρθενική του πτήση έχει προγραμματιστεί για φέτος.

Το φεγγάρι μας αναμένεται να δεχθεί πολλούς επισκέπτες το 2024, ενώ μερικές αποστολές θα πετάξουν πέρα από την τροχιά της Γης για να μελετήσουν μερικά από τα άλλα φεγγάρια που κατοικούν στο ηλιακό μας σύστημα.

διαστημικές αποστολές φεγγάρι
Πηγή: Nicolas Thomas/ Unsplash

Nova-C

Η Intuitive Machines που εδρεύει στο Χιούστον θα μπορούσε να κερδίσει τον τίτλο πριν από την Astrobotic, ωστόσο καθώς το δικό της σεληνιακό όχημα που χρηματοδοτείται από το CLPS, το Nova-C, ετοιμάζεται να εκτοξευτεί με έναν πύραυλο SpaceX Falcon 9 στα μέσα Φεβρουαρίου και αναμένεται να φτάσει στο φεγγάρι λιγότερο από μια εβδομάδα μετά την εκκίνησή του. Η εταιρεία σχεδιάζει να στείλει δύο ακόμη προσγειωμένα Nova-C στη Σελήνη αργότερα φέτος.

Blue Ghost

Η Firefly Aerospace – η εταιρεία με έδρα το Τέξας πίσω από την περσινή αποστολή Victus Nox που έσπασε το ρεκόρ αναμένεται να εκτοξέυσει, το Blue Ghost. Η πρώτη αποστολή Blue Ghost του Firefly θα παραδώσει εμπορικά και κυβερνητικά ωφέλιμα φορτία στη σεληνιακή επιφάνεια το 2024, συμπεριλαμβανομένων 10 ωφέλιμων φορτίων που χρηματοδοτούνται από τη NASA ως μέρος της πρωτοβουλίας Commercial Lunar Payload Services (CLPS). Αυτή η συναρπαστική αποστολή θα βοηθήσει στην προώθηση της σεληνιακής έρευνας και θα επιτρέψει μια βιώσιμη παρουσία στη Σελήνη. Το σεληνιακό μας σκάφος Blue Ghost θα παρέχει δεδομένα, ισχύ και θερμικούς πόρους για να επιτρέψει τις λειτουργίες ωφέλιμου φορτίου μέσω διέλευσης στη Σελήνη, για μια ολόκληρη σεληνιακή ημέρα (περίπου 14 γήινες ημέρες) και μέχρι την παγωμένη σεληνιακή νύχτα.

Πέραν των ιδιωτικών πρωτοβουλιών, το Smart Lander for Investigating Moon (SLIM) της JAXA αναμένεται να φτάσει στη σεληνιακή επιφάνεια στις 20 Ιανουαρίου. Τον Μάιο, η Κίνα σχεδιάζει να εκτοξεύσει το Chang’e 6 rover, το οποίο θα προσπαθήσει να συλλέξει τα πρώτα δείγματα από τη μακρινή πλευρά του φεγγαριού και η NASA αναμένει να προσγειώσει στο φεγγάρι στα τέλη του 2024 το Volatiles Investiging Polar Exploration Rover (VIPER) σε μέγεθος αμαξιού του γκολφ.

Europa Clipper

Η NASA κοιτάζει επίσης πέρα από την τροχιά της Γης με την εκτόξευση μιας αποστολής στο φεγγάρι του Δία, τον Οκτώβριο του 2024. Αφού φτάσει στον προορισμό του το 2031, το διαστημόπλοιο Europa Clipper θα εκτελέσει σχεδόν 50 προσεγγίσεις του φεγγαριού, με στόχο να βοηθήσει τη NASA να καθορίσει εάν οι ωκεανοί κάτω από την παγωμένη επιφάνειά του θα μπορούσαν να υποστηρίξουν ζωή.

Αποτυχίες και καθυστερήσεις

Peregrine-1 

Το Peregrine-1 ένα αεροσκάφος που κατασκευάστηκε από την Astrobotic με έδρα το Pittsburgh και χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Commercial Lunar Payload Services (CLPS) της NASA, εκτοξεύθηκε μέσω της παρθενικής πτήσης του πυραύλου Vulcan Centaur της ULA στις 8 Ιανουαρίου. Αν και η εκτόξευσή στεύθηκε με επιτυχία, παρά τις υψηλές προσδοκίες το Peregrine-1 δεν θα καταφέρει να φτάσει στην επιφάνεια του δορυφόρου λόγω διαρροής καυσίμων, ανακοίνωσαν οι χειριστές του.

Artemis II

Η NASA αναμένει να κάνει ένα σημαντικό βήμα που θα επαναφέρει την ανθρώπινη παρουσία στη Σελήνη με τη φετινή αποστολή Artemis ΙΙ  που έχει στόχο αστροναύτες από τις ΗΠΑ να επιστρέψουν στη Σελήνη μετά από 50 χρόνια. Η εκτόξευση είχε προγραμματιστεί τον Νοέμβριο του 2024 και θα σηματοδοτήσει την πρώτη αποστολή με πλήρωμα για το Space Launch System στο διάστημα και την κάψουλα Orion της NASA.

Ωστόσο, μετά από ανακοίνωσή της, έκανε γνωστό ότι αναβάλλονται οι επόμενες εκτοξεύσεις. Ανακοινώνοντας την καθυστέρηση, ο διαχειριστής του πρακτορείου Bill Nelson είπε ότι θέματα ασφαλείας οδήγησαν σε αυτήν την απόφαση. «Δεν θα πετάξουμε μέχρι να είμαστε έτοιμοι», είπε στους δημοσιογράφους. Η εκτόξευση αναμένεται πλέον να γίνει τον Σεπτέμβριο του 2025, ενώ η αποστολή Artemis III θα μεταφερθεί για τον Σεπτέμβριο του 2026, σημειώνοντας έτσι καθυστέρηση ενός χρόνου από το αρχικό χρονοδιάγραμμα.