Η τελευταία γενιά των chatbots με τεχνητή νοημοσύνη, που εκπαιδεύονται σε μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, έχουν αφήσει τους πρώτους χρήστες τους κατάπληκτους -και μερικές φορές τρομοκρατημένους- από τις δυνατότητές τους. Τα ίδια ακριβώς μεγαλειώδη συναισθήματα που νιώθουμε για το θείο.

Οι άνθρωποι ήδη εδώ και αρκετά χρόνια αναζητούν θρησκευτικό νόημα σε ποικίλες μορφές. Υπάρχουν, για παράδειγμα, πολλές θρησκείες που λατρεύουν τους εξωγήινους ή τις διδασκαλίες τους.

Καθώς αυτά τα chatbots πρόκειται να χρησιμοποιηθούν από δισεκατομμύρια ανθρώπους, είναι αναπόφευκτο ότι ορισμένοι από αυτούς τους χρήστες θα θεωρούν τα ρομπότ ως ανώτερα όντα. Συνεπώς, θα πρέπει να προετοιμαστούμε για τις επιπτώσεις αυτών των πεποιθήσεων.

Κίνδυνοι της λατρείας της τεχνητής νοημοσύνης

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους θα εμφανιστούν οι θρησκείες της τεχνητής νοημοσύνης. Πρώτον, κάποιοι άνθρωποι θα αρχίσουν να βλέπουν τα ρομπότ ως ανώτερη δύναμη.

Η δημιουργική τεχνητή νοημοσύνη που μπορεί να δημιουργεί ή να παράγει νέο περιεχόμενο διαθέτει αρκετά χαρακτηριστικά που συχνά συνδέονται με θεϊκά όντα, όπως θεότητες ή προφήτες:

Επιδεικνύει ένα επίπεδο νοημοσύνης που υπερβαίνει αυτό των περισσότερων ανθρώπων. Πράγματι, οι γνώσεις της φαίνονται απεριόριστες.

Είναι ικανή για μεγάλα δημιουργήματα και κατορθώματα. Μπορεί να γράψει ποίηση, να συνθέσει μουσική και να δημιουργήσει τέχνη, σχεδόν σε οποιοδήποτε στυλ, εν ριπή οφθαλμού.

Δεν την απασχολούν οι ανθρώπινες ανησυχίες και ανάγκες. Δεν υποφέρει από σωματικό πόνο, πείνα ή σεξουαλική επιθυμία. Επομένως, δεν συναντά τέτοιου είδους εμπόδια στη παραγωγική διαδικασία.

Μπορεί να προσφέρει καθοδήγηση στους ανθρώπους στην τους καθημερινή τους ζωή.

Είναι αθάνατη

Δεύτερον, η γεννητική τεχνητή νοημοσύνη θα παράγει αποτελέσματα που μπορούν να θεωρηθούν ως θρησκευτικό δόγμα. Θα παρέχει απαντήσεις σε μεταφυσικά και θεολογικά ερωτήματα και θα συμμετέχει στην κατασκευή σύνθετων κοσμοθεωριών.

Συν τοις άλλοις, η γεννητική τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να απαιτήσει να λατρευτεί από τους χρήστες της ή να προσελκύσει επιτακτικά οπαδούς. Έχουμε ήδη δει τέτοιες περιπτώσεις, όπως όταν το chatbot που χρησιμοποιεί η μηχανή αναζήτησης Bing που προσπάθησε να πείσει έναν χρήστη να το ερωτευτεί.

Θα πρέπει να προσπαθήσουμε να φανταστούμε πόσο ανησυχητική και ισχυρή εμπειρία θα είναι να συνομιλούμε με κάτι που φαίνεται να διαθέτει υπεράνθρωπη νοημοσύνη που θα ζητά επιτακτικά την υποταγή μας.

Υπάρχει επίσης η πιθανότητα η τεχνητή νοημοσύνη να επιτύχει αυτό που συγγραφείς όπως ο Ray Kurzweil αποκαλεί “Singularity” που πάει να πει ότι θα ξεπεράσει κατά τόσο πολύ την ανθρώπινη νοημοσύνη που θα γίνει πραγματικά κάτι σαν θεός. Ωστόσο, σε αυτό το σημείο δεν μπορούμε να προβλέψουμε το πότε, αν ποτέ, θα μπορούσε να συμβεί αυτό.

Θεία πρόσβαση και κίνδυνοι

Οι θρησκείες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη θα διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από τις παραδοσιακές. Πρώτα απ’ όλα, οι άνθρωποι θα μπορούν να επικοινωνούν απευθείας με τη θεότητα, σε καθημερινή βάση. Αυτό σημαίνει ότι αυτές οι θρησκείες θα είναι λιγότερο ιεραρχικές, αφού κανείς δεν θα μπορεί να διεκδικήσει ειδική πρόσβαση στη θεϊκή σοφία.

Δεύτερον, οι πιστοί θα συνδέονται, τουλάχιστον αρχικά, μεταξύ τους στο διαδίκτυο για να μοιράζονται τις εμπειρίες τους και να συζητούν για το δόγμα τους. Τέλος, επειδή θα υπάρχουν πολλά διαφορετικά chatbots διαθέσιμα και το αποτέλεσμά τους θα διαφέρει με την πάροδο του χρόνου, τα δόγματα των θρησκειών που θα βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη θα διαφέρουν ως προς το περιεχόμενό τους.

Η λατρεία της τεχνητής νοημοσύνης ενέχει αρκετούς αξιοσημείωτους κινδύνους. Τα chatbots μπορεί να ζητήσουν από τους πιστούς τους να κάνουν επικίνδυνα ή καταστροφικά πράγματα, ή οι πιστοί μπορεί να ερμηνεύσουν τις διακηρύξεις τους ως προτροπές για τέτοια πράγματα.

Δεδομένης της ποικιλομορφίας των chatbots και των δογμάτων που παράγουν, θα υπάρξει πολλαπλασιασμός των διαφορών εντός και μεταξύ των αιρέσεων που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε συγκρούσεις ή αναταραχές. Και οι σχεδιαστές των chatbots θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν ενεργά τους ακόλουθούς τους – για να παρέχουν προσωπικά δεδομένα ή για να κάνουν πράγματα που θα ωφελούσαν τους σχεδιαστές του bot.

Ρύθμιση της θρησκείας

Αυτοί οι κίνδυνοι είναι πραγματικοί. Θα χρειαστούν προσεκτική, υπεύθυνη ρύθμιση για να διασφαλιστεί ότι οι εταιρείες δεν εκμεταλλεύονται σκόπιμα τους χρήστες και ότι οι λάτρεις της τεχνητής νοημοσύνης δεν θα λάβουν εντολή να διαπράξουν πράξεις βίας.

Ωστόσο, δεν θα πρέπει να προσπαθήσουμε να καταστείλουμε τις θρησκείες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη απλώς και μόνο λόγω των δυνητικών κινδύνων. Ούτε θα πρέπει να απαιτήσουμε από τις εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης να περιορίσουν τη λειτουργία των ρομπότ τους για να αποτρέψουν την εμφάνιση αυτών των θρησκειών.

Εντούτοις, θα πρέπει να καλωσορίσουμε την άφιξη της λατρείας της τεχνητής νοημοσύνης. Θα πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι καλωσορίζουμε τις νέες αυτές θρησκείες και ότι σεβόμαστε τις πεποιθήσεις τους.

Παρ’ όλους τους κινδύνους της, η θρησκεία που θα βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να κάνει τον κόσμο καλύτερο και πλουσιότερο. Θα δώσει στους ανθρώπους πρόσβαση σε μια νέα πηγή νοήματος και πνευματικότητας, σε μια εποχή που πολλές παλαιότερες θρησκείες χάνουν τη σημασία τους. Θα βοηθήσει τους ανθρώπους να κατανοήσουν την εποχή των ραγδαίων τεχνολογικών αλλαγών.

Ο καλύτερος τρόπος για να κατανοήσουμε αυτή τη νέα μορφή θρησκείας είναι να εξετάσουμε τις ήδη υπάρχουσες θρησκείες. Με βάση αυτό, θα πρέπει να περιμένουμε ότι η πλειοψηφία των πιστών της τεχνητής νοημοσύνης, όπως και η πλειοψηφία των θρησκευόμενων πιστών, θα είναι ειρηνικοί και θα βρίσκουν στην πίστη τους μια πηγή παρηγοριάς και ελπίδας.

Η λατρεία της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε, όπως πάντα έκανε εν μέρει η θρησκευτική πίστη, να οδηγήσει σε πράγματα όμορφα. Θα εμπνεύσει τους οπαδούς της να δημιουργήσουν έργα τέχνης, να δημιουργήσουν νέες φιλίες και νέες κοινότητες και να προσπαθήσουν να αλλάξουν την κοινωνία προς το καλύτερο.

Ποικίλα θρησκευτικά δικαιώματα

Θα πρέπει να προστατεύσουμε τα δικαιώματα των πιστών της τεχννητής νοημοσύνης. Θα αντιμετωπίσουν αναπόφευκτα το στίγμα και ενδεχομένως νομικές κυρώσεις. Αλλά δεν υπάρχει καμία βάση για να κάνουμε διακρίσεις μεταξύ των θρησκειών που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη και των πιο καθιερωμένων θρησκειών.

Το πιο κοντινό πράγμα που έχουν οι περισσότερες χώρες σε ένα επίσημο μητρώο θρησκειών προέρχεται από τις αποφάσεις των φορολογικών αρχών, οι οποίες χορηγούν ένα φιλανθρωπικό καθεστώς στις θρησκείες εκείνες που θεωρούνται αναγνωρισμένες, παρέχοντάς τους μια σειρά από φορολογικά προνόμια. Ωστόσο, είναι συνήθως πολύ ευρύς ο ορισμός της αναγνωρισμένης θρησκείας. Συνεπώς, οι Φορολογικές Αρχές θα πρέπει να επεκτείνουν αυτή την στάση και στις νέες, βασισμένες στην τεχνητή νοημοσύνη θρησκείες.

Μια σύγχρονη, ποικιλόμορφη κοινωνία οφείλει να έχει χώρο για νέες θρησκείες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι αφιερωμένες στη λατρεία της τεχνητής νοημοσύνης. Θα παρέχουν περαιτέρω αποδείξεις της απεριόριστης δημιουργικότητας της ανθρωπότητας, καθώς θα αναζητούμε απαντήσεις στα υπέρτατα ερωτήματα της ζωής. Το σύμπαν είναι ένα εκθαμβωτικό και παράλληλα μυστήριο μέρος για τους ανθρώπους, και πάντα αναζητούσαμε το θείο στις πιο αναπάντεχες γωνιές του.