Λίγους μήνες μετά την απώλεια του διεθνούς φήμης οικονομολόγου – στοχαστή Ζαν Πωλ Φιτουσί, είναι γεγονός ο θάνατος του Μπρούνο Λατούρ. Στα 75 του χρόνια έχασε την μάχη με τη ζωή αφήνοντας ως τεράστια παρακαταθήκη όσα έγραψε και είπε. Το 2013 κέρδισε το Βραβείο Χόλμπεργκ (εφάμιλλης αξίας με το Νόμπελ) που αφορά της ανθρωπιστικές επιστήμες και το 2021 το Βραβείο Κιότο για το σύνολο του έργου του. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ασχολήθηκε με τον δικό του μοναδικό τρόπο με το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και τις συνέπειές του σε έναν κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα.

Χρησιμοποίησε χαρακτηριστικά τον όρο πολιτική οικολογία κι εμβάθυνε στη σημασία του. Είχε τη διορατικότητα και την ευστροφία να αντιληφθεί – να διαβάσει τις αλυσιδωτές εξελίξεις που θα βρούμε μπροστά μας τα επόμενα χρόνια. Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο του σταθμός, “Πού θα προσγειωθούμε;” (2019). O ίδιος το χαρακτήρισε ως ένα δοκίμιο προσανατολισμού με βάση το νέο κλιματικό καθεστώς. Μία απορρύθμιση που έχει τις ρίζες της στην εποχή που ο Φουκουγιάμα μιλούσε για το «τέλος της ιστορίας» μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Στην πραγματικότητα τότε ξεκινούσε ένα νέο μεγάλο κεφάλαιο, μάρτυρες του οποίο γινόμαστε σήμερα ως ανθρωπότητα και δυστυχώς αρκετοί αγνοούσαν.

Στην μακρά του διαδρομή, ο πιο διάσημος και παρεξηγημένος φιλόσοφος σύμφωνα με τους New York Times, αναδείχθηκε σε επίτιμο διδάκτωρ στα Πανεπιστήμια Λουντ, Λωζάνης, Μόντρεαλ, Γκέτεμποργκ, Γουόρικ κι Εδιμβούργου. Αποτέλεσε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών. Στο πόνημα ζωής του που είχα την τύχη να διαβάσω δίνει με σαφήνεια τις απαιτούμενες προεκτάσεις που αγγίζουν την έκρηξη των ανισοτήτων, την άνοδο του λαϊκισμού, την επικράτηση του Τραμπ και τη στροφή προς τον προστατευτισμό του εθνικού κράτους (αποτέλεσμα στις πρόσφατες εκλογές στην Ιταλία). Όσα έγραψε κέρδισαν τον σεβασμό κι επαίνους σε ολόκληρο τον κόσμο από συναδέλφους κι έμπειρους αναλυτές.

Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμμάνουελ Μακρόν δε δίστασε να πλέξει το εγκώμιό του. Μίλησε για το ουμανιστικό πνεύμα που σημάδεψε την πορεία του. Ασχολήθηκε από την κοινωνιολογία και την ανθρωπολογία μέχρι την τεχνολογία και τοποθετήθηκε καταλυτικά πάνω στην πανδημία που προκάλεσε ο COVID-19. Τόνισε «πως ήταν μία παγκόσμια καταστροφή που δεν ήρθε απ΄έξω ως πόλεμος ή σεισμός, αλλά από μέσα». Αν μπορούσε να αλλάξει το υπάρχον σύστημα παραγωγής στη θέση του θα οικοδομούσε αυτό που ο ίδιος ορίζει ως πολιτική οικολογία. Εκεί είναι το μέλλον και μονάχα με αυτές τις γενναίες αποφάσεις θα υπάρξει αυτό.

Άφησε ως μήνυμά – την πεποίθησή του πως η επιστήμη πρέπει να υποστηριχθεί πάση θυσία, ώστε να έχει αυτόνομη πορεία μακριά από συμφέροντα, καθώς αποτελεί για όλους μας κάτι σαν το οξυγόνο. Να πιάσουμε το νήμα από εκεί που χάθηκε και να απομακρυνθούμε από τις αυτοκτονικές τάσεις των προηγούμενων ετών. Η Ευρώπη είχε το 2015 μία μεγάλη ευκαιρία για την επανεκκίνησή της, δείχνοντας τον δρόμο. Κάτι ανάλογο συνέβη το 2019. Δεν τα κατάφερε κι αυτό οδηγεί τόσο στον ευρωσκεπτικισμό, όσο και στην στροφή προς το κράτος με βάση τα στενά γεωγραφικά όρια. «Ο καπιταλισμός έχει σκάψει τον τάφο του. Τώρα είναι η ώρα να επανορθώσεις». Θα τον θυμόμαστε για πάντα.