Ένα ενδιαφέρον μέιλ προσγειώθηκε τις προάλλες στο newsletter μου. Το Πολυδύναμο Κέντρο Επικοινωνίας «Φούρνος» σε συνεργασία με την Σχολή École Nationale Supérieure des Arts Décoratifs (από το Παρίσι!) παρουσιάζει ένα ψηφιακό διαδραστικό καλλιτεχνικό περιβάλλον και παράλληλες δράσεις στον παλιό κινηματογράφο Άλφαβιλ και το Θέατρο Φούρνος, στην αγαπημένη Νεάπολη Εξαρχείων.

Με τίτλο ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ-DANS L’IMAGE-INSIDE THE IMAGE/Reenacting cinema through extended media παρουσιάζονται έργα από καλλιτέχνες και ερευνητές των εργαστηρίων Reflective Interaction και Spatial Media Research της École Nationale Supérieure des Arts Décoratifs, σε συνεργασία με την καλλιτεχνική και ερευνητική ομάδα του Κέντρου Φούρνος. Συμμετέχουν, επίσης, το εργαστήριο των Πολυμέσων της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών και το Εργαστήριο Ευφυών Συστημάτων του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Η ιδέα

Μέσα στην αίθουσα ενός παλιού κινηματογράφου, ο επισκέπτης – θεατής καλείται να περιηγηθεί σε ένα ψηφιακό διαδραστικό περιβάλλον, να το κατοικήσει, να το αλλάξει, να βιώσει από διάφορες οπτικές και κλίμακες θέασης τα διαδραστικά θεάματά του, να συμμετέχει σε αυτά, να ψυχαγωγηθεί να αναπτύξει έναν διάλογο, να στοχαστεί. Τα έργα, αν και λειτουργούν μέσα από μηχανισμούς εκτεταμένης πραγματικότητας, προβάλλονται στην ειδικά διαμορφωμένη κινηματογραφική αίθουσα με την μορφή που θα είχε ένα φεστιβάλ ταινιών. Έμπρακτα μπαίνουν τα ερωτήματα: τι αλλάζει σήμερα στους χώρους παρουσίασης των έργων όταν ο επισκέπτης κατοικεί μέσα στην εικόνα; Πώς θα είναι ο πραγματικός χώρος που θα φιλοξενεί τον εικονικό χώρο;

Ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσουν οι χώροι προβολής που όλοι έχουμε αγαπήσει και πώς θα εξελιχθούν τα έργα ώστε να απευθύνονται διαδραστικά σε πολυπληθές κοινό; Και τέλος το πιο σημαντικό: Τι ιδέες θα προκύψουν μέσα από αυτά τα ειδικά χαρακτηριστικά; Και βέβαια τι μορφή θα έχουν οι νέες αυτές μορφές τέχνης και διασκέδασης ως οικονομικό σύστημα;

Επιμελητές της εκδήλωσης είναι οι καλλιτέχνες και ερευνητές Νέων Μέσων: Μάνθος Σαντοριναίος, Samuel Bianchini, François Garnier.

Ο Μάνθος Σαντοριναίος μίλησε στο Olafaq και είπε σχετικά με την εκδήλωση:

«Το Άλφαβιλ είναι ένας ιδιαίτερος χώρος κάτι σαν ένας ναός του κινηματογράφου αλλά και της νεότητας κάποιων γενιών στην Αθήνα. Αυτή την εποχή που ετοιμάζουμε την εκδήλωση ήρθα σε επαφή με πολλά άτομα που ο καθένας – καθεμία είχαν κάτι να πουν για το Άλφαβιλ, το δημιούργημα της οικογένειας Στεργιάκη. Άκουσα ιστορίες, για τους μαραθώνιους ταινιών, για παρέες, συζητήσεις για αποφάσεις ζωής, για έρωτες. Ήταν πολύ δύσκολο να κάνεις μια παρέμβαση μέσα σε αυτόν τον χώρο. Η πρώτη δράση που έκανα πριν δύο χρόνια είχε σαν αντικείμενο τον ίδιο τον χώρο, την ονομασία του που ενέπλεκε τον Γκοντάρ, αφού ήταν ο τίτλος μιας ταινίας του επιστημονικής φαντασίας και την τεχνητή νοημοσύνη, όμως με έμφαση στην νοημοσύνη, το πιο προβληματικό στοιχείο κατά την άποψη μου στην σχέση hardware software humanware. Η έκθεση δημιουργούσε έναν διάλογο με το τότε και το σήμερα. Αυτή η εκδήλωση αποτελεί το επόμενο βήμα. Το θέμα της βγήκε με ένα περίεργο τρόπο. Ήταν η εποχή που συνάντησα στην Αθήνα τον Samuel Bianchini καλλιτέχνη ερευνητή, καθηγητή και υπεύθυνο στο εργαστηρίων Reflective Interaction της École Nationale Supérieure des Arts Décoratifs και τον προσκάλεσα να δει τον χώρο. Χωρίς να ξέρει πολλά για το περιελθόν του, διέσχισε την αίθουσα κάθισε σε μια από τις πολυθρόνες της πλατείας και έμεινε έτσι ιδιαίτερα συγκινημένος μερικά λεπτά.

Από έντονες συζητήσεις που έγιναν αμέσως μετά προέκυψε η ιδέα να δείξουμε σε αυτήν την ιστορική αίθουσα τις νέες μορφές της κινούμενης εικόνας όπως εξελίσσεται με τις νέες τεχνολογίες. Να μην εκτεθούν δηλαδή όπως εκτίθενται συνήθως σε χώρους εκθέσεων αλλά σε έναν χώρο θεάματος. Τα έργα δηλαδή θα παρουσιάζονται στη μεγάλη οθόνη το ένα μετά το άλλο σε άμεση σχέση με τις αντιδράσεις του κοινού. Υπάρχουν έργα που μπορεί να επικοινωνήσει όλο το κοινό, επηρεάζοντας την εικόνα με την φωνή του και άλλα με τα κινητά του. Θα είναι όλοι οι καλλιτέχνες στην σκηνή θα στήνουν το ένα έργο μετά το άλλο σαν μια περφόρμανς και θα ολοκληρώνει την δράση μια ηθοποιός – περφόρμερ η Ιωάννα Μητσιάλη.

Στην ομάδα αυτή για την πειραματική δράση στο Άλφαβιλ εντάχθηκε ένας ακόμα καθηγητής και διευθυντής του εργαστηρίου Spatial Media Research ο François Garnier με τον οποίο μάλιστα είχαμε πολλές κοινές εμπειρίες, την ίδια εποχή σπουδάζαμε στην Βενσέν με τους ίδιους καθηγητές. Ο François έχει μια μεγάλη εμπειρία σε σχέση με την σύνδεση κινηματογράφου και νέων τεχνολογιών και ήταν ο υπεύθυνος για την στερεοσκοπική διάσταση της ταινίας του Βιμ Βέντερς για την χορογράφο Πίνα Μπάους. Στην ομάδα προστέθηκαν τελειόφοιτοι φοιτητές μου και φοιτήτριες συνεργάτες στην παραπάνω Σχολή, μάλιστα αυτές τις μέρες πήραν το διδακτορικό τους. Από την πλευρά την δική μας εκτός από την ομάδα του Φούρνου η στενή συνεργάτισσά μου στην ΑΣΚΤ Σταυρούλα Ζώη που μαζί έχουμε κάνει όλα τα πρότζεκτ και βέβαια καλλιτέχνες και ερευνητές που έχουν σχέσεις με τους δύο χώρους.»

Τι θα δούμε, τι θα ακούσουμε από τις 7 ως τις 11 Δεκεμβρίου

Στη μεγάλη οθόνη του κινηματογράφου θα παρουσιάζονται με τη σειρά, ακολουθώντας την λογική ενός κινηματογραφικού φεστιβάλ, συμμετοχικά έργα εκτεταμένης πραγματικότητας, cinema 360°, καθώς και έργα τα οποία αναπτύσσουν διάδραση μέσω προηγμένων μηχανισμών όρασης υπολογιστή και ηλεκτροεγκεφαλογραφίας.

Οι καλλιτέχνες και επιστήμονες που συμμετέχουν είναι οι: Κωνσταντίνα Βέτσιου, Samuel Bianchini, Continuum Collective, Κατερίνα Γράδου, Dominique Cunin, François Garnier, Nεφέλη Γεωργακοπούλου, Νεφέλη Δημητριάδη, Διονύσης Ζαμπλάρας, Σταυρούλα Ζώη, Λευτέρης Κοντοπόδης, Κατερίνα Κορρέ, Σοφία Κουρκουλάκου, Άννα Μελή, Πέννυ Μηλιά, Βίκυ Μιχαλοπούλου, Moubarak Oussama, Νικήτας Μπαχάρας, Αναστάσιος Ρούσσος, Rémi Sagot-Duvauroux, Guillaume Seyller, Μάνθος Σαντοριναίος, Δημήτρης Τράκας, Βανέσσα Φερλέ. Στη ροή προβολών και δράσεων έργων εκτεταμένης πραγματικότητας συμμετέχει η ηθοποιός performer Ιωάννα Μητσιάλη.

Οι προβολές θα λάβουν μέρος στον ιστορικό κινηματογράφο Άλφαβιλ από την Πέμπτη 7 έως το Σάββατο 9 Δεκεμβρίου 2023, 19:00 με 23:30.

Παράλληλα το Σάββατο 9 Δεκεμβρίου στις 14:30-17:30 θα γίνει Workshop από τους καλλιτέχνες ερευνητές του ENSADLab Διονύσιο Ζαμπλάρα, Σοφία Κουρκουλάκου, Νεφέλη Γεωργακοπούλου με θέμα «Ενσώματες πρακτικές για εκτεταμένα μέσα» (λόγω περιορισμένων θέσεων, δηλώστε συμμετοχή στο [email protected] γράφοντας το όνομα σας, ιδιότητα και γνώσεις στα νέα μέσα). Την ίδια ημέρα 17:45 – 18:45 Παρουσίαση της École Nationale Supérieure des Arts Décoratifs

Στις 10 Δεκεμβρίου 17:30-21:00, στον ίδιο χώρο θα πραγματοποιηθεί μια ημερίδα– εργαστήριο με τον τίτλο: «Όταν θα καταλάβουμε ότι η γη δεν είναι πλέον στρογγυλή» σε επιμέλεια Αλεξάνδρας Γιαννοπούλου και Αγγελικής Πούλου.

Δεν πρόκειται ακριβώς για μια τυπική ημερίδα, αλλά για ένα εργαστήριο επεξεργασίας ιδεών και πληροφοριών, την ίδια μορφή εξάλλου θα έχει και η τριήμερη παρουσίαση των εξελιγμένων τεχνολογικά καλλιτεχνικών έργων, εντός ενός παλιού κινηματογράφου. Θα διερευνηθούν και θα συζητηθούν δυνατότητες ανάπτυξης των καλλιτεχνικών έργων έχοντας σαν κεντρικό άξονα την άποψη ότι δεν ξεχωρίζει η Τέχνη σαν κάτι υπεράνω της κοινωνίας, αλλά είναι μέσα σε αυτήν, οπότε το ενδιαφέρον δεν βρίσκεται στην έννοια της πρωτοπορίας όπως διατυπώθηκε κατά τον 20ο αιώνα, αλλά στον ίδιο τον πολιτισμό έτσι όπως αυτός μεταβάλλεται ραγδαία λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας.

Ο κύριος Σαντοριναίος μάς βάζει από τώρα στο κλίμα, μιλώντας στο Olafaq: «Πάντοτε, αλλά αυτή την εποχή ιδιαιτέρως, το ισχυρότερο εργαλείο στην δημιουργία είναι η γλώσσα, η επεξεργασία ιδεών και η γέννηση νέων. Εκεί βρίσκεται η ουσία όχι στην αυτόματη ζωγραφική μέσω μιας περιγραφής. Αυτή θα φέρει το επόμενο βήμα που θα έπρεπε να αναζητάμε. Η έκθεσή μου στο Άλφαβιλ είχε γραμμένο στον τοίχο (δεν το πειράξαμε θα υπάρχει και σε αυτή την εκδήλωση) τη φράση «Για να διεκδικήσεις έναν κόσμο καλύτερο πρέπει πρώτα να τον φανταστείς» Στην κουβέντα αυτή που διοργανώνεται από τις Αλεξάνδρα Γιαννοπούλου Ερευνήτρια Institute for Information Law (IViR ) και την Αγγελική Πούλου, Ερευνήτρια και Επιμελήτρια -Επίκουρη Καθηγήτρια ΕΚΠΑ θα δείξουμε την ιδιαίτερη σημασία της επικοινωνίας και της ίσης συνδεσιμότητας, το πως εξελίσσονται παγκοσμίως οι νέες δομές και πόσο μπορούμε να τις αξιοποιήσουμε, πως εξελίσσονται τα νέα μέσα της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και πόσο επηρεάζουν την ίδια την εκπαίδευση και τέλος μία ψύχραιμη προσέγγιση της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Θα υπάρχει και μια εφαρμογή της στην είσοδο του κινηματογράφου που έγινε ειδικά για την εκδήλωση. Θα ήταν παραπλάνηση αν σας έλεγα ότι θα ακούσετε πολλές νέες ιδέες. Θα προσπαθήσουμε όμως να περιγράψουμε το περιβάλλον μέσα στο οποίο μπορούν να γεννηθούν οι νέες ιδέες. Είναι το μόνο που μπορεί να γίνει άμεσα και σχετικά εύκολα αλλά είναι σημαντικό για την ενδιάμεση εποχή που ζούμε. Είναι μια αισιόδοξη άποψη μιας μικρής ευέλικτης και άτυπης ομάδας κόντρα στις επικρατούσες ιδέες που θεωρούν ότι για όλα ευθύνεται ένας μηχανισμός. Όντως ο μηχανισμός αυτός μεγεθύνει το κακό, όμως η λύση δεν είναι να μεγεθύνει το κακό και η τέχνη, αλλά να χρησιμοποιηθεί ο ίδιος ο μηχανισμός για να δημιουργήσει και να μεγεθύνει το αντίθετο του. Αυτή η εκδήλωση είναι αφιερωμένη στους δημιουργούς οι οποίοι πρέπει να μάθουν σε βάθος τα νέα μέσα που συνεχώς εξελίσσονται. Για τον λόγο αυτό μέσα στις εκδηλώσεις εντάσσεται και η παρουσίαση όλων των εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων που ασχολούνται με την Ψηφιακή Τέχνη.»

Στην ημερίδα θα μιλήσουν για τις ακόλουθες θεματικές:

• _ συνδεσιμότητα
  Μάνθος Σαντοριναίος, Καλλιτέχνης Ερευνητής, Διευθυντής του Fournos Lab Καθηγητής ΑΣΚΤ (2000 2021)
• Ο δρόμος προς το ιδεώδες της τεχνολογικής αποκεντροποίησης: επανοικειοποίηση των τεχνολογικών μέσων δημιουργίας
  Αλεξάνδρα Γιαννοπούλου, Νομική σύμβουλος Digital Freedom Fund / Ερευνήτρια Institute for Information Law (IViR), University of Amsterdam
• Πώς να κατοικήσουμε τον κόσμο: VR,XR, Installations και η αίσθηση του «κοινού»/ «μαζί»
  Αγγελική Πούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια ΕΚΠΑ – Επιμελήτρια
• H διδασκαλία των νέων δημιουργών από κοινού με τη μηχανή. Ζητήματα αξιοποίησης ευφυών εκτεταμένων περιβαλλόντων στη σύγχρονη καλλιτεχνική εκπαίδευση
  Σταυρούλα Ζώη, Επιστήμων πληροφορικής και διεπιστημονική ερευνήτρια στον χώρο των δημιουργικών τεχνολογιών. Μέλος Ε.Δι.Π. της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών στο Εργαστήριο Πολυμέσων Υπερμέσων. Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου
• Τα Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα (Large Language Models) ως εργαλεία δημιουργίας
  Γιώργος Τριχόπουλος, εκπαιδευτικός πληροφορικής, μουσικός, διδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου
• Οι εκδηλώσεις ολοκληρώνονται στις 11 Δεκεμβρίου, 18:30-20:30 θα παρουσιαστούν τα Προγράμματα Σπουδών Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα που ασχολούνται με την Ψηφιακή Τέχνη. Η παρουσίαση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους υποψήφιους -ες φοιτητές φοιτήτριες και για αυτούς -ες που θα ήθελαν να ακολουθήσουν μεταπτυχιακές σπουδές.
• Μία από τις δράσεις στo πλαίσιo της εκδήλωσης είναι η ανάπτυξη της ειδικής εφαρμογής Εφαρμογή Τεχνητής Νοημοσύνης ChatGPT@Alphaville: an AI real-time multilingual catalog. Πρόκειται για ένα εξελιγμένο chatbot το οποίο παίζει το ρόλο του καταλόγου της εκδήλωσης. Έχει τη δυνατότητα να δέχεται τα ερωτήματα των επισκεπτών σε οποιαδήποτε γλώσσα και να απαντάει σε πραγματικό χρόνο, τόσο σε σχέση με τον χώρο της έκθεσης όσο και σε σχέση με στοιχεία που αφορούν στο θεωρητικό μέρος, την ιστορία του κ.α. Είναι μια εργασία του Γιώργου Τριχόπουλου στο πλαίσιο της διδακτορικής του διατριβής, σε συνεργασία με τον Μάνθο Σαντοριναίο και την Σταυρούλα Ζώη.

Ρώτησα τον Μάνθο Σαντοριναίο τι λέει συνήθως σε ανθρώπους που παρουσιάζονται δύσπιστοι απέναντι στην ψηφιακή τέχνη. Είμαι ένας από αυτούς, άλλωστε. Απάντησε χαμογελώντας το εξής:

«Τους δείχνω τα έργα μου. Οι περισσότεροι θεατές αυτό μου λένε, ότι τα έργα μου τους ανακούφισαν. Να σας πω ένα παράδειγμα. Είχα κάνει μια έκθεση στον Φούρνο που την έλεγα «Ο φούρνος όπως ήταν παλιά». Η έκθεση έδειχνε πως είχα βιώσει ως παιδί το μικρό σύμπαν του φούρνου του παππού μου. Είχα κτίσει ένα μόνιτορ με τούβλα μπροστά από το φουγάρο, που παρουσίαζε μια φωτιά, κάτω από μια ξύλινη σκάφη είχα κρύψει ένα μικρό μόνιτορ που έδειχνε μια μπίλια από αυτές τις γυάλινες που παίζαμε παλιά να κυλάει κάτω από αυτό και το χέρι ενός μικρού παιδιού να την ψάχνει και να την παίρνει μαζί του. Υπήρξαν άτομα που κάθισαν πάνω από μισή ώρα βλέποντας την μπίλια και μερικοί μου εξομολογήθηκαν ότι είδαν όλη τους ζωή να περνάει από μπροστά τους. Άλλοι μου είπαν ότι ευτυχώς που υπήρχε η φωτιά και δεν κρύωναν. Βέβαια αυτά έγιναν δύο δεκαετίες πίσω. Τώρα η τέχνη είναι πιο σκληρή. Και τα δικά μου έργα είναι διαφορετικά. Στην συγκεκριμένη εκδήλωση «Μέσα στην Εικόνα» με την συνεργάτη μου Σταυρούλα Ζώη και την τελευταία μου υποψήφια διδάκτορα Κωνσταντίνα Βέτσιου θα δείξουμε ένα διαδραστικό έργο με το οποίο έχει την δυνατότητα ο θεατής να διαδρά μέσω των σημάτων που στέλνει ο εγκέφαλος του. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μια ποιητική κατάσταση έναν διάλογο ανάμεσα στον θεατή με τον ίδιο του τον εαυτό.»

➪ Πληροφορίες

Η εκδήλωση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και υποστηρίζεται από το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδας

Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Από τις 7 έως τις 11 Δεκεμβρίου 2023

Φούρνος – Νέα Άλφαβιλ Μαυρομιχάλη 168 Αθήνα
Τηλ. 210 6460 748 email [email protected]