Μπήκε και ο Ιούλιος, σε λίγο θα ξεκινήσουν και οι πρώτες καλοκαιρινές άδειες, θα φύγουν φίλοι για τα νησιά, θα μείνουμε πίσω οι αδειούχοι του Αυγούστου, θα τρώμε παγωτά και θα ονειρευόμαστε κύματα. Όσο και να μετράμε τις ημέρες μέχρι τις διακοπές πάλι ατελείωτες θα μας φαίνονται οπότε ας βρούμε τρόπους να χαρούμε από τώρα το καλοκαίρι.
Να μια λίστα με κλασικές, κυρίως, ταινίες που είτε εκτυλίσσονται καλοκαίρι είτε διαθέτουν εμβληματικές καλοκαιρινές σκηνές για να τις δείτε ή να τις ξαναδείτε μέχρι να φτάσει η στιγμή που θα σας βρει η δύση του ηλίου να ρίχνετε μια τελευταία βουτιά στη θάλασσα.
Call me by your name (2017)
Το καλοκαίρι του 1983 στη βόρεια Ιταλία, ο 17χρονoς Elio ερωτεύεται τον 24χρονο Oliver. Παντού χυμοί ζωής, αφύπνισης, αισθητηριακής, νοητικής, κοινωνικής, παντού οι χυμοί του πρώτου έρωτα και του ξυπνήματος της αυτογνωσίας. Η θερινή ραστώνη συναντά την αισθησιακή νωχελικότητα των εραστών, η ορμή της εφηβείας εκτονώνεται χάρη σε ένα καλοκαιρινό φρούτο, τα φιλιά δίνονται με φόντο τα στάχια και η σχέση διαρκεί όσο ένα καλοκαίρι.
Για τον ρόλο του Elio ο 22χρονος τότε Timothée Chalamet ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ Α’ ανδρικού ρόλου ενώ ο James Ivory καταφέρνει να κερδίσει το πρώτο δικό του στην κατηγορία του Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου. Το “Mystery of Love” του Sufjan Stevens, που ήταν -ναι, κι αυτό- υποψήφιο για Όσκαρ είναι το δεύτερο καλύτερο καλοκαιρινό soundtrack, μετά τα τζιτζίκια.
Dirty Dancing (1987)
Εφηβικός έρωτας που ανθίζει καλοκαίρι ενώ η αθώα και άβγαλτη Μπέιμπι (ναι, ήδη απ’ το όνομα καταλαβαίνουμε πολλά) γνωρίζει τον πτωχό πλην τίμιο δάσκαλο χορού Τζόνι -χαρακτήρας που τον υποδύεται ιδανικά ο Patrick Swayze. Η αλήθεια είναι ότι αν και δεν έχουμε να κάνουμε με κανένα αριστούργημα της 7ης Τέχνης είναι μια ταινία που έχει αναθρέψει γερά παιδιά και χορευτές και που χάρη στην οποία πολύς κόσμος σαβουριάστηκε προσπαθώντας να αντιγράψει την τελική χορευτική ατάκα όπου η όχι και τόσα αθώα -πια- Μπέιμπι ίπταται πάνω στα στιβαρά μπράτσα του παρτενέρ της.
Thelma & Louise (1991)
Δεν είναι όλα τα καλοκαίρια ξέγνοιαστα, αλλά όλα τα καλοκαίρια ταυτίζονται με την απόδραση και τις διακοπές. Διακοπές όχι σε αμμώδεις παραλίες, με κουβαδάκια και αντιηλιακά που μυρίζουν καρύδα αλλά διακοπή από μια μίζερη, πατριαρχική καθημερινότητα που τυλίγεται σαν θηλιά γύρω από τον λαιμό της Θέλμα και της Λουίζ. Οι δύο φίλες ξεκινούν για μια εκδρομή Σαββατοκύριακου αλλά γρήγορα τα πράγματα παίρνουν άλλη τροπή και αποφασίζουν να φύγουν κρυφά στο Μεξικό.
Αν τελικά καλοκαίρι σημαίνει ελευθερία τότε καταλαβαίνουμε γιατί το Thelma & Louise δεν θα μπορούσε να εκτυλίσσεται σε καμιά άλλη εποχή του χρόνου και γιατί τα ιδρωμένα και σκονισμένα πρόσωπα των δύο ηρωίδων έγιναν τα απόλυτα φεμινιστικά σύμβολα.
Οι διακοπές του κ. Ιλό (1953)
Ο Ζακ Τατί στο ασπρόμαυρο καλοκαίρι του αποτυπώνει, με λεπτή ειρωνεία αλλά και τρυφερή κατανόηση, την υπερ-προσπάθεια του σύγχρονου ανθρώπου να στριμώξει στον χρόνο των διακοπών όλη του την επιθυμία του για ξεγνοιασιά. Όμως το άγχος αυτού του στόχου έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με την ίδια την ανεμελιά και έτσι ο μεσο-αστός μοιάζει με έναν σκύλο που κυνηγάει την ουρά του κάτω από τον εξαντλητικό ήλιο.
Για να χαρείς το καλοκαίρι πρέπει να γδυθείς από τον ενήλικό εαυτό σου, όμως μετά πώς επιστρέφεις σε αυτόν; Ο ιδιοφυής Τατί μελαγχολεί με την απάντηση που ξέρει ότι όλοι (δεν) μπορούμε να δώσουμε και μας παραδίδει ένα ακόμη αριστούργημά του.
Ο πρωτάρης (1967)
O Dustin Hoffman με μαγιό, γυαλιά ηλίου, αναψυκτικό στο χέρι επιπλέει σε μια πισίνα. Τα πάντα αστράφουν, το νερό, το πρόσωπό του, ο ήλιος. Τα νερά είναι διάφανα, μοιάζει να επιπλέει στο κενό αλλά χωρίς φόβο, όταν είσαι νέος δεν σε τρομάζει η γη που δεν υπάρχει κάτω απ’ τα πόδια σου.
Το καλοκαίρι στον «Πρωτάρη» είναι εκείνη η τρύπα στον χρόνο που τίποτα δεν συμβαίνει και όλα είναι έτοιμα να συμβούν, ένα όνειρο μέσα στο οποίο να δικαιούσαι να επιπλέεις ευτυχής, (σχεδόν) γυμνός και ηλιοκαμμένος.
Do the right thing (1989)
Πολυφυλετικό Μπρούκλιν, τέλη της δεκαετίας του ’80, μια αφόρητα ζεστή καλοκαιρινή ημέρα. Ο Σπάικ Λι υπογράφει την πιο εκρηκτική ταινία της πορείας του, ενώ αργότερα θα πει «Κάποιοι κριτικοί απευθύνθηκαν στην εταιρία διανομής, ρωτώντας την πώς τολμούσε να κυκλοφορήσει μια τέτοια ταινία μέσα στο καλοκαίρι».
Ο Λι εκμεταλλεύεται τη δυσφορία του καύσωνα για να ξετυλίξει το νήμα της ιστορίας του και να μιλήσει χωρίς ωραιοποιήσεις για την αβάσταχτη πίεση του ρατσισμού, για να μιλήσει για όσα δεν ήθελε να ακούσει ή να δει ο μέσος λευκός Αμερικανός.
Stand by me (1986)
Θυμάσαι το τελευταίο καλοκαίρι που αισθανόσουν παιδί; Ο βασικός ήρωας της ταινίας είναι ξεκάθαρο ότι δεν θα το ξεχάσει ποτέ καθώς αναρωτιέται “I never had any friends later on like the ones I had when I was twelve. Jesus, does anyone?” Τέσσερα αγόρια στα 12 τους χρόνια ξεκινούν κρυφά για μια μονοήμερη εκδρομή, λίγο πριν τελειώσει το καλοκαίρι που θα τους οδηγήσει στο Γυμνάσιο, προκειμένου να εντοπίσουν το πτώμα ενός συμμαθητή τους.
Κάθε τέλος είναι ένας μικρός θάνατος. Κάθε ενηλικίωση είναι ο θάνατος της παιδικότητας. Κι αυτή η ταινία βασίζεται σε μια νουβέλα του Stephen King με τίτλο “The body”, που είναι ένα από τα υπογείως τρομακτικά έργα του κι ας μην υπάρχει ίχνος υπερφυσικού στοιχείου.
Grease (1978)
“Summer days drifting away / To, oh, oh, the summer nights”. Όταν το απόλυτο τραγούδι ενός μιούζικαλ είναι αυτό ξέρεις ότι έχεις μια βαθιά καλοκαιρινή ταινία ακόμη και εάν δεν εκτυλίσσεται ολόκληρη η πλοκή της κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Όμως ο έρωτας του Ντάνι (John Travolta) και της Σάντι (Olivia Newton-John) ξεκινάει κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, περνάει από χίλια, μύρια κύματα κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς και τελικά ολοκληρώνεται -ναι, στην κυριολεξία- με τον ερχομό του επόμενου καλοκαιριού που οδηγεί τους μαθητές στην ενηλικίωση και την μελιστάλαχτη Σάντι στην περμανάντ και στο μαύρο κολάν, που περιέργως δεν την οδηγεί με τη σειρά του στη θερμοπληξία.
Vicky Cristina Barcelona (2008)
Ο Woody Allen αγαπά την καλοκαιρινή Βαρκελώνη και μεταξύ μας νομίζω ότι αυτή τον ενδιαφέρει περισσότερο και από την ερωτική ιστορία που εκτυλίσσεται μεταξύ Javier Bardem, Penelope Cruz και Scarlett Johansson. To πραγματικό ειδύλλιο μεταξύ των δύο πρώτων είχε ήδη ξεκινήσει, η Cruz είναι από μόνη της Ιούνιος, Ιούλιος και Αύγουστος μαζί όταν κάνει -στην ταινία- σκηνές ζηλοτυπίας στον καλό της και το soundtrack θα σε συντροφέψει ιδανικά στο αυτοκίνητο καθώς οδηγείς προς τη θάλασσα και θέλεις να καλύψεις τη φασαρία απ’ τα κορναρίσματα στα φανάρια.
Σαγόνια του καρχαρία (1975)
Έχει τόσο κόσμο στην παραλία που δεν μπορείς να βρεις ούτε μια τόση δα γωνίτσα να απλώσεις την πετσέτα σου; Φώναξε με έντονο, αγωνιώδες βλέμμα “Get out of the water” και τουλάχιστον οι σινεφίλ θα εξαφανιστούν μέχρι να πεις «καρχαρίας». Η αίσθηση της απειλής και ο φόβος στον κινηματογράφο -και όχι μόνο- πολλαπλασιάζονται όταν εμφανίζονται σε ένα αγαπημένο και οικείο περιβάλλον. Ο Stephen Spielberg το ήξερε καλά αυτό και έτσι έκανε μια ταινία που ακόμη και σήμερα, 47 χρόνια μετά την κυκλοφορία της, δεν συστήνω να τη δείτε πριν πάτε για μπάνιο.
Μπήκε και ο Ιούλιος, σε λίγο θα ξεκινήσουν και οι πρώτες καλοκαιρινές άδειες, θα φύγουν φίλοι για τα νησιά, θα μείνουμε πίσω οι αδειούχοι του Αυγούστου, θα τρώμε παγωτά και θα ονειρευόμαστε κύματα. Όσο και να μετράμε τις ημέρες μέχρι τις διακοπές πάλι ατελείωτες θα μας φαίνονται οπότε ας βρούμε τρόπους να χαρούμε από τώρα το καλοκαίρι.
Να μια λίστα με κλασικές, κυρίως, ταινίες που είτε εκτυλίσσονται καλοκαίρι είτε διαθέτουν εμβληματικές καλοκαιρινές σκηνές για να τις δείτε ή να τις ξαναδείτε μέχρι να φτάσει η στιγμή που θα σας βρει η δύση του ηλίου να ρίχνετε μια τελευταία βουτιά στη θάλασσα.
Call me by your name (2017)
Το καλοκαίρι του 1983 στη βόρεια Ιταλία, ο 17χρονoς Elio ερωτεύεται τον 24χρονο Oliver. Παντού χυμοί ζωής, αφύπνισης, αισθητηριακής, νοητικής, κοινωνικής, παντού οι χυμοί του πρώτου έρωτα και του ξυπνήματος της αυτογνωσίας. Η θερινή ραστώνη συναντά την αισθησιακή νωχελικότητα των εραστών, η ορμή της εφηβείας εκτονώνεται χάρη σε ένα καλοκαιρινό φρούτο, τα φιλιά δίνονται με φόντο τα στάχια και η σχέση διαρκεί όσο ένα καλοκαίρι.
Για τον ρόλο του Elio ο 22χρονος τότε Timothée Chalamet ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ Α’ ανδρικού ρόλου ενώ ο James Ivory καταφέρνει να κερδίσει το πρώτο δικό του στην κατηγορία του Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου. Το “Mystery of Love” του Sufjan Stevens, που ήταν -ναι, κι αυτό- υποψήφιο για Όσκαρ είναι το δεύτερο καλύτερο καλοκαιρινό soundtrack, μετά τα τζιτζίκια.
Dirty Dancing (1987)
Εφηβικός έρωτας που ανθίζει καλοκαίρι ενώ η αθώα και άβγαλτη Μπέιμπι (ναι, ήδη απ’ το όνομα καταλαβαίνουμε πολλά) γνωρίζει τον πτωχό πλην τίμιο δάσκαλο χορού Τζόνι -χαρακτήρας που τον υποδύεται ιδανικά ο Patrick Swayze. Η αλήθεια είναι ότι αν και δεν έχουμε να κάνουμε με κανένα αριστούργημα της 7ης Τέχνης είναι μια ταινία που έχει αναθρέψει γερά παιδιά και χορευτές και που χάρη στην οποία πολύς κόσμος σαβουριάστηκε προσπαθώντας να αντιγράψει την τελική χορευτική ατάκα όπου η όχι και τόσα αθώα -πια- Μπέιμπι ίπταται πάνω στα στιβαρά μπράτσα του παρτενέρ της.
Thelma & Louise (1991)
Δεν είναι όλα τα καλοκαίρια ξέγνοιαστα, αλλά όλα τα καλοκαίρια ταυτίζονται με την απόδραση και τις διακοπές. Διακοπές όχι σε αμμώδεις παραλίες, με κουβαδάκια και αντιηλιακά που μυρίζουν καρύδα αλλά διακοπή από μια μίζερη, πατριαρχική καθημερινότητα που τυλίγεται σαν θηλιά γύρω από τον λαιμό της Θέλμα και της Λουίζ. Οι δύο φίλες ξεκινούν για μια εκδρομή Σαββατοκύριακου αλλά γρήγορα τα πράγματα παίρνουν άλλη τροπή και αποφασίζουν να φύγουν κρυφά στο Μεξικό.
Αν τελικά καλοκαίρι σημαίνει ελευθερία τότε καταλαβαίνουμε γιατί το Thelma & Louise δεν θα μπορούσε να εκτυλίσσεται σε καμιά άλλη εποχή του χρόνου και γιατί τα ιδρωμένα και σκονισμένα πρόσωπα των δύο ηρωίδων έγιναν τα απόλυτα φεμινιστικά σύμβολα.
Οι διακοπές του κ. Ιλό (1953)
Ο Ζακ Τατί στο ασπρόμαυρο καλοκαίρι του αποτυπώνει, με λεπτή ειρωνεία αλλά και τρυφερή κατανόηση, την υπερ-προσπάθεια του σύγχρονου ανθρώπου να στριμώξει στον χρόνο των διακοπών όλη του την επιθυμία του για ξεγνοιασιά. Όμως το άγχος αυτού του στόχου έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με την ίδια την ανεμελιά και έτσι ο μεσο-αστός μοιάζει με έναν σκύλο που κυνηγάει την ουρά του κάτω από τον εξαντλητικό ήλιο.
Για να χαρείς το καλοκαίρι πρέπει να γδυθείς από τον ενήλικό εαυτό σου, όμως μετά πώς επιστρέφεις σε αυτόν; Ο ιδιοφυής Τατί μελαγχολεί με την απάντηση που ξέρει ότι όλοι (δεν) μπορούμε να δώσουμε και μας παραδίδει ένα ακόμη αριστούργημά του.
Ο πρωτάρης (1967)
O Dustin Hoffman με μαγιό, γυαλιά ηλίου, αναψυκτικό στο χέρι επιπλέει σε μια πισίνα. Τα πάντα αστράφουν, το νερό, το πρόσωπό του, ο ήλιος. Τα νερά είναι διάφανα, μοιάζει να επιπλέει στο κενό αλλά χωρίς φόβο, όταν είσαι νέος δεν σε τρομάζει η γη που δεν υπάρχει κάτω απ’ τα πόδια σου.
Το καλοκαίρι στον «Πρωτάρη» είναι εκείνη η τρύπα στον χρόνο που τίποτα δεν συμβαίνει και όλα είναι έτοιμα να συμβούν, ένα όνειρο μέσα στο οποίο να δικαιούσαι να επιπλέεις ευτυχής, (σχεδόν) γυμνός και ηλιοκαμμένος.
Do the right thing (1989)
Πολυφυλετικό Μπρούκλιν, τέλη της δεκαετίας του ’80, μια αφόρητα ζεστή καλοκαιρινή ημέρα. Ο Σπάικ Λι υπογράφει την πιο εκρηκτική ταινία της πορείας του, ενώ αργότερα θα πει «Κάποιοι κριτικοί απευθύνθηκαν στην εταιρία διανομής, ρωτώντας την πώς τολμούσε να κυκλοφορήσει μια τέτοια ταινία μέσα στο καλοκαίρι».
Ο Λι εκμεταλλεύεται τη δυσφορία του καύσωνα για να ξετυλίξει το νήμα της ιστορίας του και να μιλήσει χωρίς ωραιοποιήσεις για την αβάσταχτη πίεση του ρατσισμού, για να μιλήσει για όσα δεν ήθελε να ακούσει ή να δει ο μέσος λευκός Αμερικανός.
Stand by me (1986)
Θυμάσαι το τελευταίο καλοκαίρι που αισθανόσουν παιδί; Ο βασικός ήρωας της ταινίας είναι ξεκάθαρο ότι δεν θα το ξεχάσει ποτέ καθώς αναρωτιέται “I never had any friends later on like the ones I had when I was twelve. Jesus, does anyone?” Τέσσερα αγόρια στα 12 τους χρόνια ξεκινούν κρυφά για μια μονοήμερη εκδρομή, λίγο πριν τελειώσει το καλοκαίρι που θα τους οδηγήσει στο Γυμνάσιο, προκειμένου να εντοπίσουν το πτώμα ενός συμμαθητή τους.
Κάθε τέλος είναι ένας μικρός θάνατος. Κάθε ενηλικίωση είναι ο θάνατος της παιδικότητας. Κι αυτή η ταινία βασίζεται σε μια νουβέλα του Stephen King με τίτλο “The body”, που είναι ένα από τα υπογείως τρομακτικά έργα του κι ας μην υπάρχει ίχνος υπερφυσικού στοιχείου.
Grease (1978)
“Summer days drifting away / To, oh, oh, the summer nights”. Όταν το απόλυτο τραγούδι ενός μιούζικαλ είναι αυτό ξέρεις ότι έχεις μια βαθιά καλοκαιρινή ταινία ακόμη και εάν δεν εκτυλίσσεται ολόκληρη η πλοκή της κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Όμως ο έρωτας του Ντάνι (John Travolta) και της Σάντι (Olivia Newton-John) ξεκινάει κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, περνάει από χίλια, μύρια κύματα κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς και τελικά ολοκληρώνεται -ναι, στην κυριολεξία- με τον ερχομό του επόμενου καλοκαιριού που οδηγεί τους μαθητές στην ενηλικίωση και την μελιστάλαχτη Σάντι στην περμανάντ και στο μαύρο κολάν, που περιέργως δεν την οδηγεί με τη σειρά του στη θερμοπληξία.
Vicky Cristina Barcelona (2008)
Ο Woody Allen αγαπά την καλοκαιρινή Βαρκελώνη και μεταξύ μας νομίζω ότι αυτή τον ενδιαφέρει περισσότερο και από την ερωτική ιστορία που εκτυλίσσεται μεταξύ Javier Bardem, Penelope Cruz και Scarlett Johansson. To πραγματικό ειδύλλιο μεταξύ των δύο πρώτων είχε ήδη ξεκινήσει, η Cruz είναι από μόνη της Ιούνιος, Ιούλιος και Αύγουστος μαζί όταν κάνει -στην ταινία- σκηνές ζηλοτυπίας στον καλό της και το soundtrack θα σε συντροφέψει ιδανικά στο αυτοκίνητο καθώς οδηγείς προς τη θάλασσα και θέλεις να καλύψεις τη φασαρία απ’ τα κορναρίσματα στα φανάρια.
Σαγόνια του καρχαρία (1975)
Έχει τόσο κόσμο στην παραλία που δεν μπορείς να βρεις ούτε μια τόση δα γωνίτσα να απλώσεις την πετσέτα σου; Φώναξε με έντονο, αγωνιώδες βλέμμα “Get out of the water” και τουλάχιστον οι σινεφίλ θα εξαφανιστούν μέχρι να πεις «καρχαρίας». Η αίσθηση της απειλής και ο φόβος στον κινηματογράφο -και όχι μόνο- πολλαπλασιάζονται όταν εμφανίζονται σε ένα αγαπημένο και οικείο περιβάλλον. Ο Stephen Spielberg το ήξερε καλά αυτό και έτσι έκανε μια ταινία που ακόμη και σήμερα, 47 χρόνια μετά την κυκλοφορία της, δεν συστήνω να τη δείτε πριν πάτε για μπάνιο.
