Στη δύση του 2023 παρακολουθήσαμε τη “Ζώνη Ενδιαφέροντος” του Τζόναθαν Γκλέιζερ. Στην ανατολή του 2024 μπροστά στην μεγάλη οθόνη μας φέρνει το “Μία Ζωή”. Σκηνοθετικό ντεμπούτο του Τζέιμς Χόους (“Black Mirror, Snowpiercer και Slow Horses”) που ως μεγάλο του στόχο έχει να μας υπενθυμίσει πως υπέρτατο αγαθό παραμένει η ανθρώπινη ζωή όσες τεκτονικές αλλαγές κι αν συμβούν σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο. Για να πετύχει τον στόχο του στον πρωταγωνιστικό ρόλο έχει επιλέξει ένα ερμηνευτικό τέρας, τον Άντονι Χόπκινς.
Μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη η ιστορία του Νίκι Γουίντον. Στην αφήγηση διαδραματίζονται γεγονότα του δεύτερου μισού της δεκαετίας του 1930. Ένας τραπεζίτης από το Λονδίνο θα μπορούσε να κοιμάται ήσυχος τραβώντας απλά την κουρτίνα, η συνείδησή του όμως του υπενθυμίζει συνεχώς την αίσθηση του χρέους προς τον συνάνθρωπο. Δε το σκέφτηκε στιγμή παρ΄ότι γνώριζε πολύ καλά τους κινδύνους. Η σωτηρία αθώων ψυχών έγινε αυτοσκοπός και πέτυχε μάλλον κάτι που επί χάρτου έμοιαζε ακατόρθωτο. Τον στοιχειώνει όμως το τελευταίο τρένο, ένατο κατά σειρά που η μοίρα δεν ήθελε να φτάσει με ασφάλεια στην Αγγλία.
Πάλαι ποτέ Τσεχοσλαβακία. Στην Πράγα κυριαρχούν τα βλέμματα. Πόνος, φόβος, οδύνη, αβεβαιότητα. «Πώς θα επιβιώσουν αυτά τα παιδιά τον χειμώνα;» Υπάρχει όμως πίστη στους απλούς ανθρώπους. Οι περισσότεροι αντιλαμβάνονται το κακό που έρχεται και τρέχουν να προλάβουν. Κόντρα στο χάος δημιουργείται μία ανθρώπινη αλυσίδα διάσωσης. Η γενίκευση της σύρραξης δεν αργεί. Μπορεί η ιστορία να μας έχει διδάξει πως η Ευρώπη είχε καθυστερημένα αντανακλαστικά στην άνοδο του Χίτλερ, ωστόσο στην ιστορία του Νίκι οι πρωταγωνιστές της διπλανής πόρτας πήραν πρωτοβουλίες που αν δεν υπήρχε η εξαντλητική γραφειοκρατία θα είχαν σώσει ακόμα περισσότερα παιδιά.
Σε μία εποχή που μαίνονται συγκρούσεις στη γειτονιά μας με αθώα θύματα και φυσικά παιδιά δεν μπορεί παρά το “Μία Ζωή” να αποκτά επίκαιρο χαρακτήρα. Το μήνυμά του είναι ξεκάθαρο και αδιαπραγμάτευτο. Η ταινία μπορεί να μην είναι το αριστούργημα που θα διεκδικήσει με αξιώσεις ένα Όσκαρ, αλλά είναι τόσο μεγάλο το διακύβευμα που θέτει στην κεντρική θεματική της που δεν μπορεί να περάσει στα ψιλά και να μη συζητηθεί. Είναι τόσο δυνατή η εικόνα ενός πατέρα να αποχαιρετά τους δύο τους γιους, κρατώντας δακρυσμένος στην αγκαλιά του τον τρίτο. Αυτή είναι η επίγεια κόλαση του πολέμου.
Όσες βουτιές κι αν κάνει ο Νίκι στην προσωπική του πισίνα, η σκέψη του θα του θυμίζει αυτό που έμεινε ως απωθημένο. Ό,τι δεν κατάφερε. Η φαντασία του θέλει να ταξιδεύει και να δημιουργεί όνειρα απόδρασης. Δε θέλει να πείσει τον εαυτό του για το μοιραίο. Παράλληλα η ίδια η ζωή δείχνει πως προχωράει με τους δικούς της ρυθμούς και η θυγατέρα του είναι έτοιμη να φέρει στον κόσμο το δικό της παιδί και να τον κάνει παππού. Την ίδια στιγμή όμως ο ίδιος νιώθει πως έχει έρθει η ώρα να πει την ιστορία του. Δεν έχει νόημα να μένει φυλαγμένη στο συρτάρι, ούτε να πάει σε ένα ράφι ενός μουσείου. Θέλει να ακουστεί δυνατά στο παρόν. Να αποτελέσει πυξίδα για τις επόμενες γενιές. Το να είσαι άνθρωπος γίνεται ολοένα και δυσκολότερη υπόθεση σήμερα.
Με ταπεινότητα και αυτή την αίσθηση του χρέους που ποτέ δεν έσβησε από την καρδιά και το μυαλό του προχωράει βήμα βήμα. «Σώζεις μία ζωή, σώζεις τον κόσμο». Εξιλεώνεται μέσα του για όσα δεν κατάφερε και τον βαραίνουν. Έρχεται η ηθική ανταμοιβή σε μεγάλη κλίμακα και καταφέρνει να ενωθεί και πάλι σχηματίζοντας μία μεγάλη οικογένεια με τα “παιδιά” του. Αυτή είναι η ιστορία του Νίκι Γουίντον. Ενός ουμανιστή που αρνήθηκε να συμβιβαστεί με τη δική του προσωπική ασφάλεια και ευημερία. Η ταινία του Χόους έρχεται σε δύσκολους καιρούς να θυμίσει πως η ανθρώπινη ζωή είναι η υπέρτατη αξία δίχως αστερίσκους και μόνο και μόνο για αυτό είναι σημαντική.
