Σύμφωνα με τον Dwight Eisenhower «Η πολιτική πρέπει να είναι το επάγγελμα μερικής απασχόλησης κάθε πολίτη που θα προστατεύει τα δικαιώματα και τα προνόμια των ελεύθερων ανθρώπων». Οι σχέσεις της εξουσίας και η αποφάσεις που οι πολιτικοί παίρνουν καθημερινά έχουν μεγάλη επιρροή στις ζωές μας και η βαθύτερη κατανόησή τους είναι σημαντική στη διαμόρφωση της κοινωνίας και του μέλλοντός μας. Συμφέροντα, εξουσία, χρήματα, αξίες, ιδεολογίες, υφαίνουν όμως ένα σκηνικό εξαιρετικά περίπλοκο, με ισχυρή παρασκηνιακή δράση που μπορεί να κάνει το πολιτικό περιβάλλον χαοτικό, βρώμικο και ακατανόητο.

Ένα ισχυρό εργαλείο για την κατανόηση τπου πολύπλοκου αυτού χώρου είναι τα πολιτικά ντοκιμαντέρ που προσφέρουν σημαντικές προοπτικές για την εξουσία, την ιστορία και την δικαιοσύνη.  Παρακολουθώντας αυτές τις ταινίες, μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα την πολυπλοκότητα του κόσμου στον οποίο ζούμε και να αναλόγιστούμε την ευθύνη που έχουμε όλοι για να τον κάνουμε καλύτερο.

JFK Revisited: Through the Looking Glass (2021)

Αυτό το ντοκιμαντέρ προσφέρει μια φρέσκια και πρωτοποριακή ματιά στη δολοφονία του John F. Kennedy. Η ταινία χρησιμοποιεί σύγχρονη τεχνολογία για να επανεξετάσει το περιβόητο περιστατικό και να προσφέρει μια νέα οπτική για το γεγονός. Μετά την ταινία “JFK” του 1991, το Κογκρέσο θεσπίζει το President John F. Kennedy Assassination Records Collection Act of 1992, ιδρύοντας μια επιτροπή αναθεώρησης για τον αποχαρακτηρισμό των εγγράφων που σχετίζονται με τη δολοφονία. Η ταινία αμφισβητεί την αλυσίδα των αποδεικτικών στοιχείων για τη «μονή σφαίρα» που προκάλεσε τραύματα στον Κένεντι και στον κυβερνήτη Τζον Κόναλι.

Ο ερευνητής Barry Ernest, συγγραφέας του βιβλίου του 2010 JFK The Girl on the Stairs, μιλά σχετικά με δηλώσεις μαρτύρων που υποτίθεται ότι θέτουν αμφιβολίες για το χρονοδιάγραμμα των κινήσεων του Lee Harvey Oswald αμέσως μετά τη δολοφονία.

Το JFK Revisited: Through the Looking Glass βασίζεται στο βιβλίο του 1992 “Destiny Betrayed: JFK, Cuba, and the Garrison Case” που γράφτηκε από τον James DiEugenio και σε πρόσφατα αποχαρακτηρισμένα στοιχεία για την υπόθεση.

Suppressed 2020: The Fight to Vote (2020)

Αφηγούμενη από έγχρωμους ψηφοφόρους στην πολιτεία της Τζόρτζια, η ταινία μικρού μήκους συζητά πώς οι περιορισμοί της επιστολικής ψήφου στις εκλογές του 2020 αμφισβητούν το συνταγματικό δικαίωμα ψήφου. Σε παραγωγή της Brave New Films, το «Suppressed 2020» συζητά πώς η πανδημία του κορωνοϊού επηρεάζει δυσανάλογα την ευημερία και τα δικαιώματα των υπό – εκπροσωπούμενων κοινοτήτων.

«Η εμπειρία μου ήταν εξαιρετικά απογοητευτική», αναφέρει σε συνέντευξη της στο ντομιμαντέρ η Linda Marshall η οποία μετακόμισε στη Τζόρτζια τον Αύγουστο του 2018 και ήθελε να είναι έτοιμη να ψηφίσει το φθινόπωρο. Η Μάρσαλ είπε ότι ολοκλήρωσε την απαραίτητη γραφειοκρατία και την έστειλε στο γραφείο του υπουργού Εξωτερικών της Τζόρτζια – αλλά δεν έλαβε ποτέ απάντηση.

Όταν πλησίασαν οι εκλογές, άρχισε να κάνει έρευνες και ανακάλυψε ότι κανείς δεν μπορούσε να βρει την αίτησή της. Το όνομά της δεν υπήρχε στις λίστες και το γραφείο του υπουργού Εξωτερικών είπε τότε ότι πρέπει να πάει στο εκλογικό της μέρος και να ζητήσει προσωρινό ψηφοδέλτιο, κάτι που έκανε. Αν και έπραξε τα δέοντα, της αρνήθηκαν αυτό το ψηφοδέλτιο, παρά τους νόμους σχετικά με τα προσωρινά ψηφοδέλτια. Μετά από 65 χρόνια ψηφοφορίας, η Marshall δεν είχε την ευκαιρία να ψηφίσει. 

Edge of Democracy (2019)

Πρόκειται για ένα βραζιλιάνικο ντοκιμαντέρ του σε σκηνοθεσία Petra Costa (πορτογαλικά: Democracia em Vertigem) που μεταφέρει τους θεατές σε μια αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο της πολυτάραχης πολιτικής ιστορίας της Βραζιλίας τις τελευταίες δεκαετίες. Βλέποντας μέσα από το πρίσμα της οικογενειακής της ιστορίας και την ταύτιση τόσο με τη δεξιά δικτατορία (1964-85) όσο και με πιο σύγχρονα αριστερά επαναστατικά κινήματα, το ντοκιμαντέρ της Costa εστιάζει στην άνοδο και την πτώση των πρώην προέδρων του Λούνα ντα Σίλβα και Ντίλμα Ρούσεφ αναλύοντας την κοινωνικοπολιτική κρίση του 2014 που σάρωσε τη Βραζιλία.

Η άνοδος του αυταρχικού λαϊκιστικού καθεστώτος του Jair Bolsonaro αποτελεί μια απόκοσμη προειδοποίηση για τις δημοκρατίες σε όλο τον κόσμο, ειδικά τις ΗΠΑ, όπου η λαϊκή οργή από τη δεξιά τροφοδοτείται από έντονη πολιτική και ιδεολογική πόλωση και υπομένει από μια πολιτική αριστερά που φαινομενικά αγνοεί μηχανορραφίες της ελίτ που θα προσπαθούσαν να τους εξαλείψουν εντελώς από την εξουσία. Για μια συναρπαστική εξέταση της σύγχρονης βραζιλιάνικης πολιτικής και την εύθραυστη φύση της δημοκρατίας παγκοσμίως, το The Edge of Democracy είναι το ιδανικότερο ντοκιμαντέρ.

Η ταινία ήταν υποψήφια για Όσκαρ και έκανε πρεμιέρα στο Sundance το 2019.

American Factory (2019)

Το American Factory είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό ντοκιμαντέρ για την ιστορία ενός εργοστασίου της κινεζικής εταιρείας Fuyao στο Moraine, μια πόλη κοντά στο Dayton του Οχάιο, που καταλαμβάνει το Moraine Assembly, ένα κλειστό εργοστάσιο της General Motors. Ο διευθυντής της Fuyao, Cho Tak Wong, αποφασίζει να χτίσει ένα εργοστάσιο σε αμερικάνικο έδαφος, επεκτείνοντας έτσι την επιχείρηση και ανακαλύπτοντας τη Δυτική εργασιακή κουλτούρα.

Η σκηνοθεσία είναι των Julia Reichert και Steven Bognar με τον κινηματογραφικό φακό τους να ακολουθεί σαν σκιά, τους εργάτες και τα στελέχη της εταιρείας. Με αυτό τον τρόπο έχουμε σαν θεατές την ευκαιρία να βιώσουμε αυτό που βιώνουν οι πάντες μέσα στο εργοστάσιο όπου Κινέζοι και Αμερικάνοι εργάτες δουλεύουν μαζί κάτω από την ίδια “στέγη”. Το ενδιαφέρον με American Factory είναι να βλέπεις τα πάντα για τις Ηνωμένες Πολιτείες μέσα από τα μάτια Κινέζων εργατών ενώ ακολουθείς πάνω από μια δεκαετία πολιτικής που καθοδηγείται από το εργοστάσιο σε παγκόσμια κλίμακα.

Η ταινία κέρδισε το καλύτερο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους στα 92α Όσκαρ . Έλαβε τρεις υποψηφιότητες στα 72α Primetime Creative Arts Emmy Awards, ενώ οι Bognar και Reichert κέρδισαν το βραβείο: Outstanding Directing for a Documentary/Nonfiction Program.

Last Men in Aleppo (2017)

Οι κυβερνητικές δυνάμεις πιστές στον Πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ ξεκινούν τη στρατιωτική επίθεση για να ανακτήσουν την πόλη του Χαλεπίου από τους αντάρτες, κάτι που πυροδοτεί μια ανθρωπιστική κρίση στην πόλη και τα περίχωρά της.

Οι White Helmets, μια εθελοντική ομάδα που διασώζει αμάχους κατά τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου πολέμου, αντιμετωπίζουν το δίλημμα να εγκαταλείψουν τη χώρα τους ή να συνεχίσουν τη δουλειά τους στη Συρία. Η ταινία, σε σενάριο και σκηνοθεσία Feras Fayyad, ακολουθεί τους ιδρυτές της οργάνωσης, Khaled Omar Harrah, Subhi Alhussen και Mahmoud, και καταγράφει τις ζωές των επιζώντων στο Χαλέπι.

Η ταινία κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής Παγκόσμιου Ντοκιμαντέρ στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Sundance 2017 και ήταν υποψήφια για το καλύτερο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους στα 90α Βραβεία Όσκαρ. Κέρδισε επίσης την Καλύτερη Ταινία Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους στα 11α Asia Pacific Screen Awards το 2017.

13th (2016)

Το επιδραστικό αυτό ντοκιμαντέρ της Ava DuVernay που ήταν υποψήφια για Όσκαρ εξερευνά πώς η 13η τροποποίηση του Συντάγματος των ΗΠΑ μπορεί να έχει καταργήσει τη δουλεία, αλλά και να έχει οδηγήσει σε δυσανάλογη φυλάκιση Μαύρων Αμερικανών. Η Angela Davis, ο Henry Louis Gates και ο Charles Rangel είναι μεταξύ εκείνων που πήραν συνέντευξη για το πώς τα γεγονότα που συνέβησαν μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο είχαν άμεση επίδραση στις πολιτικές του Richard Nixon και του Ronald Reagan 100 χρόνια αργότερα.

Η DuVernay υποστηρίζει ότι η δουλεία στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει διαιωνιστεί από το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου μέσω της ποινικοποίησης της συμπεριφοράς και της παροχής της δυνατότητας στην αστυνομία να συλλαμβάνει φτωχούς  και να τους αναγκάζει να εργαστούν για το κράτος υπό μίσθωση καταδίκων.

Η ταινία κέρδισε την αναγνώριση από αρκετούς κριτικούς κινηματογράφου. Ήταν υποψήφια για το Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους στα 89α Όσκαρ,] και κέρδισε το Βραβείο Primetime Emmy Award for Outstanding Documentary or Nonfiction Special στο 69ο Primetime Emmy Awards.

The Square (2013)

Η Αραβική Άνοιξη ήταν μια κομβική στιγμή στην ιστορία της Μέσης Ανατολής. To ντοκιμαντέρ αυτό παρακολουθεί τα γεγονότα της Αιγυπτιακής Επανάστασης μέσα από τα μάτια μιας ομάδας ακτιβιστών που καταλαμβάνουν την πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου.

Ο σκηνοθέτης Jehane Noujaim προσφέρει μια οικεία ματιά στο θάρρος και το πάθος των διαδηλωτών που αγωνίζονται για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα ενόψει της βίας και της καταπίεσης.

Η ταινία ήταν υποψήφια για το Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους στα 86α Όσκαρ. Κέρδισε επίσης τρία βραβεία Emmy στα 66α Primetime Creative Arts Emmy Awards.

Dirty Wars (2013)

Σε αυτό το ισχυρό ντοκιμαντέρ, ο ερευνητής δημοσιογράφος Jeremy Scahill αποκαλύπτει τον παράνομο και κρυφό πόλεμο της αμερικανικής κυβέρνησης κατά της τρομοκρατίας.

Ο Scahill ταξιδεύει στην Υεμένη, τη Σομαλία και άλλες χώρες, όπου παίρνει συνεντεύξεις από επιζώντες από επιδρομές με μη επανδρωμένα αεροσκάφη των ΗΠΑ και αποκαλύπτει τη βαρβαρότητα της παγκόσμιας λίστας δολοφονιών του αμερικανικού στρατού. Το Dirty Wars είναι μια νηφάλια υπενθύμιση των συνεπειών των ατελείωτων πολέμων της Αμερικής.

Ο Scahill προτείνει ότι ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας είναι στην πραγματικότητα μια «αυτοεκπληρούμενη προφητεία» και προκαλεί τη ριζοσπαστικοποίηση των μουσουλμάνων.

The Act of Killing (2012)

Το είναι ένα πειραματικό ντοκιμαντέρ που εξερευνά τη γενοκτονία της Ινδονησίας το 1965 μέσα από τα μάτια των δραστών. Ο σκηνοθέτης Joshua Oppenheimer παίρνει συνεντεύξεις από πρώην ηγέτες των ινδονησιακών τμημάτων θανάτου και τους προσφέρει την ευκαιρία να αναπαραστήσουν τα εγκλήματά τους.

Η ταινία γυρίστηκε κυρίως στο Medan της Βόρειας Σουμάτρας, ακολουθώντας τον δήμιο Anwar Congo και τις διασυνδέσεις του καθώς, μετά από αίτημα του Oppenheimer, αναπαράγουν τις δολοφονίες τους και μιλούν για τις πράξεις τους ανοιχτά, ακολουθώντας επίσης το ψυχολογικό ταξίδι του Κονγκό που αντιμετωπίζει το ίδιο ζήτημα. Το αποτέλεσμα είναι μια ανατριχιαστική και πρωτοποριακή ταινία που προσφέρει μια μοναδική οπτική για το πώς η εξουσία διαφθείρει.

Fahrenheit 9/11 (2004)

Το Fahrenheit 9/11 είναι μια αμερικανική ταινία ντοκιμαντέρ του 2004 σε σκηνοθεσία και σενάριο, και με πρωταγωνιστή τον, σκηνοθέτη, πολιτικό σχολιαστή και ακτιβιστή Michael Moore. Το ντοκιμαντέρ ρίχνει μία επικριτική ματιά στην προεδρία του George W. Bush, τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και την κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης μετά την 11η Σεπτεμβρίου.

Ο Moore υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση Μπους εκμεταλλεύτηκε την τραγωδία για να προωθήσει την ατζέντα της για άδικους πολέμους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Ο Moore ισχυρίζεται ότι τα αμερικανικά εταιρικά μέσα ήταν καθοδηγούμενα την περίοδο της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ το 2003  και δεν παρείχαν ακριβή ή αντικειμενική ανάλυση του πολέμου και των απωλειών που προέκυψαν εκεί. Η ταινία, η οποία προκάλεσε έντονες αντιπαραθέσεις, είναι το ντοκιμαντέρ με τις υψηλότερες εισπράξεις όλων των εποχών.