Από τον Πρώτο μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και από τον πόλεμο του Βιετνάμ μέχρι αυτόν της Αλγερίας για την ανεξαρτησία της, το σινεμά μάς έχει δώσει σπουδαίες ταινίες.

Με αφορμή την συμπλήρωση 25 ετών από την «Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν», πάμε να δούμε τις 11 σπουδαιότερες από αυτές, σύμφωνα πάντα με το δικό μας κινηματογραφικό αισθητήριο.

Η διάσωση του στρατιώτη Ράιαν
Mια ταινία [που κυκλοφόρησε πριν ακριβώς 25 χρόνια, στις 24 Ιουλιου του 1998] γεμάτη με συναρπαστικές και αριστοτεχνικές σκηνές δράσης και ένα τεράστιο καστ γνωστών ηθοποιών (Τομ Χανκς, Τομ Σάιζμορ, Τζέρεμι Ντέιβις, Βιν Ντίζελ, Άνταμ Γκόλντμπεργκ, Μπάρι Πέπερ, Μπράιαν Κράνστον, Τεντ Ντάνσον, Νέιθαν Φίλιον, Ματ Ντέιμον, Τζιοβάνι Ριμπίζι, Πολ Τζιαμάτι και πολλοί άλλοι) που θεωρείται από πολλούς ως η σπουδαιότερη αμερικανική πολεμική ταινία όλων των εποχών.

Idi i Smotri [Ελάτε να δείτε]
Ίσως η πολεμική ταινία που είναι πιο οδυνηρή, ενοχλητική, άβολη και ψυχοφθόρα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη – ακόμη και σε σχέση με την εναρκτήρια σεκάνς στον «Στρατιώτη Ράιαν». Γι’ αυτό άλλωστε και πολλοί την αποκαλούν ευθέως… ταινία τρόμου. Το αριστούργημα του Έλεμ Κλίμοφ ακολουθεί έναν έφηβο σοβιετικό στρατιώτη που εντάσσεται στο κίνημα αντίστασης της Λευκορωσίας κατά των Ναζί και γίνεται μάρτυρας των χειρότερων στιγμών της ανθρωπότητας.

Αποκάλυψη Τώρα
Η απόλυτη πολεμική χολιγουντιανή ταινία, που αποτυπώνει την σύγχυση και την παράνοια μιας γενιάς που δεν ήθελε ποτέ να πολεμήσει στο Βιετνάμ. Το αριστούργημα του Francis Ford Coppola ακολουθεί έναν νεαρό στρατιώτη που στρατολογείται για να ταξιδέψει με πλοίο και να αναζητήσει έναν συνταγματάρχη των ειδικών δυνάμεων που υποτίθεται ότι έχει αποστατήσει και διεξάγει τον δικό του (αμφιλεγόμενο) πόλεμο. Η ταινία είναι τέλεια γιατί η μία σκηνή είναι αμιγώς πολεμική και η επόμενη εντελώς φιλοσοφική, με αποτέλεσμα να έχουμε ένα αξιομνημόνευτο κινηματογραφικό αριστούργημα που κυμαίνεται από το σουρεαλιστικό μέχρι το ρεαλιστικά σκληρό και αδυσώπητο.

Η λεπτή κόκκινη γραμμή
Ο σκηνοθέτης Terrence Malick επέστρεψε στο Χόλιγουντ μετά από 20 χρόνια απουσίας για να γυρίσει το 1998 το πολεμικό έπος The Thin Red Line. Στην ταινία συμμετέχουν αναμφισβήτητα οι περισσότεροι σταρ από κάθε άλλη πολεμική ταινία στην ιστορία (George Clooney, John Cusack, Adrien Brody, Sean Penn, Nick Nolte, Jim Caviezel, Thomas Jane, Woody Harrelson, Ben Chaplin, Jared Leto, Tim Blake Nelson, John C. Reilly, John Travolta κ.ά.). Ωστόσο, η ταινία δεν έχει τόσο να κάνει με την υποκριτική δύναμη των κινηματογραφικών σταρ, όσο με την ίδια την ανθρώπινη ψυχή και για τον πόλεμο που επικρτεί μέσα σε αυτήν ανάμεσα στο κακό και το καλό. Αναμφισβήτητα η πιο «πνευματική» πολεμική ταινία που γυρίστηκε ποτέ με ανώτερο όλων, κατ’ εμέ, τον Ηλία Κοτέα.

Η μάχη του Αλγερίου
Το «αφηγηματικό» αριστούργημα [σε άψογο στυλ «α λα ντοκιμαντέρ»] του Τζίλο Ποντεκόρβο, θεωρείται ως «η μεγαλύτερη μαρξιστική ταινία όλων των εποχών» μετά από εκείνες του Σεργκέι Αϊζενστάιν. Η ταινία απεικονίζει τους αντάρτες αντιστασιακούς της βορειοαφρικανικής χώρας καθώς αντιστέκονται στη γαλλική κατοχή. Συνδυάζοντας την καταιγιστική μουσική του Ennio Morricone και ένα γρήγορο και θεαματικό μοντάζ, ο Ποντεκόρβο φτιάχνει ένα αριστούργημα πολεμικής αντίστασης απέναντι στον γάλλο δυνάστη.

Platoon
Μια από τις πιο αγνές πολεμικές ταινίες όλων των εποχών, από έναν σκηνοθέτη, τον Oliver Stone, που πάτησε γερά, κινηματογραφικά μιλώντας, πάνω στον πόλεμο του Βιετνάμ. Ένα φανταστικό cast (συμπεριλαμβανομένων των Charlie Sheen, Tom Berenger, Willem Dafoe, Keith David, Forest Whitaker, Kevin Dillon και Johnny Depp) «απογειώνει» αυτή την τεταμένη ιστορία των αμερικανών στρατιωτών που πολεμούν στο Βιετνάμ και εμπλέκονται σε εγκλήματα πολέμου που διαπράττονται εναντίον των Βιετναμέζων.

Κanal
Ο πολωνός σκηνοθέτης Andrzej Wajda υπήρξε ο ίδιος μαχητής της αντίστασης κατά των Ναζί, οπότε είναι κάπου λογικό το ότι γύρισε τρεις αριστουργηματικές πολεμικές ταινίες κατά τη δεκαετία του 1950. Καλύτερη όλων είναι το Kanal, η οποία παρακολουθεί την πολωνική αντίσταση στην προσπάθειά της να πάρει πίσω την Πολωνία από τους Ναζί κατά την Εξέγερση της Βαρσοβίας. Ο Wajda παίρνει την κάμερά του, την βάζει μέσα στους υπονόμους της Βαρσοβίας και δημιουργεί ένα κλειστοφοβικό αριστούργημα.

Full Metal Jacket
Το Full Metal Jacket του Στάνλεϊ Κιούμπρικ παρακολουθεί την προετοιμασία για τον πόλεμο και στη συνέχεια τον ίδιο τον πόλεμο, σε ένα φιλμ το οποίο περιγράφει λεπτομερώς και ανατριχιαστικά το πώς οι άνθρωποι μπορούν να εκπαιδευτούν για να σκοτώνουν άλλους ανθρώπους. Η ταινία διαθέτει μια από τις πιο ενοχλητικές ερμηνείες όλων των εποχών, χάρη στον εκπληκτικό Vincent D’Onofrio, για να μην αναφέρουμε καν την ξεκαρδιστική και «βλάσφημη» ερμηνεία του R. Lee Ermey (που δεν είναι κανονικός ηθοποιός, αλλά πρώην λοχίας του Σώματος Πεζοναυτών).

Ουδέν Νεότερο από το Δυτικό Μέτωπο
Ένα θαυμαστό παράδειγμα κινηματογραφικής αφήγησης μιας ιστορίας από την οπτική γωνία της πλευράς των ηττημένων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η γερμανόφωνη ταινία βασίζεται στο εμβληματικό μυθιστόρημα του Erich Maria Remarque, σε ένα ριμέικ ωστόσο το οποίο ξεπέρασε κατά πολύ όλες τις προηγούμενες μεταφορές του βιβλίου στο σινεμά, από άποψη κινηματογράφησης, μουσικής επένδυσης, οπτικών εφέ και μακιγιάζ. Η ταινία πήρε, απολύτως δίκαια, το Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας μεγάλου μήκους το 2023.

Η Γέφυρα του Αρνεμ
Το «A Bridge Too Far» του Richard Attenborough στην εποχή της έλαβε ανάμεικτες κριτικές, αλλά τα τελευταία χρόνια οι λάτρεις των πολεμικών ταινιών επιστρέφουν σε αυτό το τρίωρο έπος ξανά και ξανά. Το σενάριο του William Goldman (Lord of the Flies, Butch Cassidy and the Sundance Kid, All the President’s Men) είναι εξαιρετικό και η σχολαστικά λεπτομερής περιγραφή της πολεμικής επιχείρησης Market Garden στο Αρνεμ της Ολλανδίας είναι ιστορικά ακριβής και αποτυπώνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στο σελιλόιντ.

Η Μεγάλη Απόδραση
Μια κλασική ταινία που βασίζεται στο σπουδαίο βιβλίο του Paul Brickhill, η Μεγάλη Απόδραση είναι ένα σπουδαίο πολεμικό φιλμ παρά τις μικρές ανακρίβειές του (π.χ. η ταινία παραλείπει να αναφέρει το γεγονός ότι οι γερμανικές δυνάμεις βοήθησαν στην απόδραση και υπερτονίζει την αμερικανική εμπλοκή σε αυτήν), ενώ ξεχειλίζει από μικροσκοπικές κινηματογραφικές και σεναριακές λεπτομέρειες που είναι συγκινητικά αληθινές και αυθεντικές για την εμπειρία των αιχμαλώτων πολέμου. Ο Steve McQueen πρωταγωνιστεί ως «The Cooler King» ή λοχαγός Virgil Hilts, ένας αμερικανός αιχμάλωτος πολέμου που βοηθά στην οργάνωση μιας μαζικής απόδρασης από ένα γερμανικό στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου.