Η φωνή του Σον Μπέικερ δεν φωνάζει, ψιθυρίζει με πάθος. Στέκεται απόμακρα, αλλά δονεί: κινηματογραφεί τους αόρατους της καθημερινότητας, εκείνους που ο κόσμος τείνει να αγνοεί, καταγράφει την τρωτή ομορφιά των περιθωριακών ανθρώπων κι ενώ τα μάτια μας στρέφονται αλλού αυτός στήνει το κέντρο γύρω τους. Από το «Tangerine» ως το «Anora», το έργο του χτυπάει ευθύβολα την καρδιά και καθρεφτίζει κοινωνικές πληγωμένες αλήθειες με ανθρωπιά.

1. Tangerine (2015): Χριστουγεννιάτικο πανδαιμόνιο από iPhone και ψυχή
Γυρισμένο με iPhone και πρωτότυπους φακούς, το Tangerine είναι ένα φωτοστέφανο του ανεξάρτητου σινεμά ωμό. Με τη Sin-Dee Rella, μια τρανς στρίπερ, να ψάχνει τον απατεώνα σύντροφό της τη βραδιά των Χριστουγέννων στο Χόλιγουντ, το φιλμ αποπνέει μια δυνατή αυθεντικότητα και ζωντάνια. Οι ληθαργικές σκηνές παγώνουν για να ξυπνήσουν μέσα σε ένα χάος συναισθημάτων. Από την πρώτη εικόνα ως το τελικό φινάλε, το Tangerine μοιάζει να λέει: ακριβώς εκεί, στο περιθώριο, γεννιούνται καθημερινές ιστορίες και μαζί τους το σινεμά που αιμορραγεί από ζωή.  

2. The Florida Project (2017): Πολύχρωμη φτώχεια με βουλιμία ονείρων
Μοτέλ από το motor και hotel. Oικοδομικά συγκροτήματα για όσους αδυνατούν να έχουν μία μόνιμη κατοικία. Εκεί διαδραματίζεται η ιστορία μας. Η Χέιλι είναι μία νεαρή μητέρα. Η Μούνει, η νεαρή κορούλα της. Τις δυο του, τις δένει τεράστια αγάπη και τις χωρίζουν μόλις δεκαπέντε χρόνια διαφορά. Σε όλα μαζί. Ένας διαρκής αγώνας επιβίωσης, περισσότερο σαν ορφανές αδελφές. Πλάι τους ο μάνατζερ σκληρός, αυστηρός, αλλά λειτουργεί, έστω και στο ασυνείδητο ως πατρικό πρότυπο για την μικρή μας πρωταγωνίστρια. 

Ο Γουίλεφ Νταφόε καθηλώνει με την υπόκωφη ερμηνεία του κι η η νεαρή Μπρούκλιν Πρινς κλέβει τις εντυπώσει  για το θράσος και τον αυθορμητισμό της, ενώ η μητέρα, Bria Vinaite που είναι Λιθουανή, με παρελθόν ανάλογο τον ρόλο της και των “ηθικών κατηφοριών” που τις προσάπτουν, καθώς υφαίνεται η πλοκή αποτελεί τον πιο στιβαρό χαρακτήρα, ικανός να αντέξει τα πάντα για το καλό της κόρης της. 

3. Red Rocket (2021): Επιστροφή στις αμαρτίες με απολαυστική αυταπάρνηση
Ο Simon Rex, σε μια ερμηνεία που αιχμαλωτίζει την κατρακύλα και την εγωπάθεια, υποδύεται έναν πρώην πρωταγωνιστή του πορνό που επιστρέφει στην επαρχία του Τέξας και παλεύει να επιβιώσει. Ο Μπέικερ υφαίνει μια σάτιρα που γλιστρά στη συμπόνια. Το Red Rocket είναι πέρα για πέρα ειλικρινές, αρκετά αστείο, μερικές φορές σκληρό, αλλά πάντα γεμάτο ψυχή. Η κορύφωσή του σκάει σαν πυροτέχνημα, υποχρεώνοντάς μας να κοιταχτούμε στον καθρέφτη για το που βρισκόμαστε.  

4. Take Out (2004): Μια μέρα — ολόκληρη ζωή
Γυρισμένο με ελάχιστο μπάτζετ, το Take Out ξεχειλίζει ρεαλισμό. Παρακολουθούμε την προσπάθεια ενός Κινέζου μετανάστη να προσπαθεί να συγκεντρώσει χρήματα την ίδια μέρα για να ξεπληρώσει το χρέος του στη Νέα Υόρκη. Ο τρόμος, η απελπισία, η ελπίδα συνυπάρχουν σε κάθε καρέ. Είναι σινεμά μικρής στιγμής, αλλά άπειρης έντασης που φέρει την υπογραφή ενός δημιουργού που ξέρει να γονατίζει το βλέμμα και να μας κάνει να ενεργοποιούμε τη συναισθηματική μας νοημοσύνη. 

5. Anora (2024): Το σύγχρονο παραμύθι του περιθωρίου που έγινε χρυσός
Εδώ ο Μπέικερ σπάει στεγανά. Το Anora κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και αργότερα τα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Πρωτότυπου Σεναρίου και Μοντάζ. Μοιάζει σαν να ξεχείλισε από τη φαντασία και τη σκληρή πραγματικότητα ταυτόχρονα και να έφτασε ως την κορυφή. Μια “πριγκίπισσα” στον καθρέφτη της αληθινής ζωής.

Από το πρώτο συναίσθημα της Take Out, τη μικρή μέρα μιας ζωής μέχρι την κορυφή των Όσκαρ με την Anora ο Μπέικερ χτίζει από φιλμ σε φιλμ έναν κόσμο όπου οι αόρατοι γίνονται φωτεινοί. Όχι ως ήρωες, αλλά ως άνθρωποι με ανάγκες, πάθη, λαχτάρες να οριοθετήσουν την υπόστασή τους. Με χρώματα, ήχο, σιωπές και θόρυβο, μιλάει για το περιθώριο με μια γλώσσα που δεν ζητάει συγχώρεση. Απλώς ζητάει να δει τον κόσμο. Οι ταινίες του κάνουν κύκλο: ξεκινούν από το σκοτάδι της αδιαφορίας και φτάνουν στο φως της συγκίνησης. Και μένει στο τέλος μια αδιόρατη φωνή, που αντηχεί: “Κοίτα” κι όχι μόνο “κοίτα, σκέψου πως μπορείς να κάνεις τον κόσμο λίγο καλύτερο”. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.