Με το κλίμα της Γης να αλλάζει ταχύτερα από οποιοδήποτε άλλο σημείο της ιστορίας και τα ακραία καιρικά φαινόμενα να γίνονται πιο συχνά και σοβαρά, η περιβαλλοντική υποβάθμιση του πλανήτη αναδιαμορφώνει τον φυσικό μας κόσμο. Η κλιματική κρίση δεν είναι κάτι που θα έρθει στο μέλλον. Η κλιματική κρίση είναι ήδη εδώ και οι συνέπειές της έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους. Φωτιές σε κάθε σημείο του πλανήτη, πλημμύρες, αύξηση της θερμοκρασίας. Και αυτά είναι μόνο η αρχή! Δυστυχως, δεν έχουμε συνειδητοποιήσει όμως πόσο μας αφορά.

Η  αποψίλωση των δασών, η ερημοποίηση, η έλλειψη νερού, το λιώσιμο των πάγων, και η εξαφάνιση πολλών ειδών του ζωικού βασιλείου αποτελούν πλέον καθημερινότητα και πολλοί δημιουργοί της 7ης τέχνης έχουν ζωντανέψει αυτά τα ζητήματα και τη σημασία τους στον κινηματογράφο μέσα από επιδραστικά ντοκιμαντέρ. Τα ντοκιμαντέρ μπορούν να αφήσουν τεράστιο αντίκτυπο πάνω μας, κάνοντας μας να δούμε γεγονότα ή ανθρώπους από διαφορετική οπτική γωνία και να μας εμπνεύσουν να κάνουμε τη διαφορά στις κοινότητές μας. Καθώς ο πλανήτης είναι στα όρια κατάρρευσης και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ξεκάθαρα ορατές σε κάθε κοινωνία, η ανάγκη για ενημέρωση και δραστηριοποίηση είναι επιτακτική.

Κάθε χρόνο, 5 Ιουνίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Είναι το κύριο όχημα των Ηνωμένων Εθνών για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και της δράσης για την προστασία του περιβάλλοντος και ίσως η παρακολούθηση ενός ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στο περιβάλλον να εβαζε ένα λιθαράκι στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής.

An Inconvenient Truth (2006)

Ένα κινηματογραφικό ντοκυμαντέρ του 2006 από τον Ντέιβις Γκουγκενχάϊμ σχετικά με την παγκόσμια υπερθέρμανση, βασισμένο σε παρουσίαση του πρώην αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Αλ Γκορ. Μια εκστρατεία συνειδητοποίησης και ευαισθητοποίησης ως προς το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής.

Μια δραματική έκκληση για ανάληψη άμεσης δράσης τόσο από τους έχοντες την εξουσία όσο και από τον κάθε πολίτη ξεχωριστά, προκειμένου η κατάσταση να μην φτάσει στο σημείο από όπου δεν θα υπάρχει επιστροφή.

Food Inc. (2008)

Η βιωσιμότητα καλύπτει πολλαπλές πτυχές, με τα τρόφιμα να είναι μία από τις πιο αξιοσημείωτες. Η Food Inc. εξετάζει πώς το μοντέλο γρήγορου φαγητού που χρησιμοποιεί επιβλαβείς πρακτικές εταιρικής γεωργίας και αγροτικών επιχειρήσεων υποβαθμίζει την υγεία των ανθρώπων και του πλανήτη μας. Η ταινία επιθεωρεί τη βιομηχανική παραγωγή κρέατος και δημητριακών και λαχανικών και ολοκληρώνεται επισημαίνοντας τη χειραγωγική δύναμη των αμερικανικών πολυεθνικών εταιρειών που προμηθεύουν φθηνή αλλά χημικά τροφή.

Εφιστώντας την προσοχή στην πρόσφατη ανοδική τάση των βιολογικών τροφίμων, η ταινία μας αναγκάζει να κάνουμε πιο φιλικές προς το περιβάλλον διατροφικές επιλογές.

Cowspiracy (2014)

Σε αυτό το ντοκιμαντέρ του 2014, οι κινηματογραφιστές Kip Andersen και Keegan Kuhn ρίχνουν φως στη ζωική βιομηχανία. Αποκαλύπτουν εκπληκτικά στατιστικά στοιχεία, που αποδεικνύουν ότι η κτηνοτροφία είναι μια από τις πιο καταστροφικές για το περιβάλλον βιομηχανίες. Και συμβάλλει σημαντικά σε ζητήματα όπως οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η αποψίλωση των δασών, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και η εξαφάνιση ειδών.

Αυτό το ντοκιμαντέρ προβάλλει τη ζοφερή πραγματικότητα. Χωρίς αλλαγή στην κατανάλωση ζώων και στον κλάδο της μαζικής κτηνοτροφίας, οι μεμονωμένες προσπάθειες για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής είναι καταδικασμένες να αποτύχουν.

Virunga (2014) 

Αυτό το υποψήφιο για Όσκαρ ντοκιμαντέρ ακολουθεί την ιστορία τεσσάρων δασοφυλάκων που έχουν διακινδυνεύσει τη ζωή τους για να σώσουν το πιο πολύτιμο εθνικό πάρκο της Αφρικής και τους υπό εξαφάνιση γορίλες του, που είναι μερικοί από τους τελευταίους ορεινούς γορίλες του κόσμου. Με επικεφαλής τον σκηνοθέτη Orlando von Einsiedel και εκτελεστική παραγωγή από τον Leonardo DiCaprio, το ντοκιμαντέρ ακολουθεί γεγονότα που συνέβησαν στο Εθνικό Πάρκο Virunga του Κονγκό κατά την άνοδο της βίαιης εξέγερσης M23 το 2012 και ερευνά τις δραστηριότητες εξόρυξης πετρελαίου και εξερεύνησης της βρετανικής εταιρείας Soco International στην περιοχή αυτή Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Αμέσως μετά την κυκλοφορία της ταινίας, η Soco τερμάτισε επίσημα κάθε  δρασητριότητα στη Virunga τον Απρίλιο του 2014 μετά από σημαντική κριτική, δείχνοντας την πραγματική δύναμη των ντοκιμαντέρ και καθιστώντας την μια από τις καλύτερες περιβαλλοντικές ταινίες.

Before the Flood, (2016)

Πρόκειται για μία συνεργασία μεταξύ του ηθοποιού και συνιδρυτή της Earth Alliance Leonardo DiCaprio και του National Geographic. Ταξιδεύοντας τους θεατές σε όλο τον κόσμο, το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει συγκλονιστικές αφηγήσεις για το πώς επηρεάζονται διαφορετικοί λαοί από την κλιματική αλλαγή, μέσω της αποψίλωσης των δασών, της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και άλλων ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Η ταινία καλεί τους παγκόσμιους ηγέτες να αγωνιστούν για ένα πιο βιώσιμο μέλλον και να εξοπλίσει τους θεατές με λύσεις που μπορούν να εφαρμόσουν στη ζωή τους, από τη μείωση της κατανάλωσης κρέατος έως την επιλογή ηγετών που θα ξεκινήσουν θετικές περιβαλλοντικές αλλαγές.

8 Billion Angels (2019)

«Θέλουμε έναν κόσμο περισσότερων ανθρώπων με λιγότερα ή λιγότερους ανθρώπους με περισσότερα;» Αυτή είναι η ερώτηση που θέτει ο σκηνοθέτης Victor Velle σε αυτό το ντοκιμαντέρ του 2019 σχετικά με τον υπερπληθυσμό σε όλο τον κόσμο.

Δεδομένου ότι ο αριθμός των ανθρώπων στον πλανήτη μας αυξάνεται κατά 80 εκατομμύρια κάθε χρόνο, το ντοκιμαντέρ διερευνά πώς η ζήτηση του πληθυσμού μας για πόρους υπερτερεί της ικανότητας της φύσης να τους παρέχει. Με αυτόν τον τρόπο, οι 8 δισεκατομμύρια άγγελοι αποκαλύπτουν τη σύνδεση μεταξύ των περιβαλλοντικών μας καταστροφών, της υπερβολικής κατανάλωσης και του μη βιώσιμου πληθυσμού. Προσφέρει επίσης λύσεις όπως η παγκόσμια εκπαίδευση για γυναίκες και κορίτσια, στην προσπάθεια δημιουργίας ενός βιώσιμου και δίκαιου πλανήτη.

Our Planet (2019)

Με την εμβληματική φωνή του Sir David Attenborough, κάθε επεισόδιο αυτής της σειράς ντοκιμαντέρ για τη φύση προσφέρει σκηνές δέους ενός αλληλένδετου οικοσυστήματος. Η καταπραϋντική αφήγηση όμως του Attenborough παίρνει έναν νέο τόνο επείγουσας ανάγκης στο Our Planet υγραμμίζοντας το ξεκάθαρο μήνυμα ότι οι άνθρωποι καταστρέφουν την ισορροπία του περιβάλλοντος. Όπως προειδοποιεί ο Attenborough: «Αυτό που θα κάνουμε τα επόμενα 20 χρόνια θα καθορίσει το μέλλον για όλη τη ζωή στη Γη».

Ένα αριστουργηματικό, τολμηρό ντοκιμαντέρ, που σου κόβει την ανάσα με τα πλάνα και την αριστοτεχνική του σκηνοθεσία, χρησιμοποιώντας μέχει και νέες τεχνικές για να αποτυπώσει το σπάσιμο ενός παγετώνα.

The Human Element (2019)

Με επίκεντρο την κλιματική αλλαγή, το The Human Element εξιστορεί την προσπάθεια του περιβαλλοντικού φωτογράφου James Balog να τονίσει πώς τα τέσσερα στοιχεία – αέρας, γη, νερό και φωτιά – μεταβάλλονται από το πέμπτο στοιχείο της ανθρώπινης δραστηριότητας. Πρωτοποριακό στη βιντεοσκόπηση του, το ντοκιμαντέρ αποκαλύπτει πώς η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει συμβάλει δραστικά στις πυρκαγιές και τους τυφώνες που διαταράσσουν την ισορροπία ανθρώπου-φύσης. Για να εξετάσει τον αντίκτυπο, ο Balog επισκέπτεται Αμερικανούς στην πρώτη γραμμή της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένων των κατοίκων της νήσου Ταγγέρης, μιας αλιευτικής κοινότητας που αντιμετωπίζει την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Το ντοκιμαντέρ ενθαρρύνει το κοινό να επανεξετάσει τη σχέση του με τον φυσικό κόσμο.

Honeyland (2019)

Αυτό το υποψήφιο για Όσκαρ ντοκιμαντέρ που κυκλοφόρησε το 2019, εξερευνά τη ζωή του Χατίτζε, ενός απομονωμένου μελισσοκόμου στη Βόρεια Μακεδονία που χρησιμοποιεί αρχαίες μελισσοκομικές παραδόσεις για να καλλιεργήσει μέλι. Η Χατίτζε αντιμετωπίζει τις μέλισσες της με αγάπη και σεβασμό, επαναλαμβάνοντας συχνά τη μάντρα της «μισό για σένα, μισό για μένα». Είναι μια αρχή που παρατηρείται σε όλη την ταινία, όπου η Χατίτζε ζει εξίσου με τη φύση – και τις μέλισσες της. Παίρνει μόνο ό,τι χρειάζεται, αφήνοντας περισσότερα για το αύριο και το μέλλον.

Αλλά καθώς νέοι γείτονες φτάνουν και αρχίζουν να επενδύουν στην εμπορική μελισσοκομία, συνειδητοποιούμε πώς η εμπορευματοποίηση μπορεί να βλάψει τη φύση. Γινόμαστε μάρτυρες πώς αγνοούνται οι παραδοσιακές μελισσοκομικές πρακτικές και οι διδασκαλίες Χατίτζε, διαταράσσοντας τη λεπτή ισορροπία μεταξύ φύσης και ανθρώπινης δραστηριότητας. Οι κινηματογραφιστές Tamara Kotevska και Ljubomir Stefanov απεικονίζουν τέλεια πώς η εμπορευματοποίηση και οι μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να καταστρέψουν τη σχέση μας με τη φύση και χρησιμοποιούν την προσωπική ιστορία του Hatidze για να δείξουν αυτόν τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο.

Seaspiracy (2021)

Το Seaspiracy εξηγεί πώς οι πρακτικές του αλιευτικού κλάδου  (π.χ. υπεραλίευση, παρεμπίπτουσα αλιεία και τράτα βυθού) βλάπτουν τη θαλάσσια ζωή σε σκηνοθεσία Ali Tabrizi, . Αποκαλύπτει επίσης πώς ο κλάδος ευθύνεται για αμέτρητες κοινωνικές αδικίες που περιστρέφονται γύρω από κακές συνθήκες εργασίας και παραβιάσεις ασφάλειας.
Πρόκειται μια συγκλονιστική και αποκαλυπτική εξερεύνηση του πώς η αλιευτική βιομηχανία βλάπτει τον πλανήτη μας.