Ο Βενσάν Κασέλ είναι από εκείνους τους ηθοποιούς που δεν προσπαθεί να γίνει κάποιος άλλος, αλλά να διαλύσει ό,τι γνωρίζουμε γι’ αυτόν και να το ξαναχτίσει από την αρχή. Είναι “χαμαιλέοντας” της υποκριτικής. Ένας ηθοποιός που δεν ενδιαφέρεται να γίνει συμπαθής, αλλά αληθινός. Ο ευγενής τρόμος και η υπόγεια τρυφερότητα, η βία που κρύβει συναισθηματικές ρωγμές, ο σαρκασμός που μοιάζει με πληγή: όλα αυτά κάνουν τον Κασέλ μια από τις πιο συναρπαστικές φιγούρες του σύγχρονου κινηματογράφου. 

Στον κόσμο του Κασέλ, η ερμηνεία δεν είναι εξωραϊσμός, αλλά απογύμνωση γι’ αυτό οι καλύτερες δουλειές του δεν είναι απλώς σπουδαίες. Σου αφήνουν ένα βάρος, ένα ίχνος. Σου αλλάζουν λίγο τον τρόπο που κοιτάς τον άνθρωπο κι ίσως τον εαυτό σου. 

Ακολουθούν πέντε ερμηνείες που έχουν σφραγίσει ανεξίτηλα τον παγκόσμιο κινηματογράφο και αποκαλύπτουν, κάθε μία με εντελώς διαφορετικό τρόπο, την αληθινή δύναμη αυτού του ανήσυχου καλλιτέχνη. 

1. La Haine (Το Μίσος), του Ματιέ Κασοβίτς (1995)
Ο Κασέλ ως Βενς, νεαρός, εκρηκτικός, παρατημένος από την κοινωνία και τον ίδιο του τον θυμό ενσαρκώνει το προφίλ μιας ολόκληρης γενιάς. Στο “Μίσος” δεν έχει σημασία ο διάλογος, η πολιτική ή η αστυνομική βία. Σημασία έχει το βλέμμα. Ο τρόπος που ο Βενς κοιτάει τον κόσμο σαν κάτι που τον χρωστάει, σαν κάτι που δεν θα έρθει ποτέ να τον σώσει.  Ο Κασέλ ωμά αυθεντικός, διαχειρίζεται τη βία ως τη μόνη γλώσσα που του άφησαν. Δε θα ξανακάνει ποτέ κάτι τόσο “νέο”, γιατί η νεότητα από μόνη της είναι μια βόμβα και ο Κασέλ την πυροδότησε. Το “Μίσος” είναι μια εμβληματική ματιά στο κοινωνικό περιθώριο κι ένα πορτραίτο του ανθρώπου που πιστεύει ότι τον εγκατέλειψαν όλοι.

2. L’Appartement (Το Διαμέρισμα), του Ζιλ Μιμουνί (1996)
Συναντάμε μία πιο αισθαντική πλευρά του Κασέλ. Στο “Διαμέρισμα” υποδύεται έναν άντρα που κυνηγά μια παλιά, στοιχειωμένη αγάπη. Η ερμηνεία του είναι σαν σκιά: ρομαντική, μπερδεμένη, σχεδόν άρρωστη. Δε ξέρεις αν ο ήρωας του Κασέλ είναι ερωτευμένος ή απλώς εθισμένος σε μια ιδέα. Αυτό που καταφέρνει εδώ είναι σπάνιο: φτιάχνει έναν ρομαντικό χαρακτήρα χωρίς καμία γλυκύτητα. Μια αγάπη που μοιάζει με εμμονή, με ανάγκη για έλεγχο, με πείσμα να νικήσεις κάτι που τελείωσε. Ο Κασέλ αποδεικνύει πως ο έρωτας μπορεί να είναι τρυφερός και επικίνδυνος ταυτόχρονα και αυτή η διττή χροιά που δίνει κάνει τον χαρακτήρα του σκοτεινό.

3. Mesrine (Μπασρίν), του Ζαν-Φρανσουά Ρισε (2008)
Ο Κασέλ ενσαρκώνει τον πιο διαβόητο εγκληματία της Γαλλίας. Το Mesrine είναι ίσως η πιο ολοκληρωμένη δουλειά του. Η ερμηνεία του έχει κάτι από Μπράντο, κάτι από Ντε Νίρο, αλλά στην πραγματικότητα είναι καθαρά δική του: ακατέργαστη, άγρια, αφοπλιστικά ανθρώπινη. Ο Κασέλ αποκαλύπτει τον εγκληματία με έναν μοναδικό τρόπο. Με τα πάθη του, τη γοητεία του, την κακοποιημένη του ανάγκη να υπάρξει μέσα από τον φόβο που προκαλεί. Ο Mesrine του Κασέλ είναι ο άνθρωπος που επιλέγει τη βία για να μην νιώσει ποτέ ξανά αδύναμος. Μια από τις μεγαλύτερες ερμηνείες της ευρωπαϊκής ιστορίας του κινηματογράφου. 

4. Black Swan (Μαύρος Κύκνος), του Ντάρεν Αρονόφσκι (2010)
Μέσα στον εξαιρετικά δομημένο, εξπρεσιονιστικό κόσμο του Αρονόφσκι, ο Κασέλ δεν παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, αλλά καταλυτικό. Το τρομακτικό στον χαρακτήρα του Κασέλ δεν είναι η κυριαρχία του, αλλά η γοητεία του. Ο τρόπος που κάνει τη βία να μοιάζει με ανάγκη του καλλιτέχνη, ο τρόπος που η χειραγώγηση παρουσιάζεται σαν “τελειότητα”. Ο Black Swan θα ήταν αδύνατος χωρίς τον ρόλο του Κασέλ, γιατί εκείνος κρατάει την πόρτα ανάμεσα στο ταλέντο και την καταστροφή.

5. Mon Roi (Ο Βασιλιάς μου), της Μαϊουέν (2015)
Αν ο Κασέλ έχει ένα αριστούργημα στη ψυχολογική ανθρώπινη πλευρά του είναι αυτό. Στο Mon Roi δεν υποδύεται εγκληματία. Ερωτευμένος, γοητευτικός, απερίγραπτα καταστροφικός. Η ερμηνεία του είναι ίσως η πιο τρομακτική και οικεία του: δε βλέπουμε έναν σκοτεινό χαρακτήρα, αλλά έναν άνθρωπο που όλοι γνωρίζουμε. Ο Κασέλ δεν μας δείχνει τον “τοξικό άντρα” σαν καρικατούρα, αλλά σαν απτή όψη της πραγματικότητας.

6. Irréversible, του Γκασπάρ Νοέ (2002)
Ο Κασέλ δεν υποδύεται απλώς τον εκδικητικό σύντροφο. Η παρουσία του είναι ανεξέλεγκτη, σχεδόν ζωώδης. Στην προσπάθειά του να αποδώσει “δικαιοσύνη”, ο χαρακτήρας του μεταμορφώνεται στο ίδιο τέρας που νομίζει ότι πολεμά. Ο Κασέλ αποτυπώνει με τρομακτική ακρίβεια την αλήθεια του τραύματος: πως ο άνθρωπος που χάνει τον έλεγχο από τον πόνο, δε ζητά δικαίωση, αλλά εκδίκηση. Το αποτέλεσμα είναι μια ερμηνεία που δεν αφήνει χώρο για συναισθηματική απόσταση. Σε αναγκάζει να νιώσεις την κόλαση από μέσα.

Κάθε του ρόλος μοιάζει σαν να σηκώνει ένα στρώμα δέρμα από την ανθρώπινη φύση και να μας το δείχνει χωρίς ντροπή. Δεν εξιδανικεύει την αλήθεια, δεν την ομορφαίνει. Την αφήνει να μας ενοχλήσει και γι΄αυτό ξεχωρίζει. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.