Στον κόσμο του κινηματογράφου το animation δεν είναι απλώς μια τεχνική αφήγησης. Είναι μια γλώσσα. Ένας τρόπος να ειπωθούν ιστορίες που δεν περιορίζονται από τους φυσικούς νόμους, αλλά γεννιούνται από τη φαντασία. Από τα πρώτα σχέδια του Walt Disney μέχρι τις ποιητικές δημιουργίες του Studio Ghibli και τα υπαρξιακά έπη της Pixar, το animation εξελίχθηκε σε ένα ώριμο, συγκινητικό και βαθιά ανθρώπινο είδος τέχνης.
Ακολουθούν πέντε ταινίες που καθεμία με τον δικό της τρόπο καθόρισαν αυτή την εξέλιξη.
1. Spirited Away (Hayao Miyazaki, 2001)
Η ταινία που χάρισε στο Studio Ghibli το Όσκαρ Καλύτερου Animation και καθόρισε μια ολόκληρη γενιά θεατών. Ο Μιγιαζάκι δημιούργησε έναν κόσμο μεταξύ ονείρου και εφιάλτη, όπου ένα μικρό κορίτσι χάνεται σε ένα λουτρό θεών και πνευμάτων. Κάθε καρέ είναι ποίηση, κάθε ήχος μια υπόσχεση ανακάλυψης. Πίσω από την ομορφιά όμως, κρύβεται μια ιστορία ενηλικίωσης, μια αλληγορία για την απώλεια, τη μετάβαση, τη μνήμη. Το Spirited Away δεν είναι παιδικό παραμύθι, αποτελεί ένα μακρύ ταξίδι στη ψυχή.
2. Toy Story (John Lasseter, 1995)
Η αρχή μιας εποχής. Το πρώτο εξ ολοκλήρου ψηφιακό animation της Pixar δεν ήταν απλώς τεχνολογικό άλμα, αλλά μια νέα μορφή συναισθηματικής αφήγησης. Ο Γούντι και ο Μπαζ δεν είναι παιχνίδια, μετατρέπονται σε σύμβολα της ανθρώπινης αγωνίας για φιλία, αποδοχή και αλλαγή. Το Toy Story μας έμαθε πως ακόμα και τα πιο “άψυχα” αντικείμενα μπορούν να κουβαλούν καρδιά. Πίσω από τη λάμψη της καινοτομίας, η Pixar οικοδομούσε ήδη μια νέα κινηματογραφική φιλοσοφία: ότι το animation δεν έχει ηλικία.
3. Wall-E (Andrew Stanton, 2008)
Ένα ρομπότ που μαζεύει σκουπίδια σ’ έναν εγκαταλελειμμένο πλανήτη και όμως η πιο τρυφερή ιστορία αγάπης της δεκαετίας. Ο Wall·E είναι μια σιωπηλή ωδή στην οικολογία, την τεχνολογία και την ανθρώπινη απουσία. Με ελάχιστους διαλόγους και απόλυτη κινηματογραφική ακρίβεια, ο Στάντον δημιούργησε έναν κόσμο που λειτουργεί ως κάτοπτρο των ίδιων μας των συνηθειών. Αν το Spirited Away μιλά για την ψυχή, το Wall·E μιλά για τη συνείδηση, την ανάγκη να θυμόμαστε τι σημαίνει να είμαστε ζωντανοί.
4. Coco (Lee Unkrich, 2017)
Η Pixar επιστρέφει στη ρίζα της συγκίνησης με μια ιστορία για τη μνήμη, την οικογένεια και τον θάνατο. Το Coco είναι μια εικαστική γιορτή του Μεξικού, μια ελεγεία για όσους δεν είναι πια μαζί μας, αλλά και μια υπόμνηση πως η τέχνη, η μουσική, το τραγούδι κρατούν τους ανθρώπους ζωντανούς μέσα μας. Η σκηνή όπου ο Μιγκέλ τραγουδά το Remember Me μπροστά στη γιαγιά Κόκο συγκαταλέγεται στις πιο σπαρακτικές στιγμές του σύγχρονου κινηματογράφου
5. Into the Spider-Verse (Bob Persichetti, Peter Ramsey, Rodney Rothman, 2018)
Η ταινία που άλλαξε για πάντα τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε το animation σούπερ ηρώων. Ο Μάιλς Μοράλες δεν είναι απλώς ένας άλλος Spider-Man. Aποτελεί την απόδειξη ότι η ταυτότητα, η ποικιλία και το στυλ μπορούν να συνυπάρχουν χωρίς φόβο. Με την εκρηκτική αισθητική των κόμικς, τον ρυθμό του χιπ χοπ και μια ειλικρινή καρδιά, το Spider-Verse έδειξε ότι το animation μπορεί να είναι ταυτόχρονα πειραματικό και συγκινητικό.
Το animation στην πιο καθαρή του μορφή δεν είναι μονάχα παιδική διασκέδαση. Είναι ποίηση σε κίνηση, μία απόπειρα να δοθεί μορφή στο άυλο, φωνή στο ανείπωτο. Από τον Μιγιαζάκι μέχρι την Pixar η κινούμενη εικόνα αποδεικνύει ξανά και ξανά πως όταν η τεχνική συναντά την ψυχή ο κινηματογράφος θυμάται τον λόγο της ύπαρξής του: να μας συγκινεί, να μας εμπνέει, να μας θυμίζει ότι ακόμη και τα πιο φανταστικά όνειρα έχουν κάτι βαθιά ανθρώπινο. Γι΄αυτό κι όλες αυτές οι ταινίες, αλλά κι άλλες πολλές που αξίζουν και παραλείπονται από αυτό το αφιέρωμα είναι σινεφίλ διαμαντάκια για μικρά και μεγαλύτερα παιδιά. Άλλωστε στην εποχή μας πολλοί σκηνοθέτες κάνουν animation για ενήλικες, προκειμένου να περάσουν σπουδαία κοινωνικοπολιτικά μηνύματα.
