Ο Άντονι Χόπκινς δεν είναι απλώς ένας από τους μεγαλύτερους ηθοποιούς της εποχής μας. Είναι ένας από αυτούς που μεταβάλλουν την έννοια της υποκριτικής: Δεν υποδύεται απλά χαρακτήρες αλλά τους ενσαρκώνει, σωματικοποιεί τους ρόλους του. ‘Οπως ο γλύπτης δε “δημιουργεί” μορφή αλλά την απελευθερώνει από το μάρμαρο. Με την παγωμένη του συγκέντρωση, την εσωτερική του ένταση, την αχανή του ευφυΐα, ο Χόπκινς μοιάζει να μπορεί να δει τον άνθρωπο από μέσα προς τα έξω και γι’ αυτό, κάθε ερμηνεία μένει βαθιά χαραγμένη στη μνήμη.
Πέντε ανεξίτηλες αποδείξεις ότι μία ερμηνεία μπορεί να γίνει κάτι πολύ παραπάνω από τέχνη: μπορεί να γίνει τρόπος κατανόησης της ανθρώπινης ψυχής.
1. Χάνιμπαλ Λέκτερ – The Silence of the Lambs (1991)
Ο Χόπκινς παρέδωσε ίσως τη πιο τρομακτική ερμηνεία στην ιστορία του κινηματογράφου χωρίς να χρειαστεί ουρλιαχτά, φρικαλεότητες κι υπερβολές. Μόνο ένα βλέμμα σε ένα σχεδόν ακίνητο πρόσωπο. Μια φωνή που μοιάζει να σου μιλάει, διαπερνώντας με ακτίνες x το κρανίο. Ο Δρ. Χάνιμπαλ Λέκτερ του Χόπκινς είναι ο απόλυτος τρόμος, γιατί είναι ο τρόμος της νοημοσύνης χωρίς ηθική, ο τρόμος της ψυχρής γνώσης που δε σταματιέται από κανένα όριο. Η ερμηνεία αυτή καθαγίασε μια τρομακτική αλήθεια: το πιο επικίνδυνο τέρας δεν είναι αυτό που γρυλίζει, αλλά αυτό που αναλύει. Ο Χόπκινς κέρδισε Όσκαρ, αλλά το βραβείο μοιάζει μικρό μπροστά σε αυτό που άφησε παρακαταθήκη στην Έβδομη Τέχνη. Ο Λέκτερ έγινε μέρος του συλλογικού ασυνείδητου, μια φιγούρα που δε θα ξεχαστεί ποτέ, γιατί μοιάζει υπερβολικά με έναν εφιάλτη που ίσως υπάρχει έξω από το φιλμ.
2. Τζέιμς Στίβενς – The Remains of the Day (1993)
Αν ο Λέκτερ είναι εξωτερικός τρόμος, ο Στίβενς είναι ο τρόμος της εσωτερικής αποξένωσης. Ο Χόπκινς ερμηνεύει έναν μπάτλερ που αφιερώνει ολόκληρη τη ζωή του στην ευγένεια, στην καθήκον, στον αυτοέλεγχο μέχρι που αιφνιδίως χάνει το δικαίωμά του στην ανθρώπινη εμπειρία. Δε χρειάζεται κραυγές για να δείξει συντριβή. Μια μικρή κίνηση, μια ανάσα που κρατά λίγο περισσότερο αρκούν. Ο Στίβενς που πονάει σιωπηλά. Είναι η ήττα ενός ανθρώπου που θυσίασε τον εαυτό του στον βωμό της αξιοπρέπειας. Ο Χόπκινς αποκαλύπτει τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος που έμαθε να ζει σαν σκιά: με αυτοπειθαρχία που γίνεται τελικά φυλακή.
3. Ρίτσαρντ Νίξον – Nixon (1995)
Σε αυτό το έργο ο Χόπκινς ενσαρκώνει ένα έθνος σε κρίση. Στον Νίξον του Όλιβερ Στόουν είναι ένας άνθρωπος που καταβροχθίζεται από τη δική του φιλοδοξία, την δική του ανασφάλεια. Ο Χόπκινς μας δίνει έναν Νίξον εύθραυστο, γεμάτο άγχη, μανίες, εσωτερική φωνή που δε σιωπά ποτέ. Η πολιτική παύει να είναι ιδεολογία και γίνεται ψυχολογία. Το βάρος της εξουσίας ως τραγωδία χαρακτήρα.
4. Άλφρεντ Χίτσκοκ – Hitchcock (2012)
Σε αυτή την ταινία ο Χόπκινς είχε απέναντί του μια πρόκληση διαφορετική: να ενσαρκώσει έναν άνθρωπο που όλος ο κόσμος νομίζει ότι ήδη γνωρίζει. Ο Χίτσκοκ είναι μύθος. Πώς παίζεις έναν μύθο χωρίς να γίνεις καρικατούρα; Ο Χόπκινς παίζει τον Χίτσκοκ σαν έναν άνθρωπο που γνωρίζει την ιδιοφυία του αλλά δεν ξέρει πως να ζήσει έξω από αυτή. Πίσω από την επιβλητική φιγούρα προσφέρει χιούμορ, παράνοια, τρυφερότητα, αλλά και τον φόβο αποτυχίας. Το αποτέλεσμα είναι μία ψηλάφηση ενός μεγάλος δημιουργού που μοιάζει να πνίγεται στην ίδια του τη σκιά.
5. Άντονι – The Father (2020)
Στην πιο σπαρακτική του ερμηνεία, ο Χόπκινς στον ρόλο ενός ηλικιωμένου που χάνει τη μνήμη του. Η κάμερα δε δείχνει τι συμβαίνει στον Άντονι, μένει στο ότι ο κόσμος του καταρρέει. Ο Χόπκινς μας κάνει να νιώσουμε τον αποπροσανατολισμό, την ανασφάλεια, τον φόβο ενός μυαλού που δεν μπορεί να εμπιστευτεί την ίδια του την πραγματικότητα. Το Όσκαρ ήταν μία αναγνώριση κι ήρθε ως φυσικό επακόλουθο.
Κάθε ρόλος του Χόπκινς μοιάζει να απαντά στο ίδιο θεμελιώδες ερώτημα: τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος; Άλλοτε η απάντηση είναι φρικιαστική, άλλοτε τρυφερή, άλλοτε απολύτως θλιβερή. Σε όλες τις περιπτώσεις όμως είναι αληθινή, μας αναγκάζει να κοιτάξουμε πιο βαθιά εκεί όπου ο κινηματογράφος παύει να είναι θέαμα και μας φέρνει αντιμέτωπους με το είδωλό μας. Σε έναν κόσμο γεμάτο από εικόνες που ξεχνιούνται την επόμενη μέρα, ο Χόπκινς αποδεικνύει ότι η υποκριτική είναι κατάθεση ψυχής κι αφήνει σημάδια που δε σβήνουν ποτέ.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
Ο Άντονι Χόπκινς δεν είναι απλώς ένας από τους μεγαλύτερους ηθοποιούς της εποχής μας. Είναι ένας από αυτούς που μεταβάλλουν την έννοια της υποκριτικής: Δεν υποδύεται απλά χαρακτήρες αλλά τους ενσαρκώνει, σωματικοποιεί τους ρόλους του. ‘Οπως ο γλύπτης δε “δημιουργεί” μορφή αλλά την απελευθερώνει από το μάρμαρο. Με την παγωμένη του συγκέντρωση, την εσωτερική του ένταση, την αχανή του ευφυΐα, ο Χόπκινς μοιάζει να μπορεί να δει τον άνθρωπο από μέσα προς τα έξω και γι’ αυτό, κάθε ερμηνεία μένει βαθιά χαραγμένη στη μνήμη.
Πέντε ανεξίτηλες αποδείξεις ότι μία ερμηνεία μπορεί να γίνει κάτι πολύ παραπάνω από τέχνη: μπορεί να γίνει τρόπος κατανόησης της ανθρώπινης ψυχής.
1. Χάνιμπαλ Λέκτερ – The Silence of the Lambs (1991)
Ο Χόπκινς παρέδωσε ίσως τη πιο τρομακτική ερμηνεία στην ιστορία του κινηματογράφου χωρίς να χρειαστεί ουρλιαχτά, φρικαλεότητες κι υπερβολές. Μόνο ένα βλέμμα σε ένα σχεδόν ακίνητο πρόσωπο. Μια φωνή που μοιάζει να σου μιλάει, διαπερνώντας με ακτίνες x το κρανίο. Ο Δρ. Χάνιμπαλ Λέκτερ του Χόπκινς είναι ο απόλυτος τρόμος, γιατί είναι ο τρόμος της νοημοσύνης χωρίς ηθική, ο τρόμος της ψυχρής γνώσης που δε σταματιέται από κανένα όριο. Η ερμηνεία αυτή καθαγίασε μια τρομακτική αλήθεια: το πιο επικίνδυνο τέρας δεν είναι αυτό που γρυλίζει, αλλά αυτό που αναλύει. Ο Χόπκινς κέρδισε Όσκαρ, αλλά το βραβείο μοιάζει μικρό μπροστά σε αυτό που άφησε παρακαταθήκη στην Έβδομη Τέχνη. Ο Λέκτερ έγινε μέρος του συλλογικού ασυνείδητου, μια φιγούρα που δε θα ξεχαστεί ποτέ, γιατί μοιάζει υπερβολικά με έναν εφιάλτη που ίσως υπάρχει έξω από το φιλμ.
2. Τζέιμς Στίβενς – The Remains of the Day (1993)
Αν ο Λέκτερ είναι εξωτερικός τρόμος, ο Στίβενς είναι ο τρόμος της εσωτερικής αποξένωσης. Ο Χόπκινς ερμηνεύει έναν μπάτλερ που αφιερώνει ολόκληρη τη ζωή του στην ευγένεια, στην καθήκον, στον αυτοέλεγχο μέχρι που αιφνιδίως χάνει το δικαίωμά του στην ανθρώπινη εμπειρία. Δε χρειάζεται κραυγές για να δείξει συντριβή. Μια μικρή κίνηση, μια ανάσα που κρατά λίγο περισσότερο αρκούν. Ο Στίβενς που πονάει σιωπηλά. Είναι η ήττα ενός ανθρώπου που θυσίασε τον εαυτό του στον βωμό της αξιοπρέπειας. Ο Χόπκινς αποκαλύπτει τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος που έμαθε να ζει σαν σκιά: με αυτοπειθαρχία που γίνεται τελικά φυλακή.
3. Ρίτσαρντ Νίξον – Nixon (1995)
Σε αυτό το έργο ο Χόπκινς ενσαρκώνει ένα έθνος σε κρίση. Στον Νίξον του Όλιβερ Στόουν είναι ένας άνθρωπος που καταβροχθίζεται από τη δική του φιλοδοξία, την δική του ανασφάλεια. Ο Χόπκινς μας δίνει έναν Νίξον εύθραυστο, γεμάτο άγχη, μανίες, εσωτερική φωνή που δε σιωπά ποτέ. Η πολιτική παύει να είναι ιδεολογία και γίνεται ψυχολογία. Το βάρος της εξουσίας ως τραγωδία χαρακτήρα.
4. Άλφρεντ Χίτσκοκ – Hitchcock (2012)
Σε αυτή την ταινία ο Χόπκινς είχε απέναντί του μια πρόκληση διαφορετική: να ενσαρκώσει έναν άνθρωπο που όλος ο κόσμος νομίζει ότι ήδη γνωρίζει. Ο Χίτσκοκ είναι μύθος. Πώς παίζεις έναν μύθο χωρίς να γίνεις καρικατούρα; Ο Χόπκινς παίζει τον Χίτσκοκ σαν έναν άνθρωπο που γνωρίζει την ιδιοφυία του αλλά δεν ξέρει πως να ζήσει έξω από αυτή. Πίσω από την επιβλητική φιγούρα προσφέρει χιούμορ, παράνοια, τρυφερότητα, αλλά και τον φόβο αποτυχίας. Το αποτέλεσμα είναι μία ψηλάφηση ενός μεγάλος δημιουργού που μοιάζει να πνίγεται στην ίδια του τη σκιά.
5. Άντονι – The Father (2020)
Στην πιο σπαρακτική του ερμηνεία, ο Χόπκινς στον ρόλο ενός ηλικιωμένου που χάνει τη μνήμη του. Η κάμερα δε δείχνει τι συμβαίνει στον Άντονι, μένει στο ότι ο κόσμος του καταρρέει. Ο Χόπκινς μας κάνει να νιώσουμε τον αποπροσανατολισμό, την ανασφάλεια, τον φόβο ενός μυαλού που δεν μπορεί να εμπιστευτεί την ίδια του την πραγματικότητα. Το Όσκαρ ήταν μία αναγνώριση κι ήρθε ως φυσικό επακόλουθο.
Κάθε ρόλος του Χόπκινς μοιάζει να απαντά στο ίδιο θεμελιώδες ερώτημα: τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος; Άλλοτε η απάντηση είναι φρικιαστική, άλλοτε τρυφερή, άλλοτε απολύτως θλιβερή. Σε όλες τις περιπτώσεις όμως είναι αληθινή, μας αναγκάζει να κοιτάξουμε πιο βαθιά εκεί όπου ο κινηματογράφος παύει να είναι θέαμα και μας φέρνει αντιμέτωπους με το είδωλό μας. Σε έναν κόσμο γεμάτο από εικόνες που ξεχνιούνται την επόμενη μέρα, ο Χόπκινς αποδεικνύει ότι η υποκριτική είναι κατάθεση ψυχής κι αφήνει σημάδια που δε σβήνουν ποτέ.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
