Πολλοί πιστεύουν ότι ο Κριστιάν Κλαβιέ (Christian Clavier) άφησε τις καλύτερες στροφές του στα ’90s, παρέα με τον Ζαν Ρενό και τον Αστερίξ. Πιθανώς μία λάθος εκτίμηση. Από το 2014 κι έπειτα, όταν οι κινηματογραφικές κωμωδίες ακροβατούν ανάμεσα στη σοσιαλμιντιακή ταχύτητα και το πολιτικά ορθό, ο Κριστιάν έκανε ριμπάουντ με τουλάχιστον πέντε φιλμ που αποδεικνύουν πως ναι ο 73χρονος σήμερα «μάγος του φρυδιού» ξέρει να ρετουσάρει το χαμόγελο του γαλλικού κινηματογράφου στη μεγάλη οθόνη. 

“Θεέ μου, Τι Σου Κάναμε;” (2014)

Η ταινία-φαινόμενο που έδειξε ότι η γαλλική κοινωνία μπορεί να αυτοσαρκαστεί δημοσίως για τα “ρατσιστικά” της ρεφλέξ. Ο Κλαβιέ είναι ο Κλοντ Βερνέιγ, ένας μπον βιβέρ, καθολικός, πατέρας τεσσάρων κοριτσιών που φέρνουν τέσσερις γαμπρούς «απ’ όλο το Google Earth»: Εβραίο, Άραβα, Κινέζο και Ιβοριανό. Ο Κροντ προσπαθεί να φανεί προοδευτικός, αλλά κάθε του ατάκα είναι εμποτισμένη προκαταλήψεις. Η επιτυχία (12 εκατ. εισιτήρια στη Γαλλία) απέδειξε πως ο Κλαβιέ μπορεί να μετατρέψει το οικογενειακό τραπέζι σε κοινωνιολογικό πεδίο βολής, χωρίς να χάσει τη λαϊκή ζεστασιά που τον έκανε σταρ. 

“Πάμε Για Επανάσταση” (2016)

Είκοσι τρία χρόνια μετά το πρώτο ταξίδι πίσω στον χρόνο, οι μεσαιωνικοί Γκοτεφρουά και Ζακουΐ προσγειώνονται αυτή τη φορά στη δίνη της Γαλλικής Επανάστασης. Οι κριτικοί μουρμούρισαν για «κουρασμένη φόρμουλα», αλλά ο Κλαβιέ στον ρόλο του γκαφατζή ιπποκόμο, αποδεικνύει πως η μηχανή του χρόνου δεν παλιώνει: βουτάει σε λασπόνερα, τσαλαβουτά σε συνταγματάρχες Ιακωβίνους και βάζει στοίχημα πως οι ποικιλίες τυριού θεραπεύουν τα πάντα. Η επιτυχία; Μέτρια εισπρακτικά, αλλά κινηματογραφικά χρήσιμη: θυμίζει ότι το comeback είναι εφικτό αρκεί να πιστεύεις στην επιστροφή σου, όσο πιστεύει ο Ζακουΐ στον αφέντη του. 

“Βρε Καλώς Τους!” (2017)

Σε σκηνοθεσία Φιλίπ ντε Σοβερόν, ο Κλαβιέ γίνεται ο διάσημος συγγραφέας-φιλελεύθερος Ζαν-Ετιέν Φουζέρ που σε τηλεοπτικό πάνελ καλεί μεγαλόστομα τους Γάλλους να ανοίξουν τα σπίτια τους στους Ρομά. Μοιραία, σαν σε φάρσα μια οικογένεια Ρομά χτυπά την πόρτα του. Το φιλμ είναι πολιτικά αιχμηρό, συχνά άβολο, αλλά ο Κλαβιέ κρατά τον ρυθμό: περνά από τον γλυκανάλατο ανθρωπισμό στην αποστροφή, θυμίζοντας ότι το χάσμα ανάμεσα σε θεωρία και πράξη χωρά όλη τη σάτιρα του κόσμου. Μπορείς να διαφωνείς με τον κυνισμό του σεναρίου, αλλά δύσκολα δεν γελάς με τη σκηνή όπου ο «αριστερός» συγγραφέας κρύβει τη συλλεκτική του σαμπάνια σε κάβα-καταφύγιο. 

“Θεέ μου, Τι Σου Κάναμε; 2” (2019)

Σίκουελ που κρατά το ενδιαφέρον: οι γαμπροί αποφασίζουν να μεταναστεύσουν λόγω γαλλικής φορολογίας. Ο Κλοντ παθαίνει πανικό: «Θα μείνω χωρίς εγγόνια». Σκαρφίζεται «τουριστικά» κόλπα για να κρατήσει τα ζευγάρια στη Γαλλία, από μίνι σαφάρι στη… Σατώ Σαμπλί μέχρι gala «γαλλικού μεγαλείου». Η εμπορική επιτυχία συνεχίζεται, αποδεικνύοντας ότι ο Κλαβιέ έχει γίνει ο επίσημος καταμετρητής πολιτισμικής νεύρωσης της πέμπτης Δημοκρατίας. Η χημεία του με τον Αρι Αμπιτάν (ο εβραϊκής καταγωγής Σαρλ) στήνει stand-up σκηνές που θα ζήλευε τηλεοπτικό πάνελ prime-time. 

“Κάτι Τρέχει Στο Σαν Τροπέ” (2021)

Κοσμικός δισεκατομμυριούχος δηλώνει ότι δέχεται σαμποτάζ στη βίλα του και καλεί τον πιο… αλλοπρόσαλλο χωροφύλακα της Γαλλίας, τον επιθεωρητή Μπουλάν. Η ταινία είναι αστυνομική φάρσα, με ηλιοκαμένη παλέτα που μυρίζει αντηλιακό καρύδα. Ο Κλαβιέ παραδίδει ρεσιτάλ γκριμάτσας και αυτοπεποίθησης: ο ήρωάς του μαζεύει οποιαδήποτε λανθασμένη ένδειξη, πατά λάθος καλώδια, και παρ’ όλα αυτά φτάνει στη λύση από τύχη και λιγότερο από ένστικτο. Η κωμωδία θυμίζει ότι, όσο κι αν τρέχουν τα CGI και τα streaming, ένας καλός “αγαθός” χαρακτήρας μπορεί ακόμη να κάνει αίθουσα να ρολάρει στο γέλιο. 

Μέσα σε αυτά τα έργα βλέπουμε πως το timing ξαναμαθαίνεται. Ο Κριστιάν Κλαβιέ δεν φοβάται το γήρας. Προσαρμόζει την κίνηση, κόβει λίγο το slapstick, παίζει με βλεφαρίδες και παύσεις. Η ατάκα σκάει πιο αργά, αλλά ακριβέστερα. Η κοινωνική σάτιρα είναι το νέο του πεδίο (Ρομά, μετανάστες, φυλετικό χιούμορ, πολιτικά ορθό, τα πιάνει όλα, ρισκάροντας κράξιμο). Το ρίσκο τον ανανεώνει: ένα αστείο αξίζει μόνο αν μπορεί να εκνευρίσει και τον θείο σου στο κυριακάτικο τραπέζι. Στην πράξη αποδεικνύεται ότι το κοινό αγαπά να ταυτίζεται με χαρακτήρες. Ο Κλαβιέ γίνεται ανθρώπινο comfort-food: ξέρεις τη γεύση, αλλά τη θέλεις ξανά. Μετατρέπεται σε έναν κωμικό- πολυεργαλείο. Παίζει πατέρα, ιπποκόμο, αστυνόμο, αριστερό διανοούμενο και τους κάνει όλους συγγενείς, με εκείνη τη χαρακτηριστική παριζιάνικη άρθρωση. 

Ο Κριστιάν Κλαβιέ μετά το 2014 δεν πρωταγωνιστεί απλώς σε νέες κωμωδίες. Μοιάζει να έγραψε εγχειρίδιο επιβίωσης του γέλιου. Πιάνει τον σφιγμό της εποχής, πολυπολιτισμικότητα, ταξικός τρόμος, fake news, στραβό χαμόγελο και… voilà! Αν αναρωτιέσαι γιατί πρέπει να ξαναδείς τις πρόσφατες δουλειές του, σκέψου το εξής: κάθε φορά που ο Κλαβιέ σηκώνει το φρύδι, χιλιάδες Γάλλοι αναστενάζουν «ωχ, είμαι κι εγώ έτσι». Κι αυτό είναι το πιο εκλεκτό χιούμορ: σαν ένας καθρέφτης που γελάει μαζί σου πριν προλάβεις να τον προσπεράσεις.

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.