Κάποια στιγμή, οι περισσότεροι σκηνοθέτες του Χόλιγουντ δοκίμασαν τις δυνάμεις τους πάνω μια βιβλική ιστορία, ένα βιβλικό κείμενο ή, γενικά, την ζωή του Ιησού.
Κάποιοι εξ’ αυτών – όπως ο Παζολίνι, ο Τζεφιρέλι και ο Σκορσέζε – τα κατάφεραν περίφημα, αποδίδοντας σενάρια και ιστορίες με τον πλέον ενδεδειγμένο κινηματογραφικό τρόπο.
Κάποιοι άλλοι, τα κατάφεραν λιγότερο καλά, αλλά και πάλι η ταινία που παρέδωσαν στο τέλος κάθε άλλο παρά αδιάφορη ήταν για τον μέσο θεατή, είτε είναι θρήσκος ή όχι – η Τέχνη δεν έχει θρησκεία, άλλωστε.
Ακολουθούν δέκα περιπτώσεις ταινιών, η θέαση των οποίων τέτοιες ημέρες είναι σχεδόν… θρησκειολογικά επιβεβλημένη.
The Ten Commandments [Οι Δέκα Εντολές] (1956) του Σεσίλ ΝτεΜιλ
Προφανώς και ήταν αδιανόητη αυτή η ταινία για τον μέσο θεατή του 1956, κάτι σαν το «Terminator 2» του 1991 ή του προ δεκαετίας «Interstellar», για όσους τα είδαμε στην ώρα τους. Ο Cecil DeMille αξιοποιεί τις πιο καινοτόμες κινηματογραφικές τεχνικές της εποχής, όπως τα VistaVision και το Technicolor, και μας χαρίζει αξέχαστες στιγμές σπουδαίας κινηματογραφικής ιστορίας όπως το παρακάτω βιντεοκλίπ, με τον εντυπωσιακό χωρισμό των υδάτων της Ερυθράς Θάλασσας. Η ταινία προτάθηκε για εφτά Όσκαρ το 1957 και κέρδισε (εντελώς αναμενόμενα) αυτό των Καλύτερων Οπτικών Εφέ.
Ben-Hur (1959) του Ουίλιαμ Ουάιλερ
Ξανά ο Charlton Heston [το επώνυμό του προφέρεται «Χέστον» και όχι «Ιστον», όπως επικράτησε να λέγεται στην Ελλάδα, προκειμένου να μην… θιχτούν τότε οι εύθικτοι ή οι πάσχοντες από αιμορροϊδες] πρωταγωνιστεί εδώ, όπως και στις «Δέκα Εντολές» – και μάλιστα βραβεύτηκε με το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου για αυτόν του Μπεν Χουρ. Η ταινία κέρδισε 11 Όσκαρ, που μέχρι το 1998 αποτελούσε το απόλυτο ρεκόρ, οπότε και ισοβάθμισε με τον «Τιτανικό» και, αργότερα, με τον τρίτο «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών», αυτόν του 2003. Η ιστορία του ομώνυμου πρίγκιπα που προδίδεται από τον παιδικό του φίλο, Mεσάλα και το μόνο που επιθυμεί πλέον είναι να πάρει εκδίκηση.
Il Vangelo Secondo Matteo (1964) του Πιέρ Πάολο Παζολίνι
Το «Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο» και τη ζωή του Χριστού, τον οποίο υποδύεται ο Ισπανός ηθοποιός Enrique Irazoqui, σε μια μεταφορά των Παθών του Θεανθρώπου δοσμένη μέα από το άθεο και μαρξιστικό φίλτρο και οπτική ματιά του αιρετικού ιταλού σκηνοθέτη. Για να το πούμε απλά, στην ταινία του Παζολίνι, ο Χριστός δεν είναι μόνο ένας τύπος που ξεσηκώνει τους συμπατριώτες του εναντίον των Ρωμαίων, αλλά ένας σκεπτόμενος επαναστάτης μαρξιστής.
Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ (1977) του Φράνκο Τζεφιρέλι
Δεν ξεκίνησε ως τηλεοπτική σειρά, αλλά ως αυτοτελής ταινία διάρκειας άνω των έξι ωρών, αλλά τελικά κατέληξε να βλέπεται σε πολλά διαφορετικά μέρη. Επιβλητικό και μεγαλοπρεπές, με ένα καστ πρώτου μεγέθους [Ρόμπερτ Πάουελ, Σερ Λόρενς Ολίβιε, Αv Μπάvκρoφτ, Ολίβια Χάσεϊ, Άντονι Κoυίv, Μάικλ Γιoρκ, Έρνεστ Μποργκνάιν, Κλαούντια Καρντινάλε, Τζέιμς Μέισον,Τζέιμς Φαρεντίνο, Ρόντ Στάιγκερ, Ντόναλντ Πλέζανς, Κρίστοφερ Πλάμερ, Πίτερ Ουστίνοβ] και σκηvoθετημέvo με μαεστρία από τov κορυφαίο ιταλό σκηνοθέτη Φράvκo Τζεφιρέλι. Κορυφαίο και το μουσικό score του Γάλλου Μορίς Ζαρ, πατέρα του Ζαν Μισέλ Ζαρ.
Monty Python’s Life of Brian (1979) των Monty Python / ΤέριΤζόουνς
«Ένας Προφήτης μα τι Προφήτης» ήταν ο ελληνικός του τίτλος – τι γελοίος τίτλος, αλήθεια. Αλλά πόσο αστεία ταινία (μια από τις 2-3 καλύτερες κωμωδίες όλων των εποχών) με επίκεντρό της και πρωταγωνιστή τον… Mπράιαν, οποίος είχε την τύχη (ή την ατυχία) να γεννηθεί σε ένα στάβλο την ημέρα των Χριστουγέννων, ακριβώς δίπλα στο στάβλο που γεννήθηκε ο Ιησούς. Οι Τρεις Μάγοι με τα δώρα φτάνουν στο στάβλο του και αποθέτουν δώρα στην ποδιά του, όταν, όμως, το αστέρι της Βηθλέεμ… προχωράει πιο κάτω, αυτοί καταλαβαίνουν το λάθος τους και παραδίδουν τα δώρα τους στον διπλανό στάβλο, ως όφειλαν. Κάπως έτσι, περνάει όλη του την ζωή, με τους άλλους να τον θεωρούν ως τον Μεσσία και τον ίδιο να προσπαθεί να τους αποδείξει ότι πρόκειται περί παρεξηγήσεως. Στην πορεία, και μέχρι την περιπετειώδη και ξεκαρδιστική σταύρωσή του, παρακολουθεί λιθοβολισμούς μαζί με την μάνα του, εισχωρεί σε μια τρομοκρατική ομάδα της Ιουδαίας που στόχο έχει να ανατρέψει τους Ρωμαίους και ενδιάμεσα γίνεται… της μουρλής το πανηγύρι.
The Last Temptation of Christ [Ο Τελευταίος Πειρασμός] (1988) του Mάρτιν Σκορσέζε
«Ο Τελευταίος Πειρασμός» βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη, σε μια ταινία που προκάλεσε αντιδράσεις ειδικά στη χώρα μας, με εισαγγελείς να παρεμβαίνουν για την απαγόρευση της προβολής της, καθώς χριστιανικές οργανώσεις διαμαρτύρονταν επειδή στο βιβλίο και την ταινία, ο Ιησούς απεικονιζόταν ως απλός άνθρωπος και όχι ως Υιος του Θεού. Εκπληκτικός ο Willem Dafoe στο ρόλο του Ιησού, καταπληκτικό το πέρασμα του Ντέιβιντ Μπάουι ως Πόντιος Πιλάτος και εξίσου συγκλονιστικό το σάουντρακ του Πίτερ Γκάμπριελ.
The Passion of the Christ [Τα Πάθη του Χριστού] (2004) του Mελ Γκίμπσον
O Γκίμπσον κάνει μια απόπειρα να αποδοθεί το Θείο Δράμα με τους πλέον ρεαλιστικούς όρους της εποχής εκείνης, σκηνοθετώντας τις τελευταίες δώδεκα ώρες του Ιησού (ένας στωικός Jim Caviezel), τολμώντας μάλιστα να κρατήσει την αραμαϊκή, εβραϊκή και λατινική γλώσσα της εποχής και όχι την αγγλική, προσδίδοντας έτσι ακόμη μεγαλύτερη αληθοφάνεια στην ιστορία του Χριστού. Ο Αυστραλός σκηνοθέτης κατηγορήθηκε, ενδιάμεσα, για αντισημιτισμό, διχάζοντας κοινό και κριτικούς – ωστόσο, η επιτυχία της ταινίας ήταν αδιαμφισβήτητη, τόσο σε εμπορικό (612 εκατομμύρια δολάρια σε εισπράξεις παγκοσμίως), όσο και σε επίπεδο κριτικών, καθώς ήταν υποψήφια για τρία Βραβεία Όσκαρ.
Noah [Νώε] (2014) του Ντάρεν Αρονόφσκι
Ο σκηνοθέτης των αξιομνημόνευτων «Requiem for a Dream» και «Black Swan» αντλεί από την εβραίκή του καταγωγή και πέφτει με τα μούτρα σε ένα εντυπωσιακό θρησκευτικό δράμα με θέμα την Κιβωτό του Νώε. Το τελικό αποτέλεσμα μοιάζει κλασικά… αρονοφσκικό [όπως και το πρόσφατο «Η Φάλαινα»], διχάζοντας κοινό και κριτικούς, ένα μέρος των οποίων το επάινεσαν για την τολμηρότητα των προθέσεων και των εικόνων του και ένα άλλο μέρος κατηγόρησε τον Αρονόφσκι για φθηνό και ανέξοδο εντυπωσιασμό δίχως βάθος και ουσία. Η αλήθεια, όπως στις περισσότερες των περιπτώσεων, βρίσκεται κάπου στη μέση.
Exodus: Gods and Kings (2014) του Ρίντλεϊ Σκοτ
Ο Μωυσής του Christian Bale έρχεται σε άμεση κόντρα με τον Αιγύπτιο Φαραώ Ραμσή του επίσης εξαιρετικού Joel Edgerton, προσπαθώντας να οδηγήσει τον λαό του, πάνω από 600.000 σκλάβων, εκτός Αιγύπτου. Εξαιρετικά ειδικά εφέ και σεκάνς δράσης -ειδικά η καταδίωξη μέχρι την Ερυθρά Θάλασσα, σε μια ταινία με τεράστιο μπάτζετ και ακόμη μεγαλύτερες εμπορικές και καλλιτεχνικές προσδοκίες, που ωστόσο στο τέλος της σε αφήνει με ένα περίεργο αίσθημα ανικανοποίητου.
Mary Magdalene [Μαρία Μαγδαληνή] (2018) του Γκαρθ Ντέιβις
Ο Chiwetel Ejiofor γίνεται ο πρώτος αφροαμερικανός σε ρόλο αγίου, αυτόν του μαθητή Πέτρου, με την ταινία του Ντέιβις, πολύ έξυπνα, να μας παρουσιάζει τον Χριστό (ο πάντα σταθερός και στιβαρός, υποκριτικά μιλώντας, Joaquin Phoenix) μέσα από τα μάτια της Μαρίας Μαγδαληνής (η πάντα εξαιρετική Rooney Mara), η οποία αποφασίζει να φύγει από το μικρό χωριό της, τα Μάγδαλα, για να ακολουθήσει τον Ιησού ως μαθήτριά του, πλέον. Η Μαρία βαφτίζεται και στη συνέχεια γίνεται αναπόσπαστο μέρος του… entourage του αλλά και της ίδιας της προσωπικής ζωής του Θεανθρώπου.