Ο Στεφάν Κομαντάρεφ (Directions, Rounds) ολοκληρώνει την τριλογία του για την ηθική στη Βουλγαρία και κατ΄επέκταση σε ολόκληρη τη γειτονιά μας με αυτήν την ταινία που τη χαρακτηρίζει σασπένς και εναλλαγή συναισθημάτων. Οικοδομείται ένα ψυχολογικό θρίλερ διαδοχικών ανατροπών που δείχνει πως ο άνθρωπος είναι ικανός για όλα και το κακό υπάρχει παντού δίπλα μας σε διάφορες παραλλαγές του. Πανελλήνια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Κρυστάλλινη Σφαίρα, Βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής, Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας – Karlovy Vary IFF 2023. Υποψηφιότητα της χώρας για το Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας 2024.
Μία συνταξιούχος εκπαιδευτικός καλείται να διαχειριστή τη μέγιστη απώλεια της ζωής της μόνη. Ο γιος χιλιόμετρα μακριά, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής μετανάστης για εργασία, καθώς δεν του δόθηκε η επιλογή να μείνει στην πατρίδα με αξιοπρέπεια. Στόχος της είναι να τιμήσει το αγαπημένο της πρόσωπο. «Στον καπιταλισμό όποιος πληρώνει παίρνει τον τάφο». Είναι έτοιμη να διαθέσει τις οικονομίες της, ωστόσο ένα αναπάντεχο γεγονός τη φέρνει προ εκπλήξεως. Ο κόσμος της θα κλονιστεί, θα χάσει τη γη κάτω από τα πόδια της. Από άνθρωπος των γραμμάτων, της πειθαρχίας και της συγκρότησης θα μετατραπεί σε ένα “αγρίμι” που την κυριεύουν τα ένστικτα μίας άτυπης εκδίκησης απέναντι σε έναν αόρατο εχθρό. Μην μπορώντας να βρει τις απαντήσεις που τόσο θέλει από την αστυνομία και τη δικαιοσύνη αποφασίζει να πάρει την τύχη στα χέρια της.
Ο τρόπος που το θύμα μετατρέπεται σε εν δυνάμει θύτη προκειμένου να εκπληρώσει το ύστατο χρέος δείχνει τη σκηνοθετική μαεστρία. Η 70χρονη Μπλάγκα δεν είναι μία έφηβη που μπορεί εύκολα να παρασυρθεί. Έχει κάνει μία αξιοπρεπή διαδρομή, έχει κερδίσει τον σεβασμό της τοπικής κοινωνίας και τώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με ό,τι έχει χτίσει για χρόνια. Η επιλογή φαντάζει μονόδρομος, καθώς αδυνατεί να πάρει απόσταση και να δει ψύχραιμα τι συμβαίνει. Είναι “τυφλωμένη” από την εκπλήρωση μίας υπόσχεσης. Δίχως ιδιαίτερη ακροβασία και χωρίς να κατανοήσει τι ακριβώς συμβαίνει περνά άθελά της στην άλλη πλευρά. Το διακινδυνεύει χωρίς να το γνωρίζει στην πραγματικότητα.
Η ερμηνεία της Έλι Σκόρτσεφα συγκλονιστική. Μία αειθαλής ηθοποιός που επιστρέφει στην μεγάλη οθόνη και πραγματικά είναι αδύνατο να μη σε κερδίσει με το βαθιά ανθρώπινο πρόσωπό της. Δεν έχει ως στόχο της να κερδίσει, αλλά να επιτρέψει στη ψυχή της επιτέλους να γαληνέψει. Η διαδρομή προς τη λύτρωση είναι γεμάτη εμπόδια, όπως συμβαίνει για τους απλούς θνητούς συνήθως. Η φωτογραφία του Βέσελι Χριστόφ εγκλωβίζει τον θεατή. Τον θέτει σε ρόλο πρωταγωνιστή και τον καλεί να πάρει θέση όσο άβολο κι αν φαντάζει αυτό με τη σύγκρουση να μαίνεται για τα καλά. Η κινηματογραφική θέαση είναι από τη φύση της μία δυναμική διαδικασία.
Όσο ξετυλίγεται η πλοκή βρίσκουμε ολοένα και περισσότερες ομοιότητες με ιστορίες που ακούμε καθημερινά στην πατρίδα μας. Εξαθλίωση και αδυναμία κάλυψης στοιχειωδών αναγκών πρακτικών και ηθικών. Βαθιές πληγές και έλλειψη εμπιστοσύνης σε ένα σύστημα που συμπεριλαμβάνει και το πολιτικό. Ο καθένας κοιτάει απλά πως θα ξημερώσει και θα εξασφαλίσει τα απαραίτητα. Μία κοινωνία χαμηλών απαιτήσεων και προσδοκιών που δεν έχει τη δύναμη πια ούτε να φωνάξει, ούτε να αντισταθεί. Η πρωταγωνίστριά μας κάνει τη δική της επανάσταση με όρους σιωπής.
Τα 19 Bραβεία σε διεθνή Φεστιβάλ δείχνουν το μέγεθος της αποδοχής από κοινό και κριτικούς σε παγκόσμια κλίμακα. Ο Κομαντάρεφ ήταν ήδη γνωστός, αυτή είναι όμως είναι η πιο μεστή του προσπάθεια. Ολοκληρώνει το έργο του με κυμαινόμενη ένταση και αναβαθμίζει την κινηματογραφική ποιότητα προσφέροντας ένα πλήρες θέαμα με αρχή μέση και τέλος. Η καλύτερη βαλκανική ταινία που παρακολουθήσαμε στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, σε ένα τμήμα που επιμελείται για χρόνια ο Δημήτρης Κερκινός και έχει αφήσει το αποτύπωμά του χαραγμένο σε όλους τους σινεφίλ.
