Μία από τις μάχες που έχουν μεγάλο ενδιαφέρον με φόντο τα επερχόμενα Όσκαρ είναι αυτή για το Χρυσό Αγαλμαγτίδιο Σκηνοθεσίας. Μια πεντάδα δημιουργών έχει τραβήξει πάνω της όλα τα βλέμματα, πέντε διαφορετικές φωνές που φλερτάρουν με το ύψιστο βραβείο της αμερικανικής κινηματογραφικής ακαδημίας, αλλά και με την αιωνιότητα της τέχνης τους. Ενώ η κινηματογραφική σεζόν τρέχει μονοπωλούν τις συζητήσεις, κάθε ένας με τη δική του αισθητική, τον δικό του κόσμο και την αίσθηση του κινηματογραφικού ορίου που τολμούν να δοκιμάσουν. 

Ο Πωλ Τόμας Άντερσον με το “One Battle After Another” ξαναβρίσκει τον εαυτό του σε ένα υβρίδιο κωμωδίας και θρίλερ δράσης. Η ταινία σχεδόν τριών ωρών με τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο σε ρόλο ξεπεσμένου επαναστάτη αποτελεί ένα ταξίδι στη ψυχοσύνθεση ενός ήρωα που προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Ο Άντερσον είναι γνωστός για την ικανότητά του να συνθέτει πολυεπίπεδους χαρακτήρες, να χτίζει κόσμους που αναπνέουν μέσα από κάθε λεπτομέρεια και να μετατρέπει την αφήγηση σε εμπειρία. Η ατμόσφαιρα, ο ρυθμός και η αίσθηση της έντασης που μεταδίδεται στους θεατές δείχνουν έναν σκηνοθέτη που δε φοβάται το χρόνο της αφήγησης, αλλά αντίθετα τον χρησιμοποιεί ως όπλο για να εισχωρήσει βαθιά στις ανθρώπινες συγκρούσεις. Το “One Battle After Another” είναι με κάθε τρόπο μια δήλωση δημιουργικής ελευθερίας, μια μάχη με τον ίδιο του τον εαυτό και το σινεμά.

Αντίθετα, η Κάθριν Μπίγκελοου με το “A House of Dynamite” επιλέγει την ένταση και τη φυσική κινητικότητα της δράσης ως μέσο αφήγησης. Η Οσκαρική σκηνοθέτρια, γνωστή από έργα όπως το “The Hurt Locker” και το “Zero Dark Thirty” δημιουργεί μια ταινία όπου το κάθε καρέ, η κάθε έκρηξη και η κάθε σιωπή μετράει. Στην “A House of Dynamite” η ένταση δεν είναι μόνο κινηματογραφική, αλλά και ψυχολογική. Ο θεατής αισθάνεται ότι στέκεται δίπλα στους χαρακτήρες σε κάθε στιγμή επικίνδυνης αποφασιστικότητας. Η Μπίγκελοου καταφέρνει να μετατρέψει την τεχνική δεξιοτεχνία σε συναισθηματική εμπειρία και το αποτέλεσμα είναι ένας συνδυασμός δράσης και ανθρωπιάς που δύσκολα συναντάται στον σύγχρονο κινηματογράφο.

Ο Ράιαν Κούγκλερ με το “Sinners” επιστρέφει με μια ταινία που συνδυάζει κοινωνικό ρεαλισμό και έντονη δραματουργία. Ο σκηνοθέτης του “Black Panther” και του “Creed” αξιοποιεί τη δύναμη της αφήγησης για να φωτίσει αόρατες ιστορίες, ανθρώπους και κοινότητες που συνήθως παραμένουν στο περιθώριο. Στο “Sinners” η οπτική του Κούγκλερ είναι ταυτόχρονα προσωπική και πολιτική. Κάθε κάδρο λειτουργεί σαν μαρτυρία και σαν διαμαρτυρία, χωρίς να χάνει ποτέ την αίσθηση του ρυθμού και της δραματικής κορύφωσης. Η ταινία έχει την ικανότητα να συγκινεί χωρίς μελοδραματισμούς και να αφήνει τον θεατή να αναστοχαστεί την κοινωνική πραγματικότητα, μια ισχυρή πρόταση σε ένα Όσκαρ που συχνά αναζητά καινοτομία με ουσία.

Ο Γιοακίμ Τρίερ με το “Sentimental Value” επιλέγει μια διαφορετική οδό: την εσωτερικότητα, τη λεπτομέρεια των ανθρώπινων σχέσεων και την ψυχολογική εμβάθυνση. Οι ταινίες του Τρίερ έχουν πάντα ένα χαρακτηριστικό στοιχείο: την ικανότητα να μετατρέπουν την απλή καθημερινότητα σε δραματική ανατομία συναισθημάτων. Το “Sentimental Value” αποτελεί ένα δείγμα κινηματογραφικής ακρίβειας, όπου οι σιωπές, τα βλέμματα και οι μικρές χειρονομίες έχουν μεγαλύτερο βάρος από τις μεγάλες εκρήξεις δράσης. Η ατμόσφαιρα, ο φωτισμός και η σύνθεση κάθε πλάνου φτιάχνουν ένα παζλ που μόνο ο θεατής μπορεί να ολοκληρώσει. Μια σκηνοθετική πρόταση που σέβεται την νοημοσύνη και τα συναισθήματα του κοινού.

Τέλος, η Χλόε Ζάο με το “Hamnet” επαναφέρει την αφήγηση στο επίπεδο της μυθοπλασίας και της λογοτεχνικής αίσθησης. Μετά τα “Nomadland” και “Eternals”, η Ζάο μεταμορφώνει την ιστορία του Σαμσούντς σε κινηματογραφικό ποίημα, όπου η φύση, ο χρόνος και η μνήμη γίνονται αφηγηματικά εργαλεία. Το “Hamnet” δεν είναι μόνο μια ιστορία θρήνου και απώλειας. Αποτελεί ένα έργο που παίζει με τον χρόνο, την αίσθηση και την εικόνα, δείχνοντας ξανά τη δύναμη μιας σκηνοθέτη που μπορεί να συνδυάζει προσωπικό ύφος και καθολική συγκίνηση.

Η μάχη για το Όσκαρ Σκηνοθεσίας φέτος δεν είναι απλώς μια σύγκριση τεχνικών δεξιοτήτων. Είναι η σύγκρουση διαφορετικών κόσμων, διαφορετικών θεμάτων και αισθητικών προσεγγίσεων: η κινηματογραφική ένταση του Άντερσον, η φυσική και ψυχολογική δράση της Μπίγκελοου, η κοινωνική διείσδυση του Κούγκλερ, η ψυχολογική ακρίβεια του Τρίερ και η ποιητική αφήγηση της Ζάο. Κάθε ένας από αυτούς τους σκηνοθέτες δεν διεκδικεί μόνο το Όσκαρ. Διεκδικεί μια θέση στην ιστορία της τέχνης, μια θέση που θα θυμούνται οι θεατές για χρόνια. 

Αν το Όσκαρ Σκηνοθεσίας φέτος έχει νόημα, είναι γιατί αναδεικνύει όχι μόνο ποιος μπορεί να κινηματογραφεί καλύτερα, αλλά ποιος μπορεί να μας δείξει τον κόσμο μέσα από μια μοναδική ματιά. Οι πέντε υποψήφιοι το κάνουν αυτό με διαφορετικούς τρόπους, αλλά με την ίδια αφοσίωση στην τέχνη του σινεμά. Στο τέλος το κοινό και οι κριτικοί καλούνται να επιλέξουν όχι μόνο έναν νικητή, αλλά μια ιστορία που θα αντέξει στο χρόνο, μια αφήγηση που θα ζήσει πέρα από τα Όσκαρ, στις καρδιές και τη μνήμη όλων μας. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.