Συμπληρώνοντας 40 χρόνια από την πρώτη φορά που οι σινεφίλ συναντήθηκαν στο Σάντανς, το Φεστιβάλ αναδεικνύει τις κορυφαίες ταινίες που έκαναν πρεμιέρα σε αυτό. Στην κορυφή της σχετικής λίστας βρέθηκε το σπουδαίο “Whiplash” του Νταμιέν Σαζέλ που έκανε παγκόσμια πρώτη το 2014. Κοντά του ο Κουέντιν Ταραντίνο με το “Reservoir Dogs” και την πρώτη τριάδα συμπληρώνει ο Τζόρνταν Πιλ με το “Get Out”. Ένα από πιο ανατρεπτικά Φεστιβάλ σε παγκόσμια κλίμακα που περιμένουμε σύντομα να μας δώσει νέα διαμαντάκια της Έβδομης Τέχνης.
“Χωρίς μέτρο”, πιο παραστατικός τίτλος δεν θα μπορούσε να υπάρξει. Ο 31χρόνος Νταρμιέν Σαζέλ κάνει ένα εκκωφαντικό ξεπέταγμα. O ίδιος μάλιστα σε νεαρότερη ηλικία υπήρξε ντράμερ και δεν αποκλείεται να εξωτερικεύει κάποιο από τα απωθημένα του. Πρωταγωνιστής και καταλύτης στο ξεδίπλωμα της πλοκής ο Τζ. Κ. Σίμμονς. Η ταινία κέρδισε 87 βραβεία στη διαδρομή της σε Φεστιβάλ του κόσμου. Σημαντικότερα τα Όσκαρ και Χρυσή σφαίρα για τον Φλέτσερ, ως κορυφαίος β΄ανδρικός ρόλος. Βραβείο επιτροπής και κοινού στο Σάντανς και διάκριση στο Δεκαπενθήμερο σκηνοθετών στις Κάννες.
Βιώνουμε πλάι στον έτερο βασικό κρίκο του φιλμ, Μάιλς Τέλερ τον απόλυτο “βιασμό” της αξιοπρέπειας ενός ανθρώπου που ξεκινά με όνειρα και φιλοδοξίες, προκειμένου να γίνει ένας μεγάλος της τζαζ. Το προσωπικό κόστος τεράστιο, οι θυσίες αμέτρητες. Ο σαδισμός του ισχυρού για να πετύχει τον στόχο του, εξαθλιώνοντας τον νέο ανερχόμενο καλλιτέχνη δεν περιγράφεται. Αξίζει τελικά όλο αυτό; H ιστορία δεν αφορά μόνο έναν μουσικό, αλλά κάθε άνθρωπο που έχει επενδύσει σε κάτι. Αντίθετα η μουσική είναι ο βασικός μοχλός που κινεί τα νήματα.
Αξίζει να σημειώσουμε πως η σκηνή με το χαστούκι στον μαθητή είναι αληθινή. Η ταινία γυρίστηκε μέσα σε 19 ημέρες, με την τελευταία σκηνή να διαρκεί εννιά λεπτά. Σε μία ταινία που λέγεται “Whiplash”, δεν θα μπορούσε παρά να ακούγεται το ομότιτλο κλασικό τζαζ κομμάτι του Hank Levy καταξιωμένου συνθέτη που έμεινε στην ιστορία για τους περίεργους ρυθμούς του.
Έρχεται κάποτε η στιγμή, που κανείς τον απολογισμό σου. Προκύπτει προβληματισμός κι απογοήτευση κι όμως το μικρόβιο υπάρχει πάντα μέσα σου. Ένα κλικ, μία πρόκληση και ξανά στην σκηνή. Στόχος η δικαίωση. Είναι ένα είδος εθισμού που χαρακτηρίζεται από το αίσθημα ευφορίας. Η ζωή είναι επιλογές κι ευκαιρίες. Πρέπει να κάνεις τις σωστές. Σε διαφορετική περίπτωση, χάνεσαι, εγκλωβίζεσαι σ’αυτές και πολλές φορές χάνεις το τρένο της.
Ο δάσκαλος θεωρεί το “μπράβο” ως ό,τι χειρότερο μπορεί να πει σε έναν μαθητή του κι όμως η επιβράβευση χρειάζεται ως ένα είδος ηθικής ανταμοιβής. Δίνει δύναμη στον νέο να συνεχίσει την προσπάθειά του και να φτάσει μέχρι το τέλος. Αποτελεί ένα από τα βασικά κίνητρα για ώστε να πάρει ώθηση να βελτιωθεί, να γίνεται καθημερινά καλύτερος και στο τέλος ο κορυφαίος.
Με το “Whiplash” μεγάλου μήκους (προηγήθηκε το αντίστοιχο μικρού) ο Σαζέλ καταξιώθηκε στη συνείδηση του κοινού. Χωρίς μέτρο, τόσο το κομμάτι, όσο κι η συμπεριφορά των ανθρώπων. Αυτή είναι η αλήθεια. Οι σχέσεις των ανθρώπων πρέπει να βασίζονται στον σεβασμό κι όχι στον φόβο. Αυτή είναι η λεπτή γραμμή που ξεπερνά κι αποτυγχάνει ως παιδαγωγός ο πρωταγωνιστής μας, όσο καλός μουσικός κι αν είναι, όσο πείσμα κι αν έχει για να αναδείξει έναν αληθινά μεγάλο του είδους.
H κορυφαία δεκάδα στην ιστορία του Sundance
- “Whiplash” (2014) του Ντάμιεν Σαζέλ
- “Reservoir Dogs” (1992) τουΚουέντιν Ταραντίνο
- “Get Out” (2017) του Τζόρνταν Πιλ
- “Little Miss Sunshine” (2006) των Τζόναθαν Ντέιτον, Βάλερι Φάρις
- “Memento” (2001) του Κρίστοφερ Νόλαν
- “Sex, lies, and videotape” (1989) τουΣτίβεν Σόντερμπεργκ
- “Before Sunrise” (1995) του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ
- “Boyhood” (2014) του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ
- “Y tu mamá también” (2002) του Αλφόνσο Κουαρόν
- “Blood Simple” (1985) των Τζόελ και Ιθαν Κόεν
