Ο Φραντς Ρογκόφσκι έχει κερδίσει δίκαια τα βλέμματα του κινηματογραφικού κόσμου τα τελευταία χρόνια. Aπό τα δύσκολα παιδικά χρόνια και το μπούλινγκ στο σχολείο, στη τέχνη του να μάθει να χειρίζεται το σώμα του κι από εκεί στη μεγάλη οθόνη για συνεργαστεί με ιερά τέρατα της Έβδομης Τέχνης όπως οι Μίκαελ Χάνεκε, Τέρενς Μάλικ και Κρίστιαν Πέτζολντ. Για πολλούς είναι ο κορυφαίος της γενιάς του, ίσως όχι άδικα. Οι ερμηνείες του έχουν πάντα ένα βάθος και έναν εσωτερικό χαρακτήρα σαν να λέει ελάχιστα από όσα πραγματικά βιώνει και νιώθει. Ας θυμηθούμε μερικές από τις στάσεις του που μας σημάδεψαν, καθώς σε λίγες ημέρες κυκλοφορεί στους κινηματογράφους το “Bird” της Αντρέα Άρνολντ που πρωταγωνιστεί.
“Happy End”, του Μίκαελ Χάνεκε (2017)
Η αστή οικογένεια Λοράν, ζει στο Καλαί λίγα χιλιόμετρα μακριά από το προπύργιο των μεταναστών που έρχονται στη Γαλλία αναζητώντας μία καλύτερη ζωή. Εγκλωβισμένα όλα τα μέλη, στα δικά τους προσωπικά αδιέξοδα, δείχνουν πως τα λεφτά δε φέρνουν απαραίτητα την ευχυχία. Δυστυχισμένα πορτραίτα, πρωτόγονα ένστικτα και ποικιλόμορφη βία. Κρίση αξιών και ένα ψηφιδωτό του σύγχρονου κόσμου αντιθέσεων μεταξύ πλουσίων και φτωχών.
Το σινεμά δεν πρέπει να δείχνει ευχάριστες, αλλά απαραίτητες εικόνες. Με λεπτή ειρωνεία ο σκηνοθέτης αντιμετωπίζει τους δυνατούς σαν να γράφει τον επικήδειό τους, καθώς το τέλος του συστήματος είναι νομοτελειακό. Είναι ένα χτύπημα, σε όσους δε θέλουν να δουν την αλήθεια κατάματα. Η Ιζαμπέλ Υπέρ κι ο Ζαν Λούι Τρεντινιάν είναι οι ιδανικοί πρωταγωνιστές, για να προσδώσουν ειδικό βάρος στο φιλμ. Την εμφάνισή του κάνει κι ο Φραντς Ρογκόφσκι, ένα ανατέλλον αστέρι. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί εκ προοιμίου με βάση τον τόπο που γεννήθηκαν, αλλά με το τι κρύβει μ η ψυχή του καθενός.
“Στους Διαδρόμους”, του Τόμας Στούμπερ (2019)
O 30χρονος Kριστιάν παλεύει να ξεφύγει από την παλιά του ζωή κι ως μάνα εξ΄ουρανού έρχεται η πρόταση για εργασία σε ένα supermarket. Κρύβει τα σημάδια του παρελθόντος και ρίχνεται στη δουλειά με αυταπάρνηση από την πρώτη ημέρα. Εκεί θα γνωρίσει δύο πρόσωπα, που θα τον σημαδέψουν. Ο μέντοράς του, Μπρούνο κι η γλυκιά κοπέλα από το τμήμα των ζαχαρωτών, Μαριόν. Άμεσα θα νιώσει, ότι ανήκει κάπου, σε ένα κοινωνικό σύνολο και θα προσπαθήσει να καθορίσει / να βρει αθόρυβα τον ρόλο του μέσα σε αυτό. Mία επίπονη διαδικασία πάντα υπό την επιτήρηση του αρχηγού, των πάνω, καθώς βρίσκεται σε δοκιμαστική περίοδο αξιολόγησης.
Δεδομένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας ανήκει στους τρεις πρωταγωνιστές. Στη διαχυτική, μυστηριώδη Σάντρα Χίλερ, που γνωρίσαμε στο Toni Erdmann, στον προσεκτικό, Φραντζ Ρογκόφσκι (Ηappy End), που περισσότερα λέει με τα μάτια και τις κινήσεις του σώματος, παρά με το στόμα και φυσικά στον Πέτερ Κουρθ που αποτελεί τον κινητήριο μοχλό, ώστε ο Κρίστιαν να ενταχθεί στο νέο του περιβάλλον κρύβει τόσα μυστικά, καθώς μεταβαίνει από το δημόσιο στο ιδιωτικό.
“Τransit”, του Κρίστιαν Πέτζολντ (2019)
Οι Γερμανοί εισβάλουν στο Παρίσι. Οι φασίστες είναι μία ανάσα από την πόρτα μας. Το κέντρο του Πολιτισμού στην Ευρώπη πέφτει αργά. Είναι θέμα χρόνου. Οι κήρυκες του θα βασανιστούν, ώστε να βυθιστούμε σε έναν νέο Μεσαίωνα. Ένας διάσημος συγγραφέας, ο Τζορτζ Βάιντελ αποφασίζει να βάλει τέλος στη ζωή του για να μη βιώσει όσα έρχονται. Ένας νεαρός Γερμανός αντιφρονούντας, ο Γκέοργκ είναι αποφασισμένος να εκμεταλλευτεί την ευνοϊκή συγκυρία που διαμορφώνεται με στόχο να επιβιώσει στη δίνη του πολέμου. Φτάνει στην Μασσαλία κι εκεί το βλέμμα του συναντά τη Μαρί.
Αυτό που επιχειρεί ο Πέτζολντ είναι να πλέξει αριστοτεχνικά το τότε με το σήμερα. Επιλέγει αυτήν την τεχνική για να τονίσει ότι τα τραύματα μένουν ανεξίτηλα στο σώμα και το μυαλό. Δύσκολα επουλώνονται κι οι λύκοι καραδοκούν, μένουν ζωντανοί μέχρι να βρουν την ευκαιρία τους. Αναπτύσσεται ένα ιδιότυπο love story. Από τη μία ο σφιγμένος Γκέοργκ (Φραντς Ρογκόφσκι), θυμίζει τον αμήχανο ρόλο του “Στους Διαδρόμους” κι από την άλλη η μυστηριώδης, αινιγματική Μαρί (Πόλα Μπιρ), που περνάει, κοιτάει, αλλά δε σταματάει. Ο νεαρός άντρας οικειοποιείται μία ταυτότητα για να αποδράσει με προορισμό την κεντρική Αμερική. Δεν μπορεί όμως “αποχωριστεί” την ανθρωπιά του. Η σχέση που θα αναπτύξει με τον Ντρις είναι ενδεικτική της καλής του καρδιάς. Η μοίρα όμως σκληρή. Πάντα αφήνεις κάποιον πίσω, που αγαπάς αληθινά.
“Η Νύμφη του Νερού”, του Κρίστιαν Πέτζολντ (2021)
Πόσο σημαντικό στοιχείο είναι το νερό; Αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος στα σώματα όλων μας και συγχρόνως το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη μας. Είναι αυτό που μας δίνει ζωή, καθώς φέρει μέσα του (και) το οξυγόνο. Όλα αυτά τα εκμεταλλεύονται δοξασίες από τα αρχαία χρόνια και δημιουργούν ιστορίες. Αυτές μεταφέρονται από στόμα σε στόμα και περνούν από γενιά σε γενιά. Ο σκηνοθέτης εδώ έρχεται να εντάξει μία τέτοια στο σήμερα και να της δώσει ένα άρωμα έρωτα που αγγίζει την αγάπη ντυμένη με μελαγχολικές νότες που χρωματίζουν τα κάδρα των εικόνων.
Η Ούντιν έχει πληγωθεί από τον Γιοχάνες. Εκεί ακριβώς εμφανίζεται από το πουθενά ο Κριστόφ κι ουσιαστικά έχουμε το σημείο μηδέν όσον αφορά την εξέλιξη της πλοκής. Τους ενώνει πάλι το υγρό στοιχείο. Το κομμάτι που συνυπάρχουν η Πόλα Μπιρ και ο Φρανς Ρογκόφσκι (για δεύτερη φορά μετά το Transit) είναι τρομερό. Είναι ποίημα (τι να πει κανείς για τη σκηνή με το “stayin alive”), είναι παραμύθι.
“Mεγάλη Απόδραση”, του Σεμπαστιάν Μάιζε (2022)
Ένα ευαίσθητο πορτραίτο ενός ανθρώπου που έχει εγκλωβιστεί στην επιλογή του και βιώνει τις αντιξοότητες των συνθηκών κράτησης, αλλά ταυτόχρονα νιώθει βαθιά μέσα του ελεύθερος και νικητής στην μάχη των ιδεών – αξιών. Ένας τίτλος μάλλον ειρωνικός, αλλά ταυτόχρονα τόσο εσωτερικός. Αγγίζει το πνεύμα του πρωταγωνιστή που θα υποστεί βία κάθε μορφής, αλλά θα μείνει όρθιος, δυνατός. Από τα “στρατόπεδα συγκέντρωσης” που τιμωρούνταν κάθε λογής διαφορετικότητα, στις φυλακές στη Δυτική Γερμανία μετά την ήττα στον πόλεμο. Το άρθρο 175 δεν έπαψε να βρίσκεται σε ισχύ για χρόνια. Χανς (Φραντς Ρογκόφσκι, ολοένα και καλύτερος) και Βίκτορ (Γκέοργκι Φρίντριχ) διδάσκουν τι θα πει ανθρώπινη επαφή, αλληλοκατανόηση, σεβασμός, ανδρική φιλία. Τόσο διαφορετικοί, τόσο μόνοι και ταυτόχρονα μαζί. Το ψυχολογικό θρίλερ που δομείται εξαιρετικά από τον σκηνοθέτη, ενισχύεται μέσα από την εξαιρετική φωτογραφία της Κριστέλ Φουρνιέ. Mία ιστορία μέσα από τα μάτια των φαινομενικά ηττημένων της ζωής.
*Το “Bird” κάνει πρεμιέρα στις ελληνικές αίθουσες στις 28 Νοεμβρίου από το Cinobo.
☞︎ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
Ο Φραντς Ρογκόφσκι έχει κερδίσει δίκαια τα βλέμματα του κινηματογραφικού κόσμου τα τελευταία χρόνια. Aπό τα δύσκολα παιδικά χρόνια και το μπούλινγκ στο σχολείο, στη τέχνη του να μάθει να χειρίζεται το σώμα του κι από εκεί στη μεγάλη οθόνη για συνεργαστεί με ιερά τέρατα της Έβδομης Τέχνης όπως οι Μίκαελ Χάνεκε, Τέρενς Μάλικ και Κρίστιαν Πέτζολντ. Για πολλούς είναι ο κορυφαίος της γενιάς του, ίσως όχι άδικα. Οι ερμηνείες του έχουν πάντα ένα βάθος και έναν εσωτερικό χαρακτήρα σαν να λέει ελάχιστα από όσα πραγματικά βιώνει και νιώθει. Ας θυμηθούμε μερικές από τις στάσεις του που μας σημάδεψαν, καθώς σε λίγες ημέρες κυκλοφορεί στους κινηματογράφους το “Bird” της Αντρέα Άρνολντ που πρωταγωνιστεί.
“Happy End”, του Μίκαελ Χάνεκε (2017)
Η αστή οικογένεια Λοράν, ζει στο Καλαί λίγα χιλιόμετρα μακριά από το προπύργιο των μεταναστών που έρχονται στη Γαλλία αναζητώντας μία καλύτερη ζωή. Εγκλωβισμένα όλα τα μέλη, στα δικά τους προσωπικά αδιέξοδα, δείχνουν πως τα λεφτά δε φέρνουν απαραίτητα την ευχυχία. Δυστυχισμένα πορτραίτα, πρωτόγονα ένστικτα και ποικιλόμορφη βία. Κρίση αξιών και ένα ψηφιδωτό του σύγχρονου κόσμου αντιθέσεων μεταξύ πλουσίων και φτωχών.
Το σινεμά δεν πρέπει να δείχνει ευχάριστες, αλλά απαραίτητες εικόνες. Με λεπτή ειρωνεία ο σκηνοθέτης αντιμετωπίζει τους δυνατούς σαν να γράφει τον επικήδειό τους, καθώς το τέλος του συστήματος είναι νομοτελειακό. Είναι ένα χτύπημα, σε όσους δε θέλουν να δουν την αλήθεια κατάματα. Η Ιζαμπέλ Υπέρ κι ο Ζαν Λούι Τρεντινιάν είναι οι ιδανικοί πρωταγωνιστές, για να προσδώσουν ειδικό βάρος στο φιλμ. Την εμφάνισή του κάνει κι ο Φραντς Ρογκόφσκι, ένα ανατέλλον αστέρι. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί εκ προοιμίου με βάση τον τόπο που γεννήθηκαν, αλλά με το τι κρύβει μ η ψυχή του καθενός.
“Στους Διαδρόμους”, του Τόμας Στούμπερ (2019)
O 30χρονος Kριστιάν παλεύει να ξεφύγει από την παλιά του ζωή κι ως μάνα εξ΄ουρανού έρχεται η πρόταση για εργασία σε ένα supermarket. Κρύβει τα σημάδια του παρελθόντος και ρίχνεται στη δουλειά με αυταπάρνηση από την πρώτη ημέρα. Εκεί θα γνωρίσει δύο πρόσωπα, που θα τον σημαδέψουν. Ο μέντοράς του, Μπρούνο κι η γλυκιά κοπέλα από το τμήμα των ζαχαρωτών, Μαριόν. Άμεσα θα νιώσει, ότι ανήκει κάπου, σε ένα κοινωνικό σύνολο και θα προσπαθήσει να καθορίσει / να βρει αθόρυβα τον ρόλο του μέσα σε αυτό. Mία επίπονη διαδικασία πάντα υπό την επιτήρηση του αρχηγού, των πάνω, καθώς βρίσκεται σε δοκιμαστική περίοδο αξιολόγησης.
Δεδομένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας ανήκει στους τρεις πρωταγωνιστές. Στη διαχυτική, μυστηριώδη Σάντρα Χίλερ, που γνωρίσαμε στο Toni Erdmann, στον προσεκτικό, Φραντζ Ρογκόφσκι (Ηappy End), που περισσότερα λέει με τα μάτια και τις κινήσεις του σώματος, παρά με το στόμα και φυσικά στον Πέτερ Κουρθ που αποτελεί τον κινητήριο μοχλό, ώστε ο Κρίστιαν να ενταχθεί στο νέο του περιβάλλον κρύβει τόσα μυστικά, καθώς μεταβαίνει από το δημόσιο στο ιδιωτικό.
“Τransit”, του Κρίστιαν Πέτζολντ (2019)
Οι Γερμανοί εισβάλουν στο Παρίσι. Οι φασίστες είναι μία ανάσα από την πόρτα μας. Το κέντρο του Πολιτισμού στην Ευρώπη πέφτει αργά. Είναι θέμα χρόνου. Οι κήρυκες του θα βασανιστούν, ώστε να βυθιστούμε σε έναν νέο Μεσαίωνα. Ένας διάσημος συγγραφέας, ο Τζορτζ Βάιντελ αποφασίζει να βάλει τέλος στη ζωή του για να μη βιώσει όσα έρχονται. Ένας νεαρός Γερμανός αντιφρονούντας, ο Γκέοργκ είναι αποφασισμένος να εκμεταλλευτεί την ευνοϊκή συγκυρία που διαμορφώνεται με στόχο να επιβιώσει στη δίνη του πολέμου. Φτάνει στην Μασσαλία κι εκεί το βλέμμα του συναντά τη Μαρί.
Αυτό που επιχειρεί ο Πέτζολντ είναι να πλέξει αριστοτεχνικά το τότε με το σήμερα. Επιλέγει αυτήν την τεχνική για να τονίσει ότι τα τραύματα μένουν ανεξίτηλα στο σώμα και το μυαλό. Δύσκολα επουλώνονται κι οι λύκοι καραδοκούν, μένουν ζωντανοί μέχρι να βρουν την ευκαιρία τους. Αναπτύσσεται ένα ιδιότυπο love story. Από τη μία ο σφιγμένος Γκέοργκ (Φραντς Ρογκόφσκι), θυμίζει τον αμήχανο ρόλο του “Στους Διαδρόμους” κι από την άλλη η μυστηριώδης, αινιγματική Μαρί (Πόλα Μπιρ), που περνάει, κοιτάει, αλλά δε σταματάει. Ο νεαρός άντρας οικειοποιείται μία ταυτότητα για να αποδράσει με προορισμό την κεντρική Αμερική. Δεν μπορεί όμως “αποχωριστεί” την ανθρωπιά του. Η σχέση που θα αναπτύξει με τον Ντρις είναι ενδεικτική της καλής του καρδιάς. Η μοίρα όμως σκληρή. Πάντα αφήνεις κάποιον πίσω, που αγαπάς αληθινά.
“Η Νύμφη του Νερού”, του Κρίστιαν Πέτζολντ (2021)
Πόσο σημαντικό στοιχείο είναι το νερό; Αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος στα σώματα όλων μας και συγχρόνως το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη μας. Είναι αυτό που μας δίνει ζωή, καθώς φέρει μέσα του (και) το οξυγόνο. Όλα αυτά τα εκμεταλλεύονται δοξασίες από τα αρχαία χρόνια και δημιουργούν ιστορίες. Αυτές μεταφέρονται από στόμα σε στόμα και περνούν από γενιά σε γενιά. Ο σκηνοθέτης εδώ έρχεται να εντάξει μία τέτοια στο σήμερα και να της δώσει ένα άρωμα έρωτα που αγγίζει την αγάπη ντυμένη με μελαγχολικές νότες που χρωματίζουν τα κάδρα των εικόνων.
Η Ούντιν έχει πληγωθεί από τον Γιοχάνες. Εκεί ακριβώς εμφανίζεται από το πουθενά ο Κριστόφ κι ουσιαστικά έχουμε το σημείο μηδέν όσον αφορά την εξέλιξη της πλοκής. Τους ενώνει πάλι το υγρό στοιχείο. Το κομμάτι που συνυπάρχουν η Πόλα Μπιρ και ο Φρανς Ρογκόφσκι (για δεύτερη φορά μετά το Transit) είναι τρομερό. Είναι ποίημα (τι να πει κανείς για τη σκηνή με το “stayin alive”), είναι παραμύθι.
“Mεγάλη Απόδραση”, του Σεμπαστιάν Μάιζε (2022)
Ένα ευαίσθητο πορτραίτο ενός ανθρώπου που έχει εγκλωβιστεί στην επιλογή του και βιώνει τις αντιξοότητες των συνθηκών κράτησης, αλλά ταυτόχρονα νιώθει βαθιά μέσα του ελεύθερος και νικητής στην μάχη των ιδεών – αξιών. Ένας τίτλος μάλλον ειρωνικός, αλλά ταυτόχρονα τόσο εσωτερικός. Αγγίζει το πνεύμα του πρωταγωνιστή που θα υποστεί βία κάθε μορφής, αλλά θα μείνει όρθιος, δυνατός. Από τα “στρατόπεδα συγκέντρωσης” που τιμωρούνταν κάθε λογής διαφορετικότητα, στις φυλακές στη Δυτική Γερμανία μετά την ήττα στον πόλεμο. Το άρθρο 175 δεν έπαψε να βρίσκεται σε ισχύ για χρόνια. Χανς (Φραντς Ρογκόφσκι, ολοένα και καλύτερος) και Βίκτορ (Γκέοργκι Φρίντριχ) διδάσκουν τι θα πει ανθρώπινη επαφή, αλληλοκατανόηση, σεβασμός, ανδρική φιλία. Τόσο διαφορετικοί, τόσο μόνοι και ταυτόχρονα μαζί. Το ψυχολογικό θρίλερ που δομείται εξαιρετικά από τον σκηνοθέτη, ενισχύεται μέσα από την εξαιρετική φωτογραφία της Κριστέλ Φουρνιέ. Mία ιστορία μέσα από τα μάτια των φαινομενικά ηττημένων της ζωής.
*Το “Bird” κάνει πρεμιέρα στις ελληνικές αίθουσες στις 28 Νοεμβρίου από το Cinobo.
☞︎ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
