Όταν ο Πάολο Τζενοβέζε (“Τέλειοι Ξένοι”) αποφασίζει να βυθιστεί στα σκοτεινά νερά της ψυχιατρικής, η εμπιστοσύνη που του δείχνει το κοινό δεν είναι τυχαία. Το “Follemente“, η νέα του ταινία δε θυμίζει σε τίποτα τις παλιές κομεντί. Αντιθέτως φλερτάρει με το δράμα, ισορροπώντας επικίνδυνα ανάμεσα στο υπαρξιακό μυστήριο και την ψυχαναλυτική αλληγορία. Και κάπου εκεί ξεδιπλώνεται ένα ιδιόρρυθμο μωσαϊκό χαρακτήρων που ακροβατούν ανάμεσα στη λογική και την παραίσθηση. Η εξέλιξη της πλοκής είναι κάτι σαν η απάντηση του σκηνοθέτη στην ερώτηση “τι κρύβουμε στ’ αλήθεια όταν ρωτάμε “Πώς είσαι;”” 

Η Λάρα και ο Πιέρο αποφασίζουν να δειπνήσουν κι αποκαλύπτουν όσα ούτε στον εαυτό τους δεν τολμούν να παραδεχτούν. Γύρω τους “φιλικές” φωνές που προσπαθούν να τους επηρεάσουν μέχρι το τέλος, δηλαδή τον τελικό σκοπό. Η ένταση της σκηνοθεσίας και του μοντάζ (Consuelo Catucci) κρατά τον ρυθμό ζωντανό, ακόμη και όταν το υλικό με τη θεατρικότητα που το χαρακτηρίζει πάει να εκτροχιαστεί. Η δύναμη του έργου κρύβεται στις φωνές αυτών που προσπαθούν να οδηγήσουν το πρωταγωνιστικό δίδυμο μέχρι την πηγή. 

Ο Τζενοβέζε κινηματογραφεί με τρυφερότητα, αλλά δε χαρίζεται σε κανέναν από τους χαρακτήρες του. Η κάμερά του τους παρατηρεί, τους ακολουθεί, τους αμφισβητεί και ταυτόχρονα, τους αγαπά. Αυτή η διπλή στάση είναι ίσως και η μεγαλύτερη αρετή της ταινίας: δε ζητά από το κοινό να συμπονέσει ή να καταδικάσει. Ζητά απλώς να κοιτάξει και να δει. 

Σεναριακά, το “Follemente” δομείται σαν παζλ. Κάθε μικρή αποκάλυψη οδηγεί σε ένα νέο ερώτημα, κάθε στροφή φέρνει μαζί της μια λεπτή μετατόπιση στον τόνο κι εκεί που νομίζεις ότι έχεις καταλάβει, ο Τζενοβέζε τραβά το χαλί κάτω από τα πόδια σου και δημιουργεί μία συνθήκη φαρσοκωμωδίας. Όχι με σκοπό να σε εντυπωσιάσει, αλλά για να υπενθυμίσει ότι ο κόσμος δεν είναι ποτέ τόσο απλός όσο φαίνεται. Πόσο μάλλον ο κόσμος του μυαλού. 

Κι αν όλα αυτά ακούγονται βαρύγδουπα, η ταινία βρίσκει τον τρόπο να αναπνέει μέσα από τις παύσεις της. Ένα βλέμμα και μία δόση χιούμορ που γεννιέται από την αμηχανία δίνει οξυγόνο στον θεατή. Ο Τζενοβέζε ξέρει ότι η πραγματική συγκίνηση δεν προκύπτει από τις μεγάλες στιγμές, αλλά από τις χαραμάδες που οδηγούν στο φως ανάμεσα στα γεγονότα. Εκεί όπου ο χρόνος κολλάει και η σιωπή γίνεται καταφύγιο. 

Σκηνοθετικά επιλέγει μια σχεδόν θεατρική λιτότητα. Δεν υπάρχουν θεαματικά travelling, ούτε μουσικές κορυφώσεις. Η εικόνα και το σκηνικό παραμένουν καθαρά, σχεδόν μινιμαλιστική, σαν να μας ζητά να στρέψουμε την προσοχή στο ουσιώδες και το ουσιώδες εδώ δεν είναι άλλο από τη βαθιά ανάγκη του ανθρώπου να γίνει αποδεκτός όπως είναι. Με τα τραύματα, τα λάθη, τις εμμονές, την τρέλα του, αν αυτή η λέξη ακόμη σημαίνει κάτι. Το φιλμ δείχνει ότι σε έναν κόσμο όπου οι ταυτότητες είναι στερεότυπα, η αποδοχή της εσωτερικής ποικιλίας είναι ο δρόμος για την αληθινή σύνδεση. 

Δεν είναι μια εύκολη ταινία. Δεν προσφέρει απαντήσεις, ούτε καταφεύγει σε διδακτισμούς. Αφήνει τα ερωτήματα να αιωρούνται και την αμφιβολία να εγκαθίσταται κι όμως, είναι βαθιά ανθρώπινη. Μέσα στην καρδιά της σύγχρονης Ιταλίας, ο Τζενοβέζε φτιάχνει ένα σινεμά που δεν ζητά να σε πείσει, αλλά να σε προβληματίσει.  

Το Follemente δεν είναι απλώς κωμωδία, αποτελεί ψηλάφηση της πολυπλοκότητας που κρύβουμε στα εσώψυχά μας. Είναι μια ρομαντική βραδιά που γίνεται πεδίο μάχης των εσωτερικών μας φωνών, αλλά και γιορτή των αντιφάσεων που μας κάνουν ανθρώπους. Ο Τζενοβέζε επιλέγει όχι απλώς να χαμογελάσουμε στα λάθη των χαρακτήρων, αλλά να δούμε τα λάθη μας και να γελάσουμε μαζί τους ή καλύτερα μαζί μας με αυτοκριτική διάθεση. 

Με μια αίσθηση αισιοδοξίας και γενναιότητας για την αγάπη, το Follemente είναι ταινία που δονεί τα κύτταρα του εγκεφάλου. Αν το “Τέλειοι Ξένοι” ήταν η διαπίστωση ότι όλοι λέμε ψέματα, το “Follemente” είναι η επιβεβαίωση ότι ακόμα και μέσα στο χάος, μπορείς να πεις την αλήθεια και να γνωρίσεις την πραγματική αγάπη. 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.