Xρυσός Λέοντας στη Βενετία, ταινία έναρξης στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και πριν φύγει το 2025 στις αίθουσες αγγίζοντας με τον δικό της τρόπο το συναίσθημα της θαλπωρής της οικογενειακής εστίας των ημερών. Ο λυρικός ρεαλισμός του Τζιμ Τζάρμους αποδεικνύει πως ο κινηματογράφος δεν είναι απλώς τέχνη αφήγησης, αλλά τρόπος κατανόησης του κόσμου. Το Father, Mother, Sister, Brother ταξίδεψε στη Θεσσαλονίκη κι ο Τζιμ Τζάρμους έστειλε μαγνητοσκοπημένο το μήνυμά του στο κοινό, με την Ίντια Μουρ να βρίσκεται στην τελετή έναρξης. Ήταν μία σπουδαία στιγμή για την πόλη και τη μεγάλη γιορτή του πολιτισμού της.
Μία ταινία για τη διαχρονική δυσκολία των ανθρώπινων σχέσεων. Ο Αμερικανός σκηνοθέτης δεν επιχειρεί να πάει στο εξεζητημένο, αρκείται στο απλό κι αφήνει τη μαγεία στα συναισθήματα που προκαλούν οι εικόνες του. Αφήνει την κρίση και τον τελευταίο λόγο στον θεατή, τον θέτει σε ρόλο πρωταγωνιστή και τον καλεί να αποφασίσει ποια ζωή θέλει να ζήσει. Το υλικό που του δίνει είναι βοηθητικό για να αντιληφθεί τον κόσμο της μοναξιάς, της αποξένωσης και των εξαρτήσεων με μικρές δόσεις εθισμού του σήμερα. Απεικονίζει μία εύθραυστη εικόνα του κόσμου, μας δείχνει το “είναι” και το “φαίνεσθαι” σε κάθε του ιστορία.
Η δομή της ταινίας όπως υποδηλώνει και ο τίτλος είναι κατακερματισμένη, σχεδόν οικογενειακή με την υπαρξιακή έννοια. Δεν υπάρχει κεντρική πλοκή που να καθοδηγεί τον θεατή που χάνεται μέσα στην εναλλαγή των ιστοριών-κεφαλαίων. Υπάρχουν στιγμές που νιώθει πως οι σχέσεις που λειτουργούν περισσότερο ως καθρέφτες παρά ως ιστορίες. Ο θεατής δεν παρακολουθεί απλώς, καλείται να τοποθετηθεί με βάση τα δικά του βιώματα, να αναγνωρίσει κομμάτια του εαυτού του μέσα στη μοναξιά, την αποξένωση, τις μικρές εξαρτήσεις που ντύνονται καθημερινότητα και τα προβλήματα που μπαίνουν συνεχώς κάτω από χαλάκι.
Σε μια κινηματογραφική εποχή όπου τα εφέ, η τεχνητή νοημοσύνη και η τεχνολογική υπερπαραγωγή συχνά υποκαθιστούν το νόημα, ο Τζάρμους επιλέγει συνειδητά την απευθείας επικοινωνία ανθρώπου με άνθρωπο. Δεν ενδιαφέρεται να προβλέψει το μέλλον. Ενδιαφέρεται να κατανοήσει το παρόν και το κάνει με ένα σινεμά χαμηλών τόνων, αλλά μεγάλης αντοχής. Δεν είναι διατεθειμένος να θυσιάσει τα πάντα.
Παίζει ιδανικά με τον όρο της ψευδαίσθησης, αφήνει συνεχώς τα ανείπωτα να αιωρούνται και προσπαθεί να φέρει τον καθένα μας κοντά στο έργο του. Να μας κάνει κοινωνούς της κεντρικής του ιδέας που ξεπερνάει τα σύνορα. Από τον Διογένη, μέχρι τον Τσόμσκι και τον νεο-φασισμό κάνει σε ένα μόνο πλάνο, ίσως το σπουδαιότερο πολιτικό σχόλιο της φετινής κινηματογραφικής περιόδου. Μας δείχνει τον δρόμο, ώστε κι εμείς να κάνουμε την επιλογή μας.
Το Father Mother Sister Brother δεν είναι ταινία που “τελειώνει” με τους τίτλους τέλους. Είναι ένα έργο που συνεχίζεται μέσα στον θεατή. Τον αφήνει με ένα ερώτημα που δεν διατυπώνεται ποτέ ευθέως: ποια ζωή επιλέγεις να ζήσεις; Δίχως τους κλασικούς όρους επιτυχίας ή αποτυχίας, αλλά με όρους σχέσης με τον εαυτό σου και με τους άλλους. Γι’ αυτό αυτή η ταινία μοιάζει τόσο ταιριαστή στο κλείσιμο του 2025. Δίχως να προσφέρει παρηγοριά, παρά μόνο μία δυνατή νότα βαθιάς επίγνωσης του απλού και του αναγκαίου. Αυτό είναι το πιο τίμιο δώρο που μπορεί να κάνει ο κινηματογράφος.
