“Αrmand” η ταινία που κέρδισε το Βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη στο τμήμα “Ένα Κάποιο Βλέμμα” στο Φεστιβάλ των Καννών. Ο λόγος για τον Χάλφνταν Ούλμαν Τόντελ, εγγονό των Ίνγκμαρ Μπέργκμαν και Λιβ Ούλμαν που δημιουργεί ένα εύθραυστο πορτραίτο ενηλίκων που αναδεικνύει τις αδυναμίες τους με αφορμή την “επίθεση” του 6χρονου Αρμάντ στον συμμαθητή και ξάδελφό του Γιον. Από τις πρώτες σκηνές ο δημιουργός προσπαθεί με τα πλάνα της φύσης να κυριαρχούν να εντάξει στο κάδρο του τους ήρωές του. Το φόντο σκοτεινιάζει. Το σχολείο αποτελεί το σημείο συνάντησης γενεών και εξέλιξης της δράσης. 

Οι φωτογραφίες ξυπνούν αναμνήσεις της εποχής της αθωότητας για τους γονείς. Τα χρόνια όμως έχουν περάσει. Ο διευθυντής κι οι γονείς γνωρίζονται καλά. Δεν πρόκειται για μία απρόσωπη επαφή. Οι ιδιαιτερότητες είναι γνωστές σε όλους τους εμπλεκόμενους. Ζητείται από την πρώτη στιγμή κατανόηση και διπλωματικοί χειρισμοί. Η ευελιξία και το σβήσιμο της φωτιάς είναι το ζητούμενο. Οι ψυχραιμότεροι καλούνται να λειτουργήσουν πυροσβεστικά. Η σκοτεινή απόχρωση περνάει όμως από τους τοίχους στις ψυχές των ανθρώπων και φέρνει στην επιφάνεια τα τραύματα του παρελθόντος. Οι παιδαγωγοί όμως ακόμα και στη πιο δύσκολη “στροφή” οφείλουν να βρουν τη λύση. 

Αναπτύσσονται συνεχώς γυναικείοι χαρακτήρες. Από την πληθωρική – ατίθαση Ελίζαμπεθ, στη μητέρα του Γιον κι αδελφή του άντρα της κι από εκεί στην καθηγήτρια, Σουνά. Όλες τους ευάλωτες. Τα όρια μεταξύ αθώων και ενόχων όσο περνάει η ώρα θολώνουν. Μία διαρκής άσκηση ισορροπίας. Η αλήθεια εξελίσσεται σε κάτι εντελώς υποκειμενικό κι οι αναγνώσεις της πολλαπλασιάζονται. Οι δύο βασικού εμπλεκόμενοι απόντες για δύο ώρες. Ο σκηνοθέτης υπαινίσσεται, κάνει το κοινωνικό του σχόλιο και θέτει τον θεατή σε ρόλο πρωταγωνιστή. Τον βάζει σε άβολη θέση, να αποφασίσει τι θα έπραττε αν ήταν στη μία ή την άλλη θέση. 

Ανοχή κι ανευθυνότητα, φαύλος κύκλος ψεμάτων, απενοχοποίηση στον χορό με δύο τρεις εξαιρετικές σκηνές. Σκέψεις, τύψεις, εύθραυστοι χαρακτήρες που έχουν χάσει τον δρόμο τους. Απαιτείται συμβουλευτική και υποστήριξη. Πρόκειται για ένα συναισθηματικό κι ουσιαστικό αδιέξοδο. Η συντριβή της Ελίζαμπεθ που μπαίνει στο μάτι του κυκλώνα δείχνει το παρελθόν κι οι πράξεις μας, μας συνοδεύουν για πάντα. Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με ασφάλεια σχετικά με το ποια θα είναι η επόμενη ημέρα για τους πρωταγωνιστές. Το μεγαλείο της συγχώρεσης όμως δίνει μία διέξοδο, ένας παράθυρο προς το φως και την ελπίδα. 

Μετά την ερμηνεία της στον “Χειρότερο Άνθρωπο στον Κόσμο” η Ρενάτε Ράινσβε είναι και πάλι καθηλωτική. Σωματικοποιεί το δράμα. Γνωρίζει καλά πως ο Αρμάντ είναι αθώος και πως για ό,τι έχει κάνει ευθύνεται μονάχα η ίδια. Ο περίγυρος το αντιλαμβάνεται. Ο χρόνος κυλάει υπέρ της. Από την ξεγνοιασιά της παιδικής ηλικίας, στις ευθύνες και την “ενοχή” της ενήλικης ζωής. Μία διαρκής πάλη με τους δαίμονες για τον καθένα μας. Δύσκολα σταυροδρόμια, ματαιώσεις, θραύσματα που το γυαλί δεν μπορεί να απορροφηθεί από τον οργανισμό και πληγώνει. “Γονεϊκότητα” μία δύσκολη υπόθεση. 

Το κουδούνι – συναγερμός θα χτυπήσει ξανά. Με το σχήμα του κύκλου, σαν μία ημέρα ξανά στο σχολείο ο Τόντελ θα επιλέξει να δώσει ένα φινάλε που έκανε το έργο του να ξεχωρίσει. Μπορεί η βροχή να ξεπλύνει τα λάθη και τις αμαρτίες;  Με την επιστροφή του κοντά στο νερό ο άνθρωπος μαλακώνει; Πόσο δύσκολο είναι να περάσεις απέναντι και να ξεπεράσεις τον εγωισμό; Μία σπουδαία ταινία από αυτές που δεν έκαναν κρότο, αλλά αγγίζουν τη ψυχή του ανθρώπου, αφήνουν ένα μήνυμα και μας κάνουν να σκεφτούμε σε μία εποχή που η κριτική σκέψη ατονεί. Με ενδιαφέρον θα περιμένουμε τη νέα προσπάθεια του Τόντελ και φυσικά θα παρακολουθούμε τη διαδρομή της Ράινσβε που μοιάζει με ένα αστέρι που ήρθε να γράψει τη δική της ιστορία στην Έβδομη Τέχνη. 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.