Τον τελευταίο χρόνο, το Χόλιγουντ βιώνει μια αλλαγή — όχι τόσο στην παραγωγή ταινιών, αλλά στην ηθική πίεση που ασκούν οι ίδιοι οι δημιουργοί. Καθώς η σύγκρουση στην Παλαιστίνη φουντώνει, ένας αυξανόμενος αριθμός ηθοποιών και επαγγελματιών του κινηματογράφου επιλέγουν να μην μείνουν σιωπηλοί. Αντ’ αυτού, στέκονται σε μια θέση που για πολλούς ήταν αδιανόητη μέχρι πρόσφατα: την ανοικτή υποστήριξη προς την Παλαιστίνη, και το μποϊκοτάζ όσων πολιτιστικών θεσμών θεωρούνται ότι συνεργάζονται με ή υποστηρίζουν τις πράξεις του Ισραήλ που καταγγέλλονται ως παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η κίνηση αυτή βρίσκει κάθε μέρα και περισσότερους υποστηρικτές και δέχεται μεγάλης αποδοχής από την παγκόσμια κοινή γνώμη.

Δεν πρόκειται για μεμονωμένα tweets ή στιγμιαίες εκφράσεις οργής. Πρόκειται για μια συλλογική, συνειδητή στάση που φέρει τις αποχρώσεις του κινήματος BDS (Boycott, Divestment, Sanctions), και βάζει στο τραπέζι ένα ερώτημα που το Χόλιγουντ αποφεύγει εδώ και χρόνια: Πού τελειώνει η τέχνη και πού αρχίζει η συνενοχή;

Οι φωνές που σπάνε τη σιωπή

Η ηθοποιός Emma Stone, η σκηνοθέτις Ava DuVernay, ο Joaquin Phoenix, η Ayo Edebiri, αλλά και πολλοί ακόμα, υπέγραψαν μια δήλωση υποστήριξης στο κίνημα Film Workers for Palestine. Η δήλωση καλεί σε μποϊκοτάζ κάθε ισραηλινού κρατικά υποστηριζόμενου φεστιβάλ, κινηματογραφικού οργανισμού ή θεσμού που, σύμφωνα με τους ίδιους, είναι μέρος μιας «μηχανής προπαγάνδας» που συγκαλύπτει εγκλήματα κατά των Παλαιστινίων.

Στο ίδιο μήκος κύματος, κινείται και ο ηθοποιός Riz Ahmed, ο οποίος έχει βραβευθεί – στο παρελθόν – για τις πολιτικά φορτισμένες του ερμηνείες, και δήλωσε πως «δεν μπορούμε να μείνουμε σιωπηλοί ενώ βομβαρδίζονται παιδιά». Ο Mark Ruffalo, γνωστός για την κοινωνική του ευαισθησία, επαναλαμβάνει πως η αλληλεγγύη δεν είναι επιλογή πολυτελείας αλλά υποχρέωση.

Η στροφή του αφηγήματος

Η αλήθεια είναι ότι το Χόλιγουντ εδώ και δεκαετίες έχει αποφεύγει τεχνηέντως να θίξει το παλαιστινιακό ζήτημα και να πάρει μία ουσιαστική και ξεκάθαρη θέση. Η στάση αυτή μπορεί να εκδηλώνεται είτε από φόβο για τις όποιες επαγγελματικές συνέπειες, είτε από πολιτική σκοπιμότητα, είτε από την επιρροή μεγάλων στούντιο που διατηρούν στενές σχέσεις με φιλοϊσραηλινούς οργανισμούς, αυτός είναι και ο κύριος λόγος που οι περισσότερες φωνές προτιμούσαν πάντα τη σιωπή.

Η σημερινή κατάσταση όμως είναι διαφορετική. Τα social media, οι εικόνες φρίκης που κάνουν τον γύρο του κόσμου, και η αυξανόμενη πίεση από νεότερες γενιές καλλιτεχνών και θεατών, έχουν δημιουργήσει ένα νέο τοπίο. Η πολιτιστική ουδετερότητα μοιάζει πλέον με συγκάλυψη. Ποιο το νόημά της προβολής και του δημόσιου βήματος όταν υπάρχει σιωπή στη βία και τον θάνατο παιδιών. Τι νόημα έχουν οι ταινίες και η ψυχαγωγία σε έναν κόσμο που καταρρέει;

Όπως έγραψε πρόσφατα η Tilda Swinton σε ανοιχτή επιστολή: «Ο καλλιτέχνης δεν μπορεί να μένει ουδέτερος όταν η αδικία γίνεται κραυγαλέα».

Η δύναμη και το κόστος του μποϊκοτάζ

Το μποϊκοτάζ δεν είναι άνευ συνεπειών. Οι ηθοποιοί που εκφράζουν υποστήριξη τους προς την Παλαιστίνη κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν αντισημιτιστές , κάτι που αποτελεί μια βαριά και ιδιαίτερα ευαίσθητη κατηγορία στις ΗΠΑ. Οργανώσεις όπως το ADL (Anti-Defamation League) έχουν καταδικάσει τις κινήσεις αυτές ως «αντιπαραγωγικές» και «μονόπλευρες». Πολλοί στον χώρο του θεάματος φοβούνται την επαγγελματική απομόνωση, την απώλεια ρόλων ή ακόμα και ακύρωση συνεργασιών. Τίποτα όμως που να έχει ισχυρό αντίκτυπο στη ζωή δεν υπάρχει χωρίς κόστος και το ερώτημά που πρέπει να προκύπτει είναι μόνο ένα :«Σε ποια πλευρά της ιστορίας θέλεις τελικά να ανήκεις ;» Οι «φίλοι» μας στο Χόλιγουντ αρχίζουν να δίνουν τη δίκη τους απάντηση και να ξεκαθαρίζουν το τοπίο.

Παρ’ όλα αυτά, οι υποστηρικτές του μποϊκοτάζ απαντούν πως πρόκειται για μια τακτική μη χρήσης βίας (οποιασδήποτε μορφής), αντίστοιχη με τις πιέσεις που ασκήθηκαν κατά του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Όπως υποστηρίζουν, «όταν οι κυβερνήσεις αποτυγχάνουν, οι πολίτες και οι καλλιτέχνες οφείλουν να δράσουν».

Ποιο είναι το μέλλον

Η αντίδραση του Ισραήλ και των υποστηρικτών του είναι έντονη. Πολλά ισραηλινά φεστιβάλ εκφράζουν απογοήτευση, χαρακτηρίζοντας το μποϊκοτάζ ως «επίθεση στην ελευθερία της έκφρασης». Παράλληλα, κάποιοι Ισραηλινοί καλλιτέχνες, όπως ο σκηνοθέτης Avi Nesher, υποστηρίζουν ότι το μποϊκοτάζ στοχεύει και όσους εργάζονται για την ειρήνη, καταλήγοντας να πλήττει τους ίδιους τους Παλαιστινίους.

Αυτό που είναι σαφές είναι ότι η πίεση προς το Χόλιγουντ να πάρει θέση δεν πρόκειται να μειωθεί. Ο θεατής του 2025 δεν αρκείται σε καλοφτιαγμένες ιστορίες, αλλά απαιτεί ηθική συνέπεια. Οι ηθοποιοί και οι δημιουργοί καλούνται πλέον να σταθμίσουν όχι μόνο την τέχνη τους, αλλά και τις αξίες τους. Η υποχρέωση τους απέναντι στο κοινό δεν είναι μόνο μία καλή ταινία και η προώθηση της. Από πάντα και στην εποχή μας ακόμη περισσότερο επιβάλλεται η τέχνη – κάθε μορφής-  να παίρνει θέση απέναντι στα πράγματά, στην πολίτικη ορθότητα, στα ανθρώπινα δικαιώματα και κυρίως στην υπεράσπιση των πιο αδύναμων, όπως είναι τα παιδιά. Δε γίνεται καθημερινά να πεθαίνουν παιδιά και το glamorous Χόλιγουντ να ασχολείται μόνο με τη λάμψη του.

Η τέχνη ως πολιτική πράξη

Σε μια εποχή όπου η πληροφορία τρέχει με καταιγιστικούς ρυθμούς, η φωνή των καλλιτεχνών έχει βαρύτητα. ‘Όταν λοιπόν αυτή η φωνή επιλέγει να στραφεί προς την Παλαιστίνη, να υψωθεί ενάντια στη σιωπή, να μποϊκοτάρει δομές που θεωρεί ότι συνεργούν σε αδικία, τότε δεν έχουμε απλώς ένα κίνημα, έχουμε ένα νέο πολιτιστικό ήθος. Όπως είχε πει ο Bertolt Brecht: «Όποιος δε μιλάει, δε σημαίνει ότι δε λέει τίποτα. Σημαίνει ότι συναινεί». Και στο Χόλιγουντ του σήμερα, η συναίνεση δεν είναι πλέον αυτονόητη.