To Ιράν αποτελεί μία από τις χώρες που έχουν έρθει στην επικαιρότητα, καθώς βρίσκεται σε μία ισορροπία τρόμου με το Ισραήλ. Μέσα από την πλατφόρμα του Cinobo ταξιδεύουμε σε διαφορετικές ιστορίες και χρονικά διαστήματα, ενώ δε θα πρέπει να ξεχνάμε τον γολγοθά που βιώνουν σπουδαίες κινηματογραφικοί δημιουργοί όπως ο Τζαφάρ Παναχί κι ο Μοχάμαντ Ρασούλοφ, επειδή τόλμησαν μέσα από την Τέχνη να εξωτερικεύσουν στη διεθνή σκηνή τους προβληματισμούς τους για την πατρίδα τους.

“Η Γεύση του Κερασιού”, του Άμπας Κιαροστάμι
Χρυσός Φοίνικας των Καννών το 1997. Τα φώτα πέφτουν. Τραγικό τοπίο και συγχρόνως στιγμές λύτρωσης της ψυχής κι εκεί που πας να σηκωθείς ξεκινάει πανηγύρι της ομορφιάς απέναντι στον θάνατο. Ο Μπαντί είναι κουρασμένος, απογοητευμένος, λυπημένος. Έχει ζυγίσει τα δεδομένα κι έχει την πάρει την απόφασή του. Για να υλοποιηθεί όμως αυτή πρέπει να βρεθεί αυτός που θα ρίξει την τελευταία φτυαριά. Περιφέρεται με το αυτοκίνητό του. Παρακολουθεί τον κόσμο που ζητάει δουλειά για ένα κομμάτι ψωμί. «Θες εργάτες;». Δεν τον αγγίζει. Αναζητεί τον ιδανικό που θα δουλέψει λίγο και θα πληρωθεί αδρά. Θέση συνοδηγού θα πάρουν κατά σειρά ένας στρατιώτης από το Κουρδιστάν, ένας καθ΄όλα θρησκευόμενος από το Αφγανιστάν («ήταν θέλημα Θεού να σε χρειαστώ») κι ένας επιστήμονας από το Αζερμπαϊτζάν. “Σοφία” έναντι παντός τύπου δόγματος. Οι άνθρωποι από την άλλη μεριά κοιτούν προς τα εδώ με παράπονο. Κάτι τους λείπει. «Εσύ πρέπει να αλλάξεις τη στάση σου κι όχι τον κόσμο».

“Δεν Υπάρχει Κακό”, του Μοχάμαντ Ρασούλοφ
Τέσσερις ιστορίες χωρίς να σχετίζονται φαινομενικά, αλλά με τόσα κοινά σε μία δεύτερη ανάγνωση. Στην πρώτη συναντάμε έναν τυπικό καθωσπρέπει οικογενειάρχη που ζει στην πρωτεύουσα. Ένα χάπι, δεύτερο χάπι. Ήρεμος, πράος. Ένα γρανάζι της κρατικής μηχανής. Τι δουλειά κάνει; Πόσο ελεύθερος νιώθει; Σίγουρα φαντάζει συναισθηματικά κενός. 03:00 το ξυπνητήρι θα χτυπήσει, η ρουτίνα θα ξεκινήσει. Μια συνήθεια, σαν να πατάς απλά ένα κουμπί. Ακολουθεί η ιστορία ενός νεαρού που υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία. Έρχεται αντιμέτωπος με τις αρχές του. Προσπαθεί να αρνηθεί. Δεν υπάρχουν πολλές επιλογές. Αποφασίζει και δοκιμάζει κάτι παράτολμο. Εδώ έρχεται ίσως και το μεγαλύτερο χτύπημα στο “σύστημα ασφαλείας”. Η τρίτη ιστορία συνδέεται με τη δεύτερη, καθώς κι εδώ ο πρωταγωνιστής μας υπηρετεί την πατρίδα. Η διαφορά όμως έγκειται στο γεγονός πως αυτός δεν είναι διατεθειμένος να πει «όχι». Υπομένει τα πάντα, κάνει το χρέος του κι απολαμβάνει τις στιγμές με την αγαπημένη και την οικογένειά της. Όταν όμως έρθει αντιμέτωπος με την πραγματικότητα λυγίζει, διαλύεται, τίποτα δεν μπορεί να «ξεπλύνει» πια τα χέρια του. Η τέταρτη και τελευταία υπόθεση διαδραματίζεται στην επαρχία. Πρωταγωνιστεί μάλιστα η κόρη του σκηνοθέτη, πανέμορφη Μπαράν που παρέλαβε το βραβείο για λογαριασμό του πατέρα της. Εδώ μιλάμε για ευτυχία μακριά από τον αστικό πολιτισμό ή για μία προσωπική εξορία; Πώς οι αποφάσεις μας είναι ικανές να επηρεάσουν τις ζωές όσων αγαπάμε;

“Εμποράκος”, του Ασγάρ Φαραντί
Ένα πολυεπίπεδο κοινωνικό δράμα, μία σύγχρονη αρχαία τραγωδία που ξεκινά από την δυσκολίες των ανθρώπινων σχέσεων και φτάνει μέχρι την παγκοσμιοποίηση και πως αυτή επηρεάζει τις ζωές μας. O Eμάντ κι η Ράνα έχουν μόλις παντρευτεί. Ο σύζυγος, δάσκαλος σε τοπικό σχολείο. Κι οι δύο μέλη μίας θεατρικής ομάδας. Ένα βράδυ, το ζευγάρι αναγκάζεται να εγκαταλείψει βίαια την κατοικία του, καθώς το κτίριο βρίσκεται υπό κατάρρευση, όπως κι η κοινωνία. ” Ολόκληρη η πόλη πρέπει να ισοπεδωθεί ” ακούγεται, προοικονομία για όσα θα ακολουθήσουν. Κάποιος από τον θίασο τους προσφέρει νέο σπίτι. Η προηγούμενη ένοικος όμως δεν έχει πάρει τα πράγματά της. Μυστήριο. Ο “Εμποράκος” στο θεατρικό, Εμάντ, βιώνει έναν αργό κι επίπονο θάνατο στην καθημερινότητά του. Ανεβαίνει τον δικό του γολγοθά και πρέπει να σταθεί όρθιος. Εναλλαγή σκηνής-πραγματικότητας, με την μία να επικαλύπτει σχεδόν απόλυτα την άλλη. Ο θεατής μπαίνει σε θέση πρωταγωνιστή. Εκδίκηση ή συγχώρεση;

“Τα Μυστικά της Τεχεράνης”, του του Αλί Σουζαντέ
Οι δρόμοι τριών γυναικών κι ενός νεαρού μουσικού συναντιούνται, όταν πέφτει η νύχτα στην πρωτεύουσα. Μία σύγχρονη μητρόπολη του Δυτικού κόσμου, που οι κοινωνικές διαφορές οξύνονται και κυριαρχούν τα ναρκωτικά, το αγοραίο σεξ, η διαφθορά και το κράτος εξυπηρετήσεων, κάτω από το μανδύα της θρησκείας. Ο καθένας επιδίδεται σε έναν ανελέητο αγώνα αποφυγής των απαγορεύσεων. Ό,τι λίγο, πολύ συμβαίνει στα μεγάλα αστικά κέντρα. Με τη δύναμη της κινούμενης εικόνας, το animation συναρπάζει. Μία κοινωνία, που γνωρίσαμε για τα καλά στο “Τaxi” του Τζαφάρ Παναχί κι οι πικρές διαπιστώσεις του επιβεβαιώνονται πλήρως. Διαρκής συγκάλυψη στον βωμό των καλών και συμφερόντων. Τα ευαίσθητα όρια της ελευθερίας, ορίζονται από το αυταρχικό καθεστώς. Το πνεύμα όμως δε φυλακίζεται, εκτός αν ο άνθρωπος παραδοθεί. Η απαλή μουσική δένει με τα παραπάνω και δίνει το δικό της χρώμα, προωθώντας την πλοκή.

“Ιερή Αράχνη”, του Αλί Αμπάσι
Το πρωί στον μόχθο της εργασίας, το μεσημέρι στην οικογενειακή εστία με τη σύζυγο και τα παιδιά και το βράδυ σε «αποστολή». Ένας άντρας που διατρανώνει την πίστη και τα επιτεύγματά του στο μισό της ημέρας και στη συνέχεια «αποδίδει» δικαιοσύνη, όπως ο ίδιος νομίζει και μάλιστα με τις ευλογίες του Αλλάχ. Εδώ ακριβώς κρύβεται το αίσθημα «νομιμοποίησης» μίας σειράς αποτρόπαιων εγκλημάτων (16 δολοφονιών) με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, έναν βίαιο, άκρως βασανιστικό στραγγαλισμό. Η «τελετουργία» που ακολουθείται αφορά ενημέρωση για τον τόπο εγκατάλειψης της σορού μέχρι τον επόμενο κύκλο. Μία δυναμική δημοσιογράφος, η Αριζού Ραχίμι αποφασίζει να προσπαθήσει να εξιχνιάσει το μυστήριο με όλες τις δυνάμεις. Οι αρχές κωλυσιεργούν χαρακτηριστικά και στην πραγματικότητα δε φαίνεται να καίγονται να μάθουν την αλήθεια. Τα θύματα είναι άλλωστε «γυναίκες του δρόμου», αμαρτωλές στα μάτια τους, αφημένες στην μοίρα τους. Ο μισογυνισμός κυριαρχεί σε μία πατριαρχική, θεοκρατούμενη, βαθιά συντηρητική κοινωνία. «Το σύστημα δεν είναι διεφθαρμένο», υποστηρίζει ένας εκπρόσωπος της θρησκείας. Φόβος και μίσος κάνουν την εμφάνισή τους σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας.

 

☞︎ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, X/Twitter και Instagram.