Τα καλύτερα ντοκιμαντέρ για τη φύση είναι το απόλυτο ταξίδι. Δε σου προσφέρουν απλά όμορφες εικόνες και ευτυχισμένα φινάλε — σου δείχνουν τις σκοτεινές, ανεξερεύνητες γωνιές της άγριας φύσης, όπου η επιβίωση είναι ένας αδιάφορος αγώνας. Αυτά που σε κάνουν να αμφισβητείς όλα όσα πίστευες για τον κύκλο της ζωής και τι σημαίνει να είσαι πραγματικά ζωντανός. 

“Ηoneyland”, των Ταμαρα Κοτέφσκα και Λιουμπομίρ Στεφάνοφ 

Η Χατίτζε Mουράτοβα είναι μία 50χρονη γυναίκα με υψηλό αίσθημα ευθύνης. Αρνείται να εγκαταλείψει τη βαριά άρρωστη ηλικιωμένη μητέρα της κι αναζητεί σανίδα σωτηρίας και για τις δύο. Μοναδική διέξοδος για την επιδιωκόμενη αυτάρκεια η επιβίωση του μελισσιού που τις κρατάει στη ζωή. Σύντομα όμως οι παράμετροι της εξίσωσης θα αλλάξουν. Από το “μισό για εμένα, μισό για εσάς”, θα φτάσουμε σε μία άκρατη εμπορευματοίηση του αγαθού. Η ηθική χάνεται και τίθενται σκληροί κανόνες. Ο νόμος της αγοράς διαβρώνει μία φαινομενικά παρθένα κοινωνία και θέτει τους όρους της. 

Η κάμερα παρακολουθεί, σαν να το κάνει κρυφά κάθε κίνηση της Χατίτζε. Είναι τόσο αυθόρμητη, είναι τόσο γενναία, αποτελεί ένα παράδειγμα για τον καθένα μας. Αρκείται στα απαραίτητα, ίσως επειδή δεν έχει γνωρίσει τα παραπάνω. Έχει όμως να χαρίσει ανθρωπιά, γνώση για το αντικείμενό της, αγάπη. Κάπου στη διαδρομή για τους περισσότερους χάθηκαν αυτές οι αξίες. Εγκλωβίστηκαν σε μία ρουτίνα, συμβιβάστηκαν με ένα χρηματικό ποσό και “πούλησαν” τη ψυχή τους. Η ηρωίδα έρχεται να μας θυμίσει πως χαμένη υπόθεση είναι μονάχα αυτή που εγκατέλειψες. Αγωνίζεται θαρραλέα κι αυτό θα κάνει μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο. 

“Jane” του Μπρετ Μόργκεν 

Ο σκηνοθέτης Brett Morgen ανασταίνει ένα αρχείο από φιλμ 16 χιλιοστών που είχε τραβήξει ο πρώτος σύζυγος της Jane Goodall (και φωτογράφος του National Geographic), Hugo van Lawick και το συνθέτει σε ένα από τα πιο οικεία ντοκιμαντέρ για τη φύση που έγιναν ποτέ. Με μουσική επένδυση του Philip Glass και αποσπάσματα από σύγχρονες συνεντεύξεις της Goodall, το Jane μοιάζει με μια χρονοπύλη που σε μεταφέρει στα πρώτα της χρόνια, όταν μελετούσε χιμπατζήδες στο Εθνικό Πάρκο Gombe Stream της Τανζανίας. Η νεαρή Jane εκπέμπει ένα μεταδοτικό πάθος που μοιάζει ικανό να αλλάξει τον πλανήτη. 

“Fire of Love”, της Sara Dosa 

Οι τολμηροί επιστήμονες και εραστές, Κατιά και Μορίς Κραφτ έχασαν τη ζωή τους σε μια ηφαιστειακή έκρηξη κάνοντας ακριβώς αυτό που τους ένωσε: την αποκάλυψη των μυστηρίων των ηφαιστείων μέσω της καταγραφής των πιο εκρηκτικών εικόνων που έχουν ποτέ καταγραφεί. 

“My Octopus Teacher”, των Philippa Ehrlich και James Reed 

Mία βουτιά σε έναν βυθό γεμάτο όμορφα μυστικά. “Σαν να πετάς σε ένα τρισδιάστατο δάσος κάτω από τη στάθμη του νερού”. Μία γοητεία που οι περισσότεροι αγνοούν κι όσοι τη γνωρίζουν συχνά την υποτιμούν και τη θεωρούν δεδομένη. Ακρωτήρι-Νότιος Αφρική. Από τη ζούγκλα και το σαφάρι σε μία πιο μοναχική πορεία μακριά από την πίεση του χρόνου. Ο πρωταγωνιστής επενδύει στη σχέση του με το νερό. Επιστρέφει στο στοιχείο που ανήκει. Η αρχή είναι δύσκολη. Η προσαρμογή απαιτεί θυσίες. Γρήγορα όμως ανακαλύπτεις την αληθινή μαγεία κι αλλάζεις την κοσμοθεωρία σου μέσα από τα ερεθίσματα που συναντάς και τα βιώματα που αποθηκεύεις στο σεντούκι των αναμνήσεων. Είναι ένα βασίλειο με τους δικούς του κανόνες που πρέπει να αφιερώσεις πολλές ημέρες για να ανακαλύψεις τους κανόνες του. Από ένα σημείο και μετά το χταπόδι λειτουργεί ως καθρέφτης. Δίνεται τεράστια έμφαση στη λεπτομέρεια. Εξυμνείται ο δείκτης ευφυίας του χταποδιού κι ο ίδιος ο άνθρωπος μοιάζει να αναγνωρίζει την κατωτερότητά του. Παραδοχή που φυσικά δε συνηθίζεται. Την ίδια ώρα όμως αναπτύσσεται μία λεπτή σχέση. Υπάρχει σωματική επαφή. Ο Craig Foster γνωρίζει τον κύκλο ζωής του καλού του φίλου και δυστυχώς και το πότε πλησιάζει το τέλος. Ο συγχρονισμός του επιθανάτιου σκιρτήματος και της εκκόλαψης αυγών αναδεικνύει την ισορροπία των αυτοματοποιημένων διεργασιών της φύσης. 

“March of the Penguins” του Luc Jacquet 

Το March of the Penguins παρουσιάζει τους αυτοκρατορικούς πιγκουίνους ως ρομαντικούς μονογαμικούς (δεν είναι), αφοσιωμένους γονείς (κατά κάποιον τρόπο) και κατακτητές μιας παγωμένης κόλασης (σίγουρα). Η αλήθεια είναι πιο παγερή κι από την τούνδρα της Ανταρκτικής. Η επιβίωση εδώ είναι σκληρή, αλλά και όμορφη. Γυρισμένο μέσα σε έναν χρόνο γύρω από τη γαλλική βάση Dumont d’Urville στην περιοχή Adélie, το επιτυχημένο ντοκιμαντέρ ακολουθεί χιλιάδες πιγκουίνους στο ετήσιο μεταναστευτικό τους ταξίδι για αναπαραγωγή, όπου οι γονείς εναλλάσσονται σε έναν θαρραλέο «μαραθώνιο» επώασης αυγών και αναζήτησης τροφής. Ποτέ άλλοτε το περπάτημα με βάδην δεν φάνταζε τόσο ευγενές.  

*Με στοιχεία από το Wired. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.