Το folk horror κινηματογραφικό είδος είναι σαν ένας παλιός θρύλος που ξυπνά από τον λήθαργο του, ένας αρχαίος ψίθυρος που αντηχεί μέσα από τα δάση, τα λιβάδια και τα ερημικά χωριά. Σε αυτό το κινηματογραφικό είδος, το παρελθόν και το παρόν συνυφαίνονται σε έναν ιστό φόβου και μυστηρίου, όπου οι σκοτεινές δυνάμεις της φύσης και οι κρυφές τελετουργίες των ανθρώπων αναδύονται στην επιφάνεια, σαν σκιές που χορεύουν γύρω από την φωτιά. Και εννοείται ότι δεν πρόκειται για μυστικό ότι την τελευταία δεκαετία υπήρξε μια αναβίωση, αν όχι η δημιουργία ενός ανώτερου λαϊκού είδους τρόμου. Από το “Τhe Wicker Man” του Robin Hardy να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του βουκολικού τρόμου και τη βρετανική Hammer Films αργότερα να πλέκει πολλές από τις βαμπιρικές της ιστοριές σε αλλόκοτα δάση και χαμένα από τον κόσμο χωριά, φτάνουμε στα συγχρόνα χρόνια με τον Ari Aster και το “Midsommar”, ο οποίος έχει ίσως κάνει τα περισσότερα για να φέρει το είδος στο mainstream κοινό.
Βέβαια, στο OLAFAQ είμαστε αρκετά παθιασμένοι με τις τρομακτικές ταινίες και όλα τα παραπάνω φιλμ έχουν συμπεριληφθεί σε προηγούμενες λίστες. Αλλά επειδή το folk horror μας οδηγεί σε έναν κόσμο όπου οι αρχαίες παραδόσεις ζωντανεύουν και οι αόρατοι νόμοι της γης υπαγορεύουν τη μοίρα των ανθρώπων, και όλο αυτό το σκηνικό μοιάζει να ταιριάζει με το καλοκαίρι στο τέλος του, συνθέτουμε μια λίστα αφιερωμένη στον τρόμο που κρύβει η φύση. Σε αυτό το σύμπαν, η φύση δεν είναι απλώς ένα σκηνικό, αλλά μια ζωντανή οντότητα που αναπνέει, γεμάτη από κρυμμένες δυνάμεις και ανεξήγητους φόβους. Και η λίστα που ακολουθεί είναι ένα ταξίδι μέσα από το σκοτάδι και το φως, όπου το παράδοξο και το αλλόκοτο μπλέκονται με το καθημερινό, οδηγώντας μας σε ένα ατέρμονο όνειρο που απλώνεται πέρα από το χρόνο και το χώρο.
*Μερικές από τις προεπισκοπίσεις των τρέιλερ δεν φαίνονται στο άρθρο, ωστόσο υπάρχουν και θα πρέπει να πατήσετε στο κουμπί του YouTube για να τις δείτε.
Häxan (1922)
Το “Häxan” του Benjamin Christensen είναι ένα κινηματογραφικό ταξίδι που μοιάζει με εφιάλτη, μια αλχημεία εικόνων και μύθων που εξερευνά τα βάθη της ανθρώπινης ψυχής μέσα από τους ατμούς του φόβου και της δεισιδαιμονίας. Η ταινία δεν είναι απλώς μια αναπαράσταση της δαιμονολογίας και της ιστορίας της μαγείας, αλλά μια πύλη σε έναν κόσμο όπου το παρελθόν συναντά το φανταστικό και το υποσυνείδητο. Ο Christensen μας προσκαλεί σε μια χορογραφία ανάμεσα στο φως και τη σκιά, όπου οι μάγισσες και οι δαίμονες ζωντανεύουν μέσα από εικόνες που θυμίζουν ξυλογραφίες του Μεσαίωνα, ενώ η αφήγηση ρέει σαν ένα αρχέγονο παραμύθι που έχει παραδοθεί από γενιά σε γενιά. Η ταινία είναι γεμάτη με σκηνές που μαγεύουν και τρομάζουν, με πλάσματα της νύχτας να γλιστρούν ανάμεσα στους καπνούς και τους ίσκιους, δημιουργώντας έναν κόσμο όπου η γραμμή μεταξύ του πραγματικού και του φανταστικού γίνεται δυσδιάκριτη. Το “Häxan” δεν είναι μόνο ένα ντοκιμαντέρ ή ένα φιλμ τρόμου, αλλά μια κινηματογραφική μαγεία που διαλύει τα όρια του χρόνου και του χώρου, αφήνοντας τον θεατή να πλανηθεί σε ένα ονειρικό τοπίο γεμάτο με συμβολισμούς και αρχαίες φαντασιώσεις. Ο κόσμος του “Häxan” είναι ένας κόσμος όπου οι ψίθυροι των μαγισσών αντηχούν μέσα από τις αιώνες, και τα σκοτεινά μυστικά της ανθρώπινης ψυχής αποκαλύπτονται μέσα από μια κινηματογραφική γοητεία που καθηλώνει και μαγεύει.
The City of the Dead (1960)
Με τη φοβερή κινηματογράφηση του Desmond Dickinson που είναι υπέροχα ατμοσφαιρική και ανατριχιαστική με ένα από τα σπουδαιότερα και πιο εμπνευσμένα φινάλε σε ταινία τρόμου, το “City of the Dead” παραμένει παραγνωρισμένο, αλλά στην ιστορία έχει περάσει ως ένα εξαιρετικό παράδειγμα των πιο ευφάνταστων ταινιών τρόμου (χαμηλού προϋπολογισμού) στα καλύτερά τους! Και κάτι επίσης που πρέπει να προσθέσουμε είναι ότι οι σατανιστικές ταινίες τρόμου δεν είναι για κάθε γούστο. Είναι τρομακτικές. Προκαλούν εφιάλτες και πολλές ανατριχίλες για όλα τα άγνωστα στοιχεία του υποκόσμου. Και αυτή εδώ είναι μια ταινία που πρέπει να την δείτε απερίσπαστοι, χωρίς διακοπές, αλλά όχι πριν πάτε για ύπνο. Για τον απλούστατο λόγο ότι περιέχει όλα αυτά από τα οποία είναι φτιαγμένοι οι πιο τρομακτικοί εφιάλτες!
Zlaté Kapradí / The Golden Fern (1963)
Η ιστορία ακολουθεί έναν ξυλοκόπο, ο οποίος μέσα στο δάσος βρίσκει μια χρυσή φτέρη της οποίας ο σπόρος μετατρέπεται σε μια όμορφη γυναίκα – και ερωτεύονται. Μεθυσμένος σε μια γιορτή του χωριού, θα καταταχθεί στο στρατό. Η νεράιδα του δίνει ένα πουκάμισο να φορέσει και του ζητάει να ορκιστεί ότι δεν θα το εγκαταλείψει ποτέ. Στο μέτωπο του πολέμου, ερωτεύεται την κόρη του συνταγματάρχη και θα πρέπει να κάνει διάφορα κατορθώματα για να κερδίσει την προσοχή της.Ένα σκληρό και διαφωτιστικό τσέχικο παραμύθι, με αυθόρμητους λαϊκούς τρομαχτικούς τόνους και δυσοίωνες εξπρεσιονιστικές σκιές που κινούνται στην οθόνη. Σύμφωνα με μια παλιά παροιμία, δεν σώζουμε ό,τι έχουμε, αλλά αν το χάσουμε, τότε κλαίμε. Ένα σπουδαίο καστ με πολλά γνωστά πρόσωπα, μια δαιδαλώδης πλοκή, αντικρουόμενα κίνητρα για τις πράξεις των χαρακτήρων, αμφίσημα συναισθήματα, σκέψεις και συγκινήσεις, επιδέξια αναπαραγόμενο ιστορικό σκηνικό και ένα αποθαρρυντικό αλλά και σοφό τέλος κάνουν την ταινία πάντα μια απολαυστική παρακολούθηση!
Viy (1967)
Ένας νεαρός ιερέας καλείται να λειτουργήσει στην αγρυπνία μιας μάγισσας στην εκκλησία ενός απομακρυσμένου χωριού. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να περάσει τρεις νύχτες μόνος του με το πτώμα και με μοναδικό σύντροφο την πίστη του για να τον προστατεύει. Η απλή ομορφιά των χειροποίητων σκηνικών και των κοστουμιών των τεράτων, η ένταση της μάγισσας, οι ανατροπές της παράξενης λαϊκής αφήγησης που τυλίγονται γύρω από κάτι σχεδόν λογικό, οι μοναχοί που δίνουν σε μια κατσίκα ένα βιβλίο… Δεν πρόκειται απλώς για μια προτίμηση σε παλαιότερους τρόπους να γίνονται τα πράγματα ή για κάποιου είδους νοσταλγία -πρόκειται απλώς για το να βλέπεις βάθος και ζωή σε μια μαγική ταινία. Το “Viy” είναι ένα αριστούργημα του ρωσικού κινηματογράφου και επίσης ένα αριστούργημα του τρόμου της δεκαετίας του ’60. Ίσως, σήμερα, είναι μια ταινία που δεν θα μπορούσε να προσελκύσει τους φαν του σπλάτερ τρόμου. Όχι μόνο επειδή δεν διαθέτει καθόλου gore, αλλά επειδή παίζει για ένα μεγάλο μέρος της διάρκειάς της σαν ένα βουκολικό ρωσικό παραμύθι – οι τρομακτικές σκηνές έρχονται στα τελευταία 20 λεπτά περίπου.
Witchfinder General (1968)
O Vincent Price σε έναν από τους πιο εμβληματικούς του ρόλους. Το “Witchfinder General” είναι ένα κλασικό cult έργο που αφηγείται την αληθινή ιστορία του κυνηγιού μαγισσών που διεξήγαγε ο Μάθιου Χόπκινς στην Ανατολική Αγγλία, κατά τη διάρκεια της Αγγλικής Επανάστασης. Ένας αέρας μύθου και μυστηρίου πλανάται πάνω από την ταινία, εν μέρει λόγω του θέματός της και εν μέρει, επίσης, επειδή ο 25χρονος σκηνοθέτης της, Michael Reeves, πέθανε από υπερβολική δόση ναρκωτικών λίγες εβδομάδες μετά την ολοκλήρωσή της. Ο θάνατός του στέρησε από τον κινηματογράφο ένα πρώιμο και εξαιρετικό ταλέντο. Αν και γενικά χαρακτηρίζεται ως ταινία τρόμου, η ταινία υπερβαίνει το είδος και αποφεύγει με δεξιοτεχνία την εύκολη ταξινόμηση. Μπορεί εξίσου καλά να χαρακτηριστεί ως ένα σκοτεινό ρομάντζο, μια περιπέτεια δράσης, ένα ιστορικό δράμα, ακόμη και ένα αγγλικό γουέστερν.
Kuroneko (1968)
Το “Kuroneko” (Black Cat), είναι ιαπωνικό ιστορικό δράμα και ταινία τρόμου του 1968 σε σκηνοθεσία του Kaneto Shindô και αποτελεί διασκευή ενός υπερφυσικού λαϊκού παραμυθιού. Η πλοκή της ταινίας διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια ενός εμφυλίου πολέμου στη φεουδαρχική Ιαπωνία και αφορά τα εκδικητικά πνεύματα μιας γυναίκας και της νύφης της, που πέθαναν στα χέρια μιας ομάδας σαμουράι. Με την μαύρη γάτα του ο Shindô συσκοτίζει τη λεπτή γραμμή που χωρίζει τους νεκρούς από τους ζωντανούς, μέσα από την οποία τα πνεύματα, η αμαρτία και το πάθος κινούνται ελεύθερα.
Valerie And Her Week Of Wonders (1970)
Η Βάλερι, μια έφηβη από την Τσεχοσλοβακία που ζει με τη γιαγιά της, εξελίσσεται σε γυναίκα, αλλά αυτή η μεταμόρφωση αποδεικνύεται δευτερεύουσα σε σχέση με τα αποτελέσματα που βιώνει όταν φοράει ένα ζευγάρι μαγικά σκουλαρίκια. Βλέποντας πλέον τον κόσμο γύρω της υπό διαφορετικό πρίσμα, η Βάλερι πρέπει να υπομείνει τη σεξουαλική της αφύπνιση, ενώ προσπαθεί να διακρίνει την πραγματικότητα από τη φαντασία, καθώς συναντά τον ακόλαστο ιερέα Γκράτσιαν, έναν ξένο που μοιάζει με βαμπίρ και άλλους απόκοσμους καρναβαλιστές. Μια σουρεαλιστική ιστορία στην οποία η αγάπη, ο φόβος, το σεξ και η θρησκεία συγχωνεύονται σε έναν φανταστικό κόσμο. Βασισμένη στο κλασικό τσεχικό μυθιστόρημα με τον ίδιο τίτλο.
Let’s Scare Jessica to Death (1971)
Το “Let’s Scare Jessica to Death” σκηνοθετήθηκε από τον John Hancock. Ο Hancock πιστώνεται επίσης ως συν-συγγραφέας του σεναρίου, αν και η αρχική ιστορία γράφτηκε από τον Lee Kalcheim. Στην πρώτη της μορφή η ιστορία γράφτηκε ως μια σατιρική ταινία τρόμου για μια ομάδα εφήβων που βασανίζονται από ένα τέρας της λίμνης. Ο Hancock αναθεώρησε δραστικά την πλοκή και τη μετέτρεψε σε μια κλασική ιστορία φαντασμάτων με έναν αναξιόπιστο αφηγητή, μια γυναίκα της οποίας η ψυχική υγεία είναι ασταθής. Το ονειρικό στυλ της κινηματογράφησης της δεκαετίας του ’70 μπορεί να μην ταιριάζει πάντα με κάποιες από τις σκηνές τρόμου την ημέρα, αλλά οι κάτοικοι της πόλης και ο σταδιακά αυξανόμενος αριθμός των σημαδεμένων ζόμπι σίγουρα θα σας φρικάρουν. Βέβαια, τα ζόμπι την κάνουν να μην είναι εξ ολοκλήρου μια ταινία παραφυσικού τρόμου, αλλά υπάρχουν πολλά στοιχεία ψυχολογικού θρίλερ. Ίσως η ανάμειξη των ειδών να μην είναι απόλυτα πετυχημένη, αλλά το σκηνικό στο στοιχειωμένο σπίτι και το μικρό απομονωμένο νησάκι είναι άξια για να τονίσουν όλα τα υπερφυσικά στοιχεία αυτής της ιστορίας.
The Blood on Satan’s Claw (1971)
Η ταινία πέρασε σχεδόν απαρατήρητη σε μια χρονιά αιχμής για τις ταινίες τρόμου, και έτσι αυτό το low-budget φιλμ θεωρήθηκε αποτυχημένη την εποχή της κυκλοφορίας της. Ωστόσο, αυτή η απόκοσμη και ατμοσφαιρική ταινία ανέβηκε στις εκτιμήσεις του κοινού έκτοτε και θεωρείται πλέον μια από τις ταινίες της «ανίερης τριάδας» που καθόρισαν το είδος του λαϊκού τρόμου. Οι άλλες δύο ήταν το “Witchfinder General” του Michael Reeves και το “The Wicker Man”. Και οι δύο αυτές ταινίες θεωρούνται έκτοτε κλασικές του φολκ τρόμου και δικαίως. Αλλά κατά τη γνώμη μου, το “Αίμα στο Νύχι του Σατανά” είναι εξίσου ισχυρό και γεμάτο υπονοούμενα και κρυφά νοήματα.
The Legend of Boggy Creek (1972)
Το “The Legend of Boggy Creek” είναι ένα ντοκιμαντέρ για το θρυλικό τέρας Fouke. Ένα πλάσμα που υποτίθεται ότι μοιάζει με τον Bigfoot και λέγεται ότι περιφέρεται στη γη και στον βάλτο γύρω από το Fouke Arkansas. Το αν θα απολαύσετε αυτή την ταινία εξαρτάται από το αν πιστεύετε (ή όχι) ότι πλάσματα σαν τον Bigfoot υπάρχουν πραγματικά. Είναι επίσης αλήθεια ότι η ταινία (χαμηλού προϋπολογισμού όταν γυρίστηκε) δεν έχει γεράσει ιδιαίτερα καλά. Ωστόσο, πέρα από όλα αυτά, ο “Θρύλος του Boggy Creek” μπορεί να είναι μια συναρπαστική, σχεδόν μαγευτική παρακολούθηση, αν έχετε διάθεση και μπορείτε να δεχθείτε την ταινία γι’ αυτό που είναι. Μια γοητευτική βουτιά σε έναν κόσμο με πιθανότητες και δυνατότητες. Και για καθαρή διασκεδαστική απόδραση είναι σίγουρα μια συναρπαστική ιστορία.
Requiem for a Vampire (1973)
Δύο νεαρές γυναίκες που το έχουν σκάσει από ένα αναμορφωτήριο, καταλήγουν παγιδευμένες χωρίς διέξοδο σε ένα στοιχειωμένο κάστρο που κυβερνάται από μια αγέλη σέξι, αιμοδιψών βρικολάκων και τον αρχηγό τους, ένα σατανικό αθάνατο πλάσμα που είναι ο τελευταίος του είδους του. Πρόκειται για μια απίστευτα σουρεαλιστική και ονειρική ταινία και πολύ ονειρική. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης Jean Rollin έχει πει ότι «δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια απλή ροή ιδεών από μια απεριόριστη φαντασία». Είναι βαρύγδουπο σε ορισμένα σημεία και χωρίς διάλογο (νομίζω ότι υπάρχουν συνολικά πέντε λέξεις που ακούγονται στα πρώτα 40 λεπτά), αλλά αυτό προσθέτει, αντί να αφαιρεί, από την ονειρική του ποιότητα.
Alucarda (1977)
Αυτή η ταινία είναι (σχεδόν) ένα αριστούργημα του μοναστηριακού-σατανικού κινηματογράφου. Αν η ηθοποιία ήταν λίγο καλύτερη, και όχι, ας πούμε, στο ίδιο επίπεδο με κάτι που θα έβλεπες σε τηλεοπτικές καθημερινές σαπουνόπερες, μάλλον τότε θα κέρδιζε μια τέλεια βαθμολογία. Η ιστορία είναι γρήγορη, γκροτέσκα και συναρπαστική- ο σχεδιασμός της παραγωγής είναι καταπληκτικός και τα γυρίσματα υπέροχα- τα θέματα, αρκετά ανεπτυγμένα ώστε να κάνουν ακόμα και τις πιο ενοχλητικές σκηνές αυτής της ταινίας να έχουν νόημα. Υπάρχουν στιγμές που θα σε κάνει να αναρωτηθείς τι στο διάολο βλέπεις, αλλά τα vibes και τα visuals αυτής της ταινίες είναι κάτι που δεν θα έχετε ξαναδεί. H ταινία του αείμνηστου Μεξικανού σκηνοθέτη Juan López Moctezuma σίγουρα δεν είναι για όλους, αλλά σίγουρα θα λειτουργήσει για πολλούς. Το “Alucarda” είναι μια όμορφη, ενοχλητική, ουσιαστική ταινία τρόμου που δεν φοβήθηκε να σπάσει τα όρια της εποχής, και το αποτέλεσμα είναι κάτι μαγευτικό και αποκρουστικό.
Eyes of Fire (1983)
Το αμερικανικό λαϊκό είδος τρόμου δεν είναι τόσο συμπαγές σε σύγκριση με το αντίστοιχο βρετανικό. Ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1970 και συνεχίζοντας μέχρι σήμερα, οι Βρετανοί κινηματογραφιστές έβρισκαν συνεχώς νέες οπτικές γωνίες για να προσεγγίσουν τη φρίκη της αγροτικής ζωής. Με τις Ηνωμένες Πολιτείες να είναι μια τόσο μεγάλη έκταση με άφθονο μύθο & κίνδυνο διάσπαρτα στις πιο αραιοκατοικημένες γωνιές της, θα περίμενε κανείς περισσότερα. Ο Avery Crounse έγραψε & σκηνοθέτησε την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία εστιάζοντας στην επεκτατική περίοδο της αμερικανικής ιστορίας, ακολουθώντας τους πρωτοπόρους που δεν ήταν καλά προετοιμασμένοι για το τι θα βρουν και έτσι αντιμετώπισαν αρχαίες δυνάμεις του κακού που ήταν δεμένες με τη γη. Τοποθετημένο στο 1750, το Eyes of Fire ξεκινά με κάποιους Γάλλους στρατιώτες που ανακαλύπτουν μια νεαρή γυναίκα και ένα παιδί στην έρημο. Αυτό που φαίνεται να είναι μια λευκή κοπέλα αποδεικνύεται ότι είναι μόνο η αρχή μιας εκστρατείας τρόμου που πλήττει τους ταξιδιώτες. Το πιο ενδιαφέρον στο Eyes of Fire ήταν η θεματολογία του για το άσκοπο της θρησκευτικής πίστης όταν αντιμετωπίζει υλικές συνθήκες και τα πνεύματα του δάσους θα μπορούσαν εύκολα να θεωρηθούν ως τα καταστροφικά στοιχεία της φύσης και απλώς δεν αναγνωρίζουν καμία θρησκευτική πίστη στον τρόπο που λειτουργούν.
The Company of Wolves (1984)
Το “The Company of Wolves” είναι ένα όνειρο για λυκάνθρωπους, μικρά κορίτσια και βαθιά, σκοτεινά δάση. Δεν είναι μια παιδική ταινία και δεν είναι μια ταινία εκμετάλλευσης -είναι μια ενοχλητική και καλαίσθητη προσπάθεια να συγκεντρωθούν μερικοί από τους σκοτεινούς εφιάλτες που κρύβονται κάτω από την παραμυθένια επιφάνεια της «Κοκκινοσκουφίτσας». Ένα άχαστο φανταστικό αριστούργημα του Neil Jordan.
A Field in England (2013)
Το “A Field in England” του Ben Wheatley είναι ένα κινηματογραφικό όνειρο που αιωρείται ανάμεσα στο μυστήριο και την παράνοια, μια κινηματογραφική αλχημεία που αναμειγνύει το παρελθόν με το υπερφυσικό, μετατρέποντας ένα απλό πεδίο μάχης σε έναν τόπο μεταφυσικής αναζήτησης και ψυχεδελικής φρίκης. Η ταινία μοιάζει σαν ένας κακός ύπνος, όπου οι εικόνες χορεύουν με τις λέξεις, και η λογική διαλύεται, αφήνοντας τον θεατή να παρασυρθεί σε έναν λαβύρινθο από μαυρόασπρες σκιές και εφιαλτικές φιγούρες. Μέσα στο φαινομενικά ατελείωτο τοπίο, οι χαρακτήρες περιπλανιούνται σε μια αλλόκοτη διάσταση, όπου το παρελθόν και το παρόν συγχέονται, και το πραγματικό γίνεται αναπόφευκτα φανταστικό. Οι σκηνές είναι σαν πίνακες από έναν χαμένο, αλλόκοτο κόσμο, γεμάτο με συμβολισμούς που δεν αποκαλύπτουν τα μυστικά τους εύκολα. Το φως του ήλιου που φωτίζει το πεδίο μοιάζει να κρύβει περισσότερο σκοτάδι παρά φως, και κάθε βήμα οδηγεί πιο βαθιά σε ένα άγνωστο που παραμονεύει πίσω από κάθε γωνιά.
Η αφήγηση στο “A Field in England” είναι σαν μια τελετουργία, ένας αρχαίος χορός που επαναλαμβάνεται μέσα στους αιώνες, γεμάτος με φωνές από το παρελθόν που ψιθυρίζουν μυστικά και κατάρες. Ο Wheatley δημιουργεί ένα σύμπαν όπου η γη και ο ουρανός συγχωνεύονται, και το πεδίο μετατρέπεται σε ένα θέατρο του υπερφυσικού, όπου τα όρια της πραγματικότητας και της ψευδαίσθησης γίνονται δυσδιάκριτα. Το “A Field in England” είναι μια κινηματογραφική εμπειρία που απαιτεί να την αισθανθείς, να την ακούσεις και να την ονειρευτείς. Είναι ένας ύπνος από τον οποίο δεν μπορείς να ξυπνήσεις, ένας εφιάλτης που σε παρασύρει στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής, και ταυτόχρονα μια αναζήτηση για την αλήθεια μέσα από την παράνοια και το μυστήριο. Ο Wheatley στην 4η μεγάλου μήκους ταινία του μας οδηγεί σε έναν κόσμο όπου οι φωνές των νεκρών αντηχούν και οι ζωντανοί παγιδεύονται σε ένα πεδίο που δεν έχει αρχή ούτε τέλος.
November (2017)
Το “November” είναι μια πολύ ατμοσφαιρική εσθονική ταινία του 2017 που διαδραματίζεται σε έναν μεσαιωνικό κόσμο γεμάτο παράξενα πλάσματα και ασυνήθιστα περιστατικά. Γυρισμένη σε πανέμορφη ασπρόμαυρη κινηματογράφηση και παίζοντας σαν ένα είδος διεστραμμένου παραμυθιού, ο σκηνοθέτης Rainer Sarnet δείχνει την οπτική του μαεστρία και την ικανότητά του να ζωντανέψει έναν τόσο ασυνήθιστο κόσμο. Παρά το γεγονός ότι επιλέχθηκε ως η συμμετοχή της Εσθονίας για το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, πέρασε απαρατήρητη από τα μέλη της ακαδημίας. Παρ’ όλα αυτά, για την αισθητική της δεινότητα και τη φανταστική της ευρηματικότητα το “November” είναι μια ταινία που αξίζει πολύ να αναζητήσετε. Φανερά επηρεασμένη από τους Bergman, Tarr, και Haneke, πράγμα που σημαίνει ότι εάν είστε εξοικειωμένοι με τα έργα αυτών των σκηνοθετών τότε ξέρετε ότι σας περιμένει μια τρελή και υπαρξιακή βόλτα.
Hagazussa: A Heathen’s Curse (2017)
Το “Hagazussa” του Αυστριακού Lukas Feigelfeld, ο οποίος έγραψε και την ιστορία, ακολουθεί τη ζωή της Albrun (Aleksandra Cwen), ενός κοριτσιού που ζει σε μια απομακρυσμένη καλύβα με τη μητέρα της. Οι δυο τους είναι απόβλητες από την τοπική κοινότητα και αποφεύγονται ως μάγισσες. Όταν η μητέρα της Albrun αρρωσταίνει, τελικά πεθαίνει, αφήνοντας το παιδί μόνο του να φροντίσει τον εαυτό του. Στη συνέχεια, η ταινία μεταπηδά μπροστά στην Albrun ως νεαρή γυναίκα, με ένα δικό της μωρό. Ζώντας ακόμα στην απομακρυσμένη καλύβα της μητέρας της, αρχίζει να βιώνει όλο και πιο παράξενα και ενοχλητικά γεγονότα. Tην ταινία ντύνουν με το εξαιρετικό τους soundtrack οι δικοί μας Mohammad.
The Painted Bird (2019)
Η ιστορία της οδύσσειας ενός νεαρού εβραίου αγοριού στην κατεχόμενη Πολωνία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είναι γεμάτη με αδιανόητη φρίκη. O Τσέχος Václav Marhoul μεταφέρει το αριστουργηματικό βιβλίο του Jerzy Kosinski στην μεγάλη οθόνη με απόλυτη μονόχρωμη μαεστρία, και μας παρουσιάζει ένα έπος οδύνης και φόβου που διαδραματίζεται στην Πολωνία του πολέμου: μια εξαντλητική οδύσσεια, σχεδόν αδιανόητης φρίκης, με βία, βουκολικό θόρυβο, δεισιδαιμονίες, παραμόρφωση, κτηνοβασία και βιασμό. Και ένα αγόρι παραμένει βουβό σε όλη την ιστορία και υπομένει όλα τα δεινά. Τα μάτια του παιδιού φαίνεται να μας δίνουν αδιαμεσολάβητη πρόσβαση σε μια απροκάλυπτη, φρικτή αλήθεια που δεν έχει ακόμη εξηγηθεί -ή καταδικαστεί- από τα μυαλά των ενηλίκων. Το “The Painted Bird” είναι ένα βίαιο είδος δοκιμασίας, αλλά απόκοσμο, τόσο απόκοσμο (και ακόμη και όμορφο μερικές φορές), σαν ένα κακό όνειρο που διαρρέει στην πραγματικότητα του ξύπνιου.
You Won’t Be Alone (2022)
Όπως τα περισσότερα πράγματα στο συγκλονιστικό και βαθύ ντεμπούτο του πειραματικού σεναριογράφου/σκηνοθέτη Goran Stolevski, η γάτα στην αρχή της ταινίας δεν είναι ακριβώς αυτό που φαίνεται. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια μυθική μάγισσα με το όνομα Old Maid Maria, που πλησιάζει ένα ορεινό χωριό στη Μακεδονία του 19ου αιώνα για να κυνηγήσει ένα νεογέννητο μωρό. Η μητέρα του μωρού προφανώς αγνοεί τον κίνδυνο κι έτσι, όταν η τρομακτική και μεταβαλλόμενη σε μορφή “Γριά Παρθένα Μαρία” απαιτεί το αθώο βρέφος της γυναίκας, η απελπισμένη χωριανή δεν μπορεί να κάνει τίποτα καλύτερο από το να προτείνει πίσω μια άλλη συμφωνία: Γιατί να μην την αφήσει να μεγαλώσει το κορίτσι μέχρι να γίνει 16 ετών και μετά να το διεκδικήσει ως δικό της; Με εφιαλτικά μαύρα και μυτερά νύχια, μια χούφτα λεπτές λευκές τούφες μαλλιών και ένα πρόσωπο που θυμίζει εφιάλτη – ικανό να τρομάξει κάθε θνητό που πάσχει από τρυποφοβία – η μάγισσα συμφωνεί εκπληκτικά. Στη συνέχεια όμως η μητέρα εκτελεί το μάταιο σχέδιό της, κρύβοντας την κόρη της κάπου σε ένα βαθύ χαντάκι, υποτίθεται μακριά από τους κινδύνους του κόσμου (και της μάγισσας), για να τη χάσει τελικά εν ευθέτω χρόνω από τη Μαρία. Και από εκεί η ιστορία συνεχίζεται σε ακόμα πιο θολά εδάφη…
The Vourdalak (2023)
Χαμένος σε ένα εχθρικό δάσος, ο μαρκήσιος ντ’ Ουρφέ, ευγενής απεσταλμένος του βασιλιά της Γαλλίας, βρίσκει καταφύγιο στο σπίτι μιας παράξενης οικογένειας. Αν μας μαθαίνει κάτι αυτή η ταινία είναι ότι οι βρικόλακες είναι αιώνιοι, το ίδιο και οι ταινίες γι’ αυτούς. Το είδος δεν δείχνει σημάδια ότι θα στερέψει από αίμα σύντομα, έστω και αν τα παλαιότερα κείμενα συνεχίζουν να εμπνέουν μερικές από τις πιο νέες, και συναρπαστικές, εκδοχές του. Η ταινία του σεναριογράφου-σκηνοθέτη Adrien Beau “Τhe Vourdalak”, είναι μια διασκευή του μυθιστορήματος από το 1839 “The Family of the Vourdalak” του Αλεξέι Κονσταντίνοβιτς Τολστόι, μια θεμελιώδης νουβέλα που προηγείται του “Δράκουλα” του Μπραμ Στόκερ κατά περισσότερο από μισό αιώνα.
✥ Σας άρεσε αυτό το άρθρο; Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Twitter και το Instagram.
✥ Διαβάστε ακόμα: 10 αξεπέραστα (και ανατριχιαστικά) θρησκευτικά θρίλερ
Το folk horror κινηματογραφικό είδος είναι σαν ένας παλιός θρύλος που ξυπνά από τον λήθαργο του, ένας αρχαίος ψίθυρος που αντηχεί μέσα από τα δάση, τα λιβάδια και τα ερημικά χωριά. Σε αυτό το κινηματογραφικό είδος, το παρελθόν και το παρόν συνυφαίνονται σε έναν ιστό φόβου και μυστηρίου, όπου οι σκοτεινές δυνάμεις της φύσης και οι κρυφές τελετουργίες των ανθρώπων αναδύονται στην επιφάνεια, σαν σκιές που χορεύουν γύρω από την φωτιά. Και εννοείται ότι δεν πρόκειται για μυστικό ότι την τελευταία δεκαετία υπήρξε μια αναβίωση, αν όχι η δημιουργία ενός ανώτερου λαϊκού είδους τρόμου. Από το “Τhe Wicker Man” του Robin Hardy να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του βουκολικού τρόμου και τη βρετανική Hammer Films αργότερα να πλέκει πολλές από τις βαμπιρικές της ιστοριές σε αλλόκοτα δάση και χαμένα από τον κόσμο χωριά, φτάνουμε στα συγχρόνα χρόνια με τον Ari Aster και το “Midsommar”, ο οποίος έχει ίσως κάνει τα περισσότερα για να φέρει το είδος στο mainstream κοινό.
Βέβαια, στο OLAFAQ είμαστε αρκετά παθιασμένοι με τις τρομακτικές ταινίες και όλα τα παραπάνω φιλμ έχουν συμπεριληφθεί σε προηγούμενες λίστες. Αλλά επειδή το folk horror μας οδηγεί σε έναν κόσμο όπου οι αρχαίες παραδόσεις ζωντανεύουν και οι αόρατοι νόμοι της γης υπαγορεύουν τη μοίρα των ανθρώπων, και όλο αυτό το σκηνικό μοιάζει να ταιριάζει με το καλοκαίρι στο τέλος του, συνθέτουμε μια λίστα αφιερωμένη στον τρόμο που κρύβει η φύση. Σε αυτό το σύμπαν, η φύση δεν είναι απλώς ένα σκηνικό, αλλά μια ζωντανή οντότητα που αναπνέει, γεμάτη από κρυμμένες δυνάμεις και ανεξήγητους φόβους. Και η λίστα που ακολουθεί είναι ένα ταξίδι μέσα από το σκοτάδι και το φως, όπου το παράδοξο και το αλλόκοτο μπλέκονται με το καθημερινό, οδηγώντας μας σε ένα ατέρμονο όνειρο που απλώνεται πέρα από το χρόνο και το χώρο.
*Μερικές από τις προεπισκοπίσεις των τρέιλερ δεν φαίνονται στο άρθρο, ωστόσο υπάρχουν και θα πρέπει να πατήσετε στο κουμπί του YouTube για να τις δείτε.
Häxan (1922)
Το “Häxan” του Benjamin Christensen είναι ένα κινηματογραφικό ταξίδι που μοιάζει με εφιάλτη, μια αλχημεία εικόνων και μύθων που εξερευνά τα βάθη της ανθρώπινης ψυχής μέσα από τους ατμούς του φόβου και της δεισιδαιμονίας. Η ταινία δεν είναι απλώς μια αναπαράσταση της δαιμονολογίας και της ιστορίας της μαγείας, αλλά μια πύλη σε έναν κόσμο όπου το παρελθόν συναντά το φανταστικό και το υποσυνείδητο. Ο Christensen μας προσκαλεί σε μια χορογραφία ανάμεσα στο φως και τη σκιά, όπου οι μάγισσες και οι δαίμονες ζωντανεύουν μέσα από εικόνες που θυμίζουν ξυλογραφίες του Μεσαίωνα, ενώ η αφήγηση ρέει σαν ένα αρχέγονο παραμύθι που έχει παραδοθεί από γενιά σε γενιά. Η ταινία είναι γεμάτη με σκηνές που μαγεύουν και τρομάζουν, με πλάσματα της νύχτας να γλιστρούν ανάμεσα στους καπνούς και τους ίσκιους, δημιουργώντας έναν κόσμο όπου η γραμμή μεταξύ του πραγματικού και του φανταστικού γίνεται δυσδιάκριτη. Το “Häxan” δεν είναι μόνο ένα ντοκιμαντέρ ή ένα φιλμ τρόμου, αλλά μια κινηματογραφική μαγεία που διαλύει τα όρια του χρόνου και του χώρου, αφήνοντας τον θεατή να πλανηθεί σε ένα ονειρικό τοπίο γεμάτο με συμβολισμούς και αρχαίες φαντασιώσεις. Ο κόσμος του “Häxan” είναι ένας κόσμος όπου οι ψίθυροι των μαγισσών αντηχούν μέσα από τις αιώνες, και τα σκοτεινά μυστικά της ανθρώπινης ψυχής αποκαλύπτονται μέσα από μια κινηματογραφική γοητεία που καθηλώνει και μαγεύει.
The City of the Dead (1960)
Με τη φοβερή κινηματογράφηση του Desmond Dickinson που είναι υπέροχα ατμοσφαιρική και ανατριχιαστική με ένα από τα σπουδαιότερα και πιο εμπνευσμένα φινάλε σε ταινία τρόμου, το “City of the Dead” παραμένει παραγνωρισμένο, αλλά στην ιστορία έχει περάσει ως ένα εξαιρετικό παράδειγμα των πιο ευφάνταστων ταινιών τρόμου (χαμηλού προϋπολογισμού) στα καλύτερά τους! Και κάτι επίσης που πρέπει να προσθέσουμε είναι ότι οι σατανιστικές ταινίες τρόμου δεν είναι για κάθε γούστο. Είναι τρομακτικές. Προκαλούν εφιάλτες και πολλές ανατριχίλες για όλα τα άγνωστα στοιχεία του υποκόσμου. Και αυτή εδώ είναι μια ταινία που πρέπει να την δείτε απερίσπαστοι, χωρίς διακοπές, αλλά όχι πριν πάτε για ύπνο. Για τον απλούστατο λόγο ότι περιέχει όλα αυτά από τα οποία είναι φτιαγμένοι οι πιο τρομακτικοί εφιάλτες!
Zlaté Kapradí / The Golden Fern (1963)
Η ιστορία ακολουθεί έναν ξυλοκόπο, ο οποίος μέσα στο δάσος βρίσκει μια χρυσή φτέρη της οποίας ο σπόρος μετατρέπεται σε μια όμορφη γυναίκα – και ερωτεύονται. Μεθυσμένος σε μια γιορτή του χωριού, θα καταταχθεί στο στρατό. Η νεράιδα του δίνει ένα πουκάμισο να φορέσει και του ζητάει να ορκιστεί ότι δεν θα το εγκαταλείψει ποτέ. Στο μέτωπο του πολέμου, ερωτεύεται την κόρη του συνταγματάρχη και θα πρέπει να κάνει διάφορα κατορθώματα για να κερδίσει την προσοχή της.Ένα σκληρό και διαφωτιστικό τσέχικο παραμύθι, με αυθόρμητους λαϊκούς τρομαχτικούς τόνους και δυσοίωνες εξπρεσιονιστικές σκιές που κινούνται στην οθόνη. Σύμφωνα με μια παλιά παροιμία, δεν σώζουμε ό,τι έχουμε, αλλά αν το χάσουμε, τότε κλαίμε. Ένα σπουδαίο καστ με πολλά γνωστά πρόσωπα, μια δαιδαλώδης πλοκή, αντικρουόμενα κίνητρα για τις πράξεις των χαρακτήρων, αμφίσημα συναισθήματα, σκέψεις και συγκινήσεις, επιδέξια αναπαραγόμενο ιστορικό σκηνικό και ένα αποθαρρυντικό αλλά και σοφό τέλος κάνουν την ταινία πάντα μια απολαυστική παρακολούθηση!
Viy (1967)
Ένας νεαρός ιερέας καλείται να λειτουργήσει στην αγρυπνία μιας μάγισσας στην εκκλησία ενός απομακρυσμένου χωριού. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να περάσει τρεις νύχτες μόνος του με το πτώμα και με μοναδικό σύντροφο την πίστη του για να τον προστατεύει. Η απλή ομορφιά των χειροποίητων σκηνικών και των κοστουμιών των τεράτων, η ένταση της μάγισσας, οι ανατροπές της παράξενης λαϊκής αφήγησης που τυλίγονται γύρω από κάτι σχεδόν λογικό, οι μοναχοί που δίνουν σε μια κατσίκα ένα βιβλίο… Δεν πρόκειται απλώς για μια προτίμηση σε παλαιότερους τρόπους να γίνονται τα πράγματα ή για κάποιου είδους νοσταλγία -πρόκειται απλώς για το να βλέπεις βάθος και ζωή σε μια μαγική ταινία. Το “Viy” είναι ένα αριστούργημα του ρωσικού κινηματογράφου και επίσης ένα αριστούργημα του τρόμου της δεκαετίας του ’60. Ίσως, σήμερα, είναι μια ταινία που δεν θα μπορούσε να προσελκύσει τους φαν του σπλάτερ τρόμου. Όχι μόνο επειδή δεν διαθέτει καθόλου gore, αλλά επειδή παίζει για ένα μεγάλο μέρος της διάρκειάς της σαν ένα βουκολικό ρωσικό παραμύθι – οι τρομακτικές σκηνές έρχονται στα τελευταία 20 λεπτά περίπου.
Witchfinder General (1968)
O Vincent Price σε έναν από τους πιο εμβληματικούς του ρόλους. Το “Witchfinder General” είναι ένα κλασικό cult έργο που αφηγείται την αληθινή ιστορία του κυνηγιού μαγισσών που διεξήγαγε ο Μάθιου Χόπκινς στην Ανατολική Αγγλία, κατά τη διάρκεια της Αγγλικής Επανάστασης. Ένας αέρας μύθου και μυστηρίου πλανάται πάνω από την ταινία, εν μέρει λόγω του θέματός της και εν μέρει, επίσης, επειδή ο 25χρονος σκηνοθέτης της, Michael Reeves, πέθανε από υπερβολική δόση ναρκωτικών λίγες εβδομάδες μετά την ολοκλήρωσή της. Ο θάνατός του στέρησε από τον κινηματογράφο ένα πρώιμο και εξαιρετικό ταλέντο. Αν και γενικά χαρακτηρίζεται ως ταινία τρόμου, η ταινία υπερβαίνει το είδος και αποφεύγει με δεξιοτεχνία την εύκολη ταξινόμηση. Μπορεί εξίσου καλά να χαρακτηριστεί ως ένα σκοτεινό ρομάντζο, μια περιπέτεια δράσης, ένα ιστορικό δράμα, ακόμη και ένα αγγλικό γουέστερν.
Kuroneko (1968)
Το “Kuroneko” (Black Cat), είναι ιαπωνικό ιστορικό δράμα και ταινία τρόμου του 1968 σε σκηνοθεσία του Kaneto Shindô και αποτελεί διασκευή ενός υπερφυσικού λαϊκού παραμυθιού. Η πλοκή της ταινίας διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια ενός εμφυλίου πολέμου στη φεουδαρχική Ιαπωνία και αφορά τα εκδικητικά πνεύματα μιας γυναίκας και της νύφης της, που πέθαναν στα χέρια μιας ομάδας σαμουράι. Με την μαύρη γάτα του ο Shindô συσκοτίζει τη λεπτή γραμμή που χωρίζει τους νεκρούς από τους ζωντανούς, μέσα από την οποία τα πνεύματα, η αμαρτία και το πάθος κινούνται ελεύθερα.
Valerie And Her Week Of Wonders (1970)
Η Βάλερι, μια έφηβη από την Τσεχοσλοβακία που ζει με τη γιαγιά της, εξελίσσεται σε γυναίκα, αλλά αυτή η μεταμόρφωση αποδεικνύεται δευτερεύουσα σε σχέση με τα αποτελέσματα που βιώνει όταν φοράει ένα ζευγάρι μαγικά σκουλαρίκια. Βλέποντας πλέον τον κόσμο γύρω της υπό διαφορετικό πρίσμα, η Βάλερι πρέπει να υπομείνει τη σεξουαλική της αφύπνιση, ενώ προσπαθεί να διακρίνει την πραγματικότητα από τη φαντασία, καθώς συναντά τον ακόλαστο ιερέα Γκράτσιαν, έναν ξένο που μοιάζει με βαμπίρ και άλλους απόκοσμους καρναβαλιστές. Μια σουρεαλιστική ιστορία στην οποία η αγάπη, ο φόβος, το σεξ και η θρησκεία συγχωνεύονται σε έναν φανταστικό κόσμο. Βασισμένη στο κλασικό τσεχικό μυθιστόρημα με τον ίδιο τίτλο.
Let’s Scare Jessica to Death (1971)
Το “Let’s Scare Jessica to Death” σκηνοθετήθηκε από τον John Hancock. Ο Hancock πιστώνεται επίσης ως συν-συγγραφέας του σεναρίου, αν και η αρχική ιστορία γράφτηκε από τον Lee Kalcheim. Στην πρώτη της μορφή η ιστορία γράφτηκε ως μια σατιρική ταινία τρόμου για μια ομάδα εφήβων που βασανίζονται από ένα τέρας της λίμνης. Ο Hancock αναθεώρησε δραστικά την πλοκή και τη μετέτρεψε σε μια κλασική ιστορία φαντασμάτων με έναν αναξιόπιστο αφηγητή, μια γυναίκα της οποίας η ψυχική υγεία είναι ασταθής. Το ονειρικό στυλ της κινηματογράφησης της δεκαετίας του ’70 μπορεί να μην ταιριάζει πάντα με κάποιες από τις σκηνές τρόμου την ημέρα, αλλά οι κάτοικοι της πόλης και ο σταδιακά αυξανόμενος αριθμός των σημαδεμένων ζόμπι σίγουρα θα σας φρικάρουν. Βέβαια, τα ζόμπι την κάνουν να μην είναι εξ ολοκλήρου μια ταινία παραφυσικού τρόμου, αλλά υπάρχουν πολλά στοιχεία ψυχολογικού θρίλερ. Ίσως η ανάμειξη των ειδών να μην είναι απόλυτα πετυχημένη, αλλά το σκηνικό στο στοιχειωμένο σπίτι και το μικρό απομονωμένο νησάκι είναι άξια για να τονίσουν όλα τα υπερφυσικά στοιχεία αυτής της ιστορίας.
The Blood on Satan’s Claw (1971)
Η ταινία πέρασε σχεδόν απαρατήρητη σε μια χρονιά αιχμής για τις ταινίες τρόμου, και έτσι αυτό το low-budget φιλμ θεωρήθηκε αποτυχημένη την εποχή της κυκλοφορίας της. Ωστόσο, αυτή η απόκοσμη και ατμοσφαιρική ταινία ανέβηκε στις εκτιμήσεις του κοινού έκτοτε και θεωρείται πλέον μια από τις ταινίες της «ανίερης τριάδας» που καθόρισαν το είδος του λαϊκού τρόμου. Οι άλλες δύο ήταν το “Witchfinder General” του Michael Reeves και το “The Wicker Man”. Και οι δύο αυτές ταινίες θεωρούνται έκτοτε κλασικές του φολκ τρόμου και δικαίως. Αλλά κατά τη γνώμη μου, το “Αίμα στο Νύχι του Σατανά” είναι εξίσου ισχυρό και γεμάτο υπονοούμενα και κρυφά νοήματα.
The Legend of Boggy Creek (1972)
Το “The Legend of Boggy Creek” είναι ένα ντοκιμαντέρ για το θρυλικό τέρας Fouke. Ένα πλάσμα που υποτίθεται ότι μοιάζει με τον Bigfoot και λέγεται ότι περιφέρεται στη γη και στον βάλτο γύρω από το Fouke Arkansas. Το αν θα απολαύσετε αυτή την ταινία εξαρτάται από το αν πιστεύετε (ή όχι) ότι πλάσματα σαν τον Bigfoot υπάρχουν πραγματικά. Είναι επίσης αλήθεια ότι η ταινία (χαμηλού προϋπολογισμού όταν γυρίστηκε) δεν έχει γεράσει ιδιαίτερα καλά. Ωστόσο, πέρα από όλα αυτά, ο “Θρύλος του Boggy Creek” μπορεί να είναι μια συναρπαστική, σχεδόν μαγευτική παρακολούθηση, αν έχετε διάθεση και μπορείτε να δεχθείτε την ταινία γι’ αυτό που είναι. Μια γοητευτική βουτιά σε έναν κόσμο με πιθανότητες και δυνατότητες. Και για καθαρή διασκεδαστική απόδραση είναι σίγουρα μια συναρπαστική ιστορία.
Requiem for a Vampire (1973)
Δύο νεαρές γυναίκες που το έχουν σκάσει από ένα αναμορφωτήριο, καταλήγουν παγιδευμένες χωρίς διέξοδο σε ένα στοιχειωμένο κάστρο που κυβερνάται από μια αγέλη σέξι, αιμοδιψών βρικολάκων και τον αρχηγό τους, ένα σατανικό αθάνατο πλάσμα που είναι ο τελευταίος του είδους του. Πρόκειται για μια απίστευτα σουρεαλιστική και ονειρική ταινία και πολύ ονειρική. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης Jean Rollin έχει πει ότι «δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια απλή ροή ιδεών από μια απεριόριστη φαντασία». Είναι βαρύγδουπο σε ορισμένα σημεία και χωρίς διάλογο (νομίζω ότι υπάρχουν συνολικά πέντε λέξεις που ακούγονται στα πρώτα 40 λεπτά), αλλά αυτό προσθέτει, αντί να αφαιρεί, από την ονειρική του ποιότητα.
Alucarda (1977)
Αυτή η ταινία είναι (σχεδόν) ένα αριστούργημα του μοναστηριακού-σατανικού κινηματογράφου. Αν η ηθοποιία ήταν λίγο καλύτερη, και όχι, ας πούμε, στο ίδιο επίπεδο με κάτι που θα έβλεπες σε τηλεοπτικές καθημερινές σαπουνόπερες, μάλλον τότε θα κέρδιζε μια τέλεια βαθμολογία. Η ιστορία είναι γρήγορη, γκροτέσκα και συναρπαστική- ο σχεδιασμός της παραγωγής είναι καταπληκτικός και τα γυρίσματα υπέροχα- τα θέματα, αρκετά ανεπτυγμένα ώστε να κάνουν ακόμα και τις πιο ενοχλητικές σκηνές αυτής της ταινίας να έχουν νόημα. Υπάρχουν στιγμές που θα σε κάνει να αναρωτηθείς τι στο διάολο βλέπεις, αλλά τα vibes και τα visuals αυτής της ταινίες είναι κάτι που δεν θα έχετε ξαναδεί. H ταινία του αείμνηστου Μεξικανού σκηνοθέτη Juan López Moctezuma σίγουρα δεν είναι για όλους, αλλά σίγουρα θα λειτουργήσει για πολλούς. Το “Alucarda” είναι μια όμορφη, ενοχλητική, ουσιαστική ταινία τρόμου που δεν φοβήθηκε να σπάσει τα όρια της εποχής, και το αποτέλεσμα είναι κάτι μαγευτικό και αποκρουστικό.
Eyes of Fire (1983)
Το αμερικανικό λαϊκό είδος τρόμου δεν είναι τόσο συμπαγές σε σύγκριση με το αντίστοιχο βρετανικό. Ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1970 και συνεχίζοντας μέχρι σήμερα, οι Βρετανοί κινηματογραφιστές έβρισκαν συνεχώς νέες οπτικές γωνίες για να προσεγγίσουν τη φρίκη της αγροτικής ζωής. Με τις Ηνωμένες Πολιτείες να είναι μια τόσο μεγάλη έκταση με άφθονο μύθο & κίνδυνο διάσπαρτα στις πιο αραιοκατοικημένες γωνιές της, θα περίμενε κανείς περισσότερα. Ο Avery Crounse έγραψε & σκηνοθέτησε την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία εστιάζοντας στην επεκτατική περίοδο της αμερικανικής ιστορίας, ακολουθώντας τους πρωτοπόρους που δεν ήταν καλά προετοιμασμένοι για το τι θα βρουν και έτσι αντιμετώπισαν αρχαίες δυνάμεις του κακού που ήταν δεμένες με τη γη. Τοποθετημένο στο 1750, το Eyes of Fire ξεκινά με κάποιους Γάλλους στρατιώτες που ανακαλύπτουν μια νεαρή γυναίκα και ένα παιδί στην έρημο. Αυτό που φαίνεται να είναι μια λευκή κοπέλα αποδεικνύεται ότι είναι μόνο η αρχή μιας εκστρατείας τρόμου που πλήττει τους ταξιδιώτες. Το πιο ενδιαφέρον στο Eyes of Fire ήταν η θεματολογία του για το άσκοπο της θρησκευτικής πίστης όταν αντιμετωπίζει υλικές συνθήκες και τα πνεύματα του δάσους θα μπορούσαν εύκολα να θεωρηθούν ως τα καταστροφικά στοιχεία της φύσης και απλώς δεν αναγνωρίζουν καμία θρησκευτική πίστη στον τρόπο που λειτουργούν.
The Company of Wolves (1984)
Το “The Company of Wolves” είναι ένα όνειρο για λυκάνθρωπους, μικρά κορίτσια και βαθιά, σκοτεινά δάση. Δεν είναι μια παιδική ταινία και δεν είναι μια ταινία εκμετάλλευσης -είναι μια ενοχλητική και καλαίσθητη προσπάθεια να συγκεντρωθούν μερικοί από τους σκοτεινούς εφιάλτες που κρύβονται κάτω από την παραμυθένια επιφάνεια της «Κοκκινοσκουφίτσας». Ένα άχαστο φανταστικό αριστούργημα του Neil Jordan.
A Field in England (2013)
Το “A Field in England” του Ben Wheatley είναι ένα κινηματογραφικό όνειρο που αιωρείται ανάμεσα στο μυστήριο και την παράνοια, μια κινηματογραφική αλχημεία που αναμειγνύει το παρελθόν με το υπερφυσικό, μετατρέποντας ένα απλό πεδίο μάχης σε έναν τόπο μεταφυσικής αναζήτησης και ψυχεδελικής φρίκης. Η ταινία μοιάζει σαν ένας κακός ύπνος, όπου οι εικόνες χορεύουν με τις λέξεις, και η λογική διαλύεται, αφήνοντας τον θεατή να παρασυρθεί σε έναν λαβύρινθο από μαυρόασπρες σκιές και εφιαλτικές φιγούρες. Μέσα στο φαινομενικά ατελείωτο τοπίο, οι χαρακτήρες περιπλανιούνται σε μια αλλόκοτη διάσταση, όπου το παρελθόν και το παρόν συγχέονται, και το πραγματικό γίνεται αναπόφευκτα φανταστικό. Οι σκηνές είναι σαν πίνακες από έναν χαμένο, αλλόκοτο κόσμο, γεμάτο με συμβολισμούς που δεν αποκαλύπτουν τα μυστικά τους εύκολα. Το φως του ήλιου που φωτίζει το πεδίο μοιάζει να κρύβει περισσότερο σκοτάδι παρά φως, και κάθε βήμα οδηγεί πιο βαθιά σε ένα άγνωστο που παραμονεύει πίσω από κάθε γωνιά.
Η αφήγηση στο “A Field in England” είναι σαν μια τελετουργία, ένας αρχαίος χορός που επαναλαμβάνεται μέσα στους αιώνες, γεμάτος με φωνές από το παρελθόν που ψιθυρίζουν μυστικά και κατάρες. Ο Wheatley δημιουργεί ένα σύμπαν όπου η γη και ο ουρανός συγχωνεύονται, και το πεδίο μετατρέπεται σε ένα θέατρο του υπερφυσικού, όπου τα όρια της πραγματικότητας και της ψευδαίσθησης γίνονται δυσδιάκριτα. Το “A Field in England” είναι μια κινηματογραφική εμπειρία που απαιτεί να την αισθανθείς, να την ακούσεις και να την ονειρευτείς. Είναι ένας ύπνος από τον οποίο δεν μπορείς να ξυπνήσεις, ένας εφιάλτης που σε παρασύρει στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής, και ταυτόχρονα μια αναζήτηση για την αλήθεια μέσα από την παράνοια και το μυστήριο. Ο Wheatley στην 4η μεγάλου μήκους ταινία του μας οδηγεί σε έναν κόσμο όπου οι φωνές των νεκρών αντηχούν και οι ζωντανοί παγιδεύονται σε ένα πεδίο που δεν έχει αρχή ούτε τέλος.
November (2017)
Το “November” είναι μια πολύ ατμοσφαιρική εσθονική ταινία του 2017 που διαδραματίζεται σε έναν μεσαιωνικό κόσμο γεμάτο παράξενα πλάσματα και ασυνήθιστα περιστατικά. Γυρισμένη σε πανέμορφη ασπρόμαυρη κινηματογράφηση και παίζοντας σαν ένα είδος διεστραμμένου παραμυθιού, ο σκηνοθέτης Rainer Sarnet δείχνει την οπτική του μαεστρία και την ικανότητά του να ζωντανέψει έναν τόσο ασυνήθιστο κόσμο. Παρά το γεγονός ότι επιλέχθηκε ως η συμμετοχή της Εσθονίας για το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, πέρασε απαρατήρητη από τα μέλη της ακαδημίας. Παρ’ όλα αυτά, για την αισθητική της δεινότητα και τη φανταστική της ευρηματικότητα το “November” είναι μια ταινία που αξίζει πολύ να αναζητήσετε. Φανερά επηρεασμένη από τους Bergman, Tarr, και Haneke, πράγμα που σημαίνει ότι εάν είστε εξοικειωμένοι με τα έργα αυτών των σκηνοθετών τότε ξέρετε ότι σας περιμένει μια τρελή και υπαρξιακή βόλτα.
Hagazussa: A Heathen’s Curse (2017)
Το “Hagazussa” του Αυστριακού Lukas Feigelfeld, ο οποίος έγραψε και την ιστορία, ακολουθεί τη ζωή της Albrun (Aleksandra Cwen), ενός κοριτσιού που ζει σε μια απομακρυσμένη καλύβα με τη μητέρα της. Οι δυο τους είναι απόβλητες από την τοπική κοινότητα και αποφεύγονται ως μάγισσες. Όταν η μητέρα της Albrun αρρωσταίνει, τελικά πεθαίνει, αφήνοντας το παιδί μόνο του να φροντίσει τον εαυτό του. Στη συνέχεια, η ταινία μεταπηδά μπροστά στην Albrun ως νεαρή γυναίκα, με ένα δικό της μωρό. Ζώντας ακόμα στην απομακρυσμένη καλύβα της μητέρας της, αρχίζει να βιώνει όλο και πιο παράξενα και ενοχλητικά γεγονότα. Tην ταινία ντύνουν με το εξαιρετικό τους soundtrack οι δικοί μας Mohammad.
The Painted Bird (2019)
Η ιστορία της οδύσσειας ενός νεαρού εβραίου αγοριού στην κατεχόμενη Πολωνία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είναι γεμάτη με αδιανόητη φρίκη. O Τσέχος Václav Marhoul μεταφέρει το αριστουργηματικό βιβλίο του Jerzy Kosinski στην μεγάλη οθόνη με απόλυτη μονόχρωμη μαεστρία, και μας παρουσιάζει ένα έπος οδύνης και φόβου που διαδραματίζεται στην Πολωνία του πολέμου: μια εξαντλητική οδύσσεια, σχεδόν αδιανόητης φρίκης, με βία, βουκολικό θόρυβο, δεισιδαιμονίες, παραμόρφωση, κτηνοβασία και βιασμό. Και ένα αγόρι παραμένει βουβό σε όλη την ιστορία και υπομένει όλα τα δεινά. Τα μάτια του παιδιού φαίνεται να μας δίνουν αδιαμεσολάβητη πρόσβαση σε μια απροκάλυπτη, φρικτή αλήθεια που δεν έχει ακόμη εξηγηθεί -ή καταδικαστεί- από τα μυαλά των ενηλίκων. Το “The Painted Bird” είναι ένα βίαιο είδος δοκιμασίας, αλλά απόκοσμο, τόσο απόκοσμο (και ακόμη και όμορφο μερικές φορές), σαν ένα κακό όνειρο που διαρρέει στην πραγματικότητα του ξύπνιου.
You Won’t Be Alone (2022)
Όπως τα περισσότερα πράγματα στο συγκλονιστικό και βαθύ ντεμπούτο του πειραματικού σεναριογράφου/σκηνοθέτη Goran Stolevski, η γάτα στην αρχή της ταινίας δεν είναι ακριβώς αυτό που φαίνεται. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια μυθική μάγισσα με το όνομα Old Maid Maria, που πλησιάζει ένα ορεινό χωριό στη Μακεδονία του 19ου αιώνα για να κυνηγήσει ένα νεογέννητο μωρό. Η μητέρα του μωρού προφανώς αγνοεί τον κίνδυνο κι έτσι, όταν η τρομακτική και μεταβαλλόμενη σε μορφή “Γριά Παρθένα Μαρία” απαιτεί το αθώο βρέφος της γυναίκας, η απελπισμένη χωριανή δεν μπορεί να κάνει τίποτα καλύτερο από το να προτείνει πίσω μια άλλη συμφωνία: Γιατί να μην την αφήσει να μεγαλώσει το κορίτσι μέχρι να γίνει 16 ετών και μετά να το διεκδικήσει ως δικό της; Με εφιαλτικά μαύρα και μυτερά νύχια, μια χούφτα λεπτές λευκές τούφες μαλλιών και ένα πρόσωπο που θυμίζει εφιάλτη – ικανό να τρομάξει κάθε θνητό που πάσχει από τρυποφοβία – η μάγισσα συμφωνεί εκπληκτικά. Στη συνέχεια όμως η μητέρα εκτελεί το μάταιο σχέδιό της, κρύβοντας την κόρη της κάπου σε ένα βαθύ χαντάκι, υποτίθεται μακριά από τους κινδύνους του κόσμου (και της μάγισσας), για να τη χάσει τελικά εν ευθέτω χρόνω από τη Μαρία. Και από εκεί η ιστορία συνεχίζεται σε ακόμα πιο θολά εδάφη…
The Vourdalak (2023)
Χαμένος σε ένα εχθρικό δάσος, ο μαρκήσιος ντ’ Ουρφέ, ευγενής απεσταλμένος του βασιλιά της Γαλλίας, βρίσκει καταφύγιο στο σπίτι μιας παράξενης οικογένειας. Αν μας μαθαίνει κάτι αυτή η ταινία είναι ότι οι βρικόλακες είναι αιώνιοι, το ίδιο και οι ταινίες γι’ αυτούς. Το είδος δεν δείχνει σημάδια ότι θα στερέψει από αίμα σύντομα, έστω και αν τα παλαιότερα κείμενα συνεχίζουν να εμπνέουν μερικές από τις πιο νέες, και συναρπαστικές, εκδοχές του. Η ταινία του σεναριογράφου-σκηνοθέτη Adrien Beau “Τhe Vourdalak”, είναι μια διασκευή του μυθιστορήματος από το 1839 “The Family of the Vourdalak” του Αλεξέι Κονσταντίνοβιτς Τολστόι, μια θεμελιώδης νουβέλα που προηγείται του “Δράκουλα” του Μπραμ Στόκερ κατά περισσότερο από μισό αιώνα.
✥ Σας άρεσε αυτό το άρθρο; Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Twitter και το Instagram.
✥ Διαβάστε ακόμα: 10 αξεπέραστα (και ανατριχιαστικά) θρησκευτικά θρίλερ
