Το 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης άνοιξε αυλαία με έναν αέρα στοχασμού και συγκίνησης. Από τον λυρικό ρεαλισμό του Τζιμ Τζάρμους μέχρι τη φιλοσοφική ποίηση του Χλίνουρ Πάλμασον και την κοινωνική σάτιρα των Ντουπράτ και Κον η φετινή διοργάνωση αποδεικνύει πως ο κινηματογράφος δεν είναι απλώς τέχνη αφήγησης, αλλά τρόπος κατανόησης του κόσμου. Η Θεσσαλονίκη για άλλη μια χρονιά μετατρέπεται σε καμβά ανθρώπινων ιστοριών, όπου η αγάπη, η ειρωνεία και η πολιτική συνείδηση συνυπάρχουν με τον πιο συναρπαστικό τρόπο. 

Το “Father, Mother, Sister, Brother” ταξίδεψε στη Θεσσαλονίκη κι ο Τζιμ Τζάρμους έστειλε μαγνητοσκοπημένο το μήνυμά του στο κοινό, με την Ίντια Μουρ να βρίσκεται στην τελετή έναρξης. Μία ταινία για τη διαχρονική δυσκολία των ανθρώπινων σχέσεων. Ο Αμερικανός σκηνοθέτης δεν επιχειρεί να πάει στο εξεζητημένο, αρκείται στο απλό κι αφήνει τη μαγεία στα συναισθήματα που προκαλούν οι εικόνες του. Αφήνει την κρίση και τον τελευταίο λόγο στον θεατή, τον θέτει σε ρόλο πρωταγωνιστή και τον καλεί να αποφασίσει ποια ζωή θέλει να ζήσει. Το υλικό που του δίνει είναι βοηθητικό για να αντιληφθεί τον κόσμο της μοναξιάς, της αποξένωσης και των εξαρτήσεων με μικρές δόσεις εθισμού του σήμερα. Απεικονίζει μία εύθραυστη εικόνα του κόσμου, μας δείχνει το “είναι” και το “φαίνεσθαι” σε κάθε του ιστορία. 

Παίζει ιδανικά με τον όρο της ψευδαίσθησης, αφήνει συνεχώς τα ανείπωτα κάτω από το “χαλάκι” και προσπαθεί να φέρει τον καθένα μας κοντά στο έργο του. Να μας κάνει κοινωνούς της κεντρικής του ιδέας που ξεπερνάει τα σύνορα. Από τον Διογένη, μέχρι τον Τσόμσκι και τον νεο-φασισμό κάνει σε ένα μόνο πλάνο, ίσως το σπουδαιότερο πολιτικό σχόλιο της φετινής κινηματογραφικής περιόδου. Στην εποχή των εφέ και της τεχνητής νοημοσύνης, ο Τζάρμους επιλέγει την απευθείας επικοινωνία ανθρώπου με άνθρωπο και μας δείχνει τον δρόμο, ώστε κι εμείς να κάνουμε την επιλογή μας. 

Η κορυφαία ταινία όμως του Φεστιβάλ (πάντα με υποκειμενικό κριτήριο) είναι “Η αγάπη που απομένει” του Χλίνουρ Πάλμασον. Ένα ποιητικό δοκίμιο από την Ισλανδία που η δύναμη της εικόνας του μας οδηγεί στη “θέωση”. Το περιεχόμενό του ερμηνεύεται ποικιλοτρόπως σαν κείμενο λογοτεχνίας. Δεν αφήνει όμως εκτός της αφήγησής του κανένα από τα μείζονα ζητήματα του 2025. Σε 100′ χωράει όλους τους προβληματισμούς του σύγχρονου κόσμου. Η αφήγησή του κινητοποιεί τη σκέψη και μας οδηγεί σε ένα δεύτερο επίπεδο πιο βαθιάς περισυλλογής. Για τους περισσότερους αυτή η διαδρομή είναι άβολη, αλλά μέσω αυτού του εξαιρετικού έργου δίνεται μίας πρώτης τάξης ευκαιρία να στεφτούμε ποιος τελικά είναι ο ρόλος της Τέχνης και του Πολιτισμού στην εποχή μας. 

Το ταξίδι συνεχίστηκε στην “Αργεντινή”. Το δίδυμο Γκαστόν Ντουπράτ και Μαριάνο Κον επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη αυτή τη φορά με το “Homo Sapiens”. Μικρές μικρές ιστορίες γεμάτες πικρό χιούμορ μας δείχνουν την καθημερινότητα και τις παθογένειες της χώρας που ελάχιστα διαφέρουν από τις αντίστοιχες δικές μας. Ένας λαός που ζει για το ποδόσφαιρο και στο ενδιάμεσο προσπαθεί να επιβιώσει με ανορθόδοξους τρόπους. Ο εξαιρετικός Γκιγέρμο Φρανσέγια ενσαρκώνει 16 χαρακτήρες κι όταν αποχωρεί από τη σκοτεινή αίθουσα πραγματικά σκέφτεσαι πως δεν υπάρχει μία ιστορία που να υστερεί ή να μην είναι ρεαλιστική. 

Οι τρεις αυτές επιλογές μας δίνουν την ευκαιρία να παραδεχθούμε πράγματα που αρνούμαστε για καιρό πρώτα απ΄όλα στον ίδιο μας τον εαυτό. Αυτό είναι το μεγαλείο του κινηματογράφου και του Φεστιβάλ. Σύντομα θα είμαστε ξανά εδώ με τη δεύτερη μας ανταπόκριση. Καλό Σαββατοκύριακο! 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.