Ορισμένες αστυνομικές είναι μικροί καθρέφτες μιας ηθικής μάχης, όπου ο νόμος δεν έχει πάντα καθαρά πρόσωπα και οι πρωταγωνιστές του βαδίζουν πάνω σε μια αόρατη γραμμή, λεπτή σαν ψίθυρος και έτοιμη να σπάσει με το παραμικρό. Εκεί όπου το καθήκον συναντά την αμφιβολία, κι ένας ήχος του περιπολικού σκίζει το σκοτάδι έρχεται είτε η λύτρωση είτε η καταστροφή.
Οι ταινίες που ακολουθούν (από τις καλύτερες του είδους) δεν αρκούνται στη δράση. Βουτούν βαθιά σε χαρακτήρες που πάλλονται από ενοχή και ένστικτο, που τρέχουν μες στην αδρεναλίνη αλλά σκοντάφτουν πάνω στη συνείδησή τους. Είναι ιστορίες για τη λεπτή μπλε γραμμή που σπάνια λυγίζει, αλλά όταν σπάει, αφήνει πίσω της κάτι πιο δυνατό από μια απλή υπόθεση: μια κραυγή για το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος μπροστά στο χάος.
O Άνθρωπος από τη Γαλλία / The French Connection (1971)
Μια ταινία που άλλαξε τους όρους του αστυνομικού σινεμά για πάντα. Ο Popeye Doyle του Gene Hackman είναι εμμονικός, βίαιος, ρατσιστής, κι όμως, δεν μπορείς να πάρεις τα μάτια σου από πάνω του. Με τη χειρουργική σκηνοθεσία του William Friedkin, το Τhe French Connection στήνει έναν κόσμο χωρίς βεβαιότητες, όπου ο νόμος είναι εύθραυστος και οι κακοί συχνά πιο ειλικρινείς από τους διώκτες τους. Η περιβόητη καταδίωξη μέσα στη Νέα Υόρκη πέρα από την εξαιρετική κινηματογραφική δράση, είναι μια έκρηξη αλήθειας, ένας πόλεμος ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ και την ψευδαίσθηση. Μια ταινία που δεν σε διασκεδάζει, σε τσακίζει.
Ημέρα Εκπαίδευσης / Training Day (2001)
Ένα 24ωρο που σε πνίγει στην ιδρωμένη παράνοια της εξουσίας. Το Training Day είναι μια καυτή ανάσα στην πλάτη, ένας εφιάλτης μεταμφιεσμένος σε buddy cop περιπέτεια. Ο Denzel Washington, σε μια εμφάνιση που καίει τα ηθικά εγχειρίδια, ενσαρκώνει τον Alonzo Harris: γοητευτικός όσο και δηλητηριώδης, ένας λύκος που έχει μάθει να φυλάει το κοπάδι μόνο για να το ξεσκίζει όταν πέσει η νύχτα. Δίκαια πήρε το Όσκαρ. Απέναντί του, ο Ethan Hawke προσπαθεί να κρατήσει την ψυχή του ακέραιη, καθώς το ταξίδι στην αστυνομική κολυμβήθρα της διαφθοράς τον σπρώχνει στα όρια. Ο Antoine Fuqua σκηνοθετεί με νεύρο, αλλά είναι οι ερμηνείες και η διάχυτη απειλή που ανεβάζουν την ταινία σε κλασικό status. To Training Day δεν είναι για ήρωες και κακούς. Είναι για το πώς επιβιώνεις όταν το σύστημα δεν σε θέλει καθαρό, αλλά πειθήνιο.
Serpico (1973)
«Δουλεύω στον υπόνομο, αλλά ζω πάνω απ’ αυτόν». Αυτή η φράση του Frank Serpico συμπυκνώνει την ηθική κόλαση στην οποία ζει. Το Serpico πέρα από μια εξαιρετική βιογραφία, είναι ένα ασφυκτικό χρονικό τιμής μέσα σ’ έναν κόσμο που την έχει ξεπουλήσει. Ο Al Pacino, σε μια από τις πιο σπαρακτικές και ιδιόρρυθμες ερμηνείες του, υποδύεται έναν άνθρωπο που λέει «όχι» όταν όλοι οι άλλοι έχουν ξεπουληθεί. Και πληρώνει το τίμημα. Ο Sidney Lumet σκηνοθετεί με ρεαλισμό, ενσυναίσθηση και χωρίς ίχνος εξιδανίκευσης. O Μίκης Θεοδωράκης υπογράφει το soundtrack. Ο ήρωας δεν ανταμείβεται· απομονώνεται, καταδιώκεται, γίνεται στόχος. Όμως συνεχίζει. Αυτό είναι το ηθικό νεύρο της ταινίας: ότι η ακεραιότητα δεν είναι πόζα, είναι μαρτύριο. Και όμως, το Serpico παραμένει μια πράξη αντίστασης, ένα χρονικό ακατάλυτης αξιοπρέπειας μέσα στη βρωμιά.
Λος Άντζελες: Εμπιστευτικό / L.A. Confidential (1997)
«Άλλοι παίρνουν τον κόσμο. Κάποιοι καταλήγουν με μια πρώην πόρνη και ένα εισιτήριο για την Αριζόνα». Το L.A. Confidential είναι ένα μαυρόασπρο όνειρο που δεν ξεθώριασε ποτέ. Στο Λος Άντζελες των ’50s, όπου το έγκλημα ντύνεται με κοστούμια και φλας, τρεις εντελώς διαφορετικοί αστυνομικοί ξετυλίγουν μια υπόθεση μαζικής δολοφονίας που τους βάζει σε τροχιά με το πιο σάπιο πρόσωπο της εξουσίας, και του εαυτού τους. Ο Curtis Hanson και ο Brian Helgeland συμπυκνώνουν την πυκνή, γκροτέσκα αφήγηση του James Ellroy σ’ ένα φιλμ που είναι ταυτόχρονα νεο-νουάρ, δράμα χαρακτήρων και πολιτικό θρίλερ. Η ερμηνευτική τριάδα Crowe–Pearce–Spacey λάμπει μέσα στη σκιά. Η πλοκή τρέχει χωρίς έλεος, οι ηθικές γκρίζες ζώνες είναι πιο πυκνές κι απ’ το καπνό στα κλαμπ της εποχής. Το L.A. Confidential δεν σε ρωτάει ποιος είναι ο καλός, απλά σε κάνει να αναρωτιέσαι αν έχει απομείνει κάποιος τέτοιος.
Ένταση / Heat (1995)
Eίναι μια ελεγεία για την εμμονή, ένα μανιφέστο πάνω στην τιμή των επιλογών. Ο De Niro και ο Pacino στέκονται σαν δύο άκρα του ίδιου μύθου: ο ένας ληστής, ο άλλος κυνηγός, αλλά και οι δύο καταραμένοι να ζουν μονάχα μέσα στη στολή τους. Η διάσημη σκηνή στο diner (μια απλή κουβέντα για τον θάνατο, την απόσταση, και την τιμιότητα του παιχνιδιού) είναι από τις πιο αλησμόνητες στην ιστορία του σινεμά. Ο Michael Mann σκηνοθετεί σαν χειρουργός της ψυχής και της πόλης: το Λος Άντζελες παγώνει στο μπλε, οι σιωπές είναι πιο εκκωφαντικές από τις σφαίρες. Το Heat, όμως δεν ρομαντικοποιεί τον νόμο ή το έγκλημα. Απλώς τους κοιτάει στα μάτια, χωρίς να τρεμοπαίζει το βλέμμα του.
Se7en (1997)
Ένα αστυνομικό θρίλερ βουτηγμένο στην Κόλαση. Το Se7en είναι ένα φιλοσοφικό καταγώγιο, μια κατάδυση στην ανθρώπινη παρακμή χωρίς σχοινί διαφυγής. Ο David Fincher δεν φτιάχνει ένα whodunit. Φτιάχνει έναν λαβύρινθο αμαρτιών, όπου ο δολοφόνος δεν είναι απλώς εγκληματίας, είναι λειτουργός μιας δικής του, διεστραμμένης ηθικής τάξης. Ο Pitt και ο Freeman κουβαλούν όλο το φάσμα της εμπειρίας και της αθωότητας, μόνο και μόνο για να διαλυθούν μπροστά στην τελική αποκάλυψη. Οι δολοφονίες είναι σχεδιασμένες με τρομακτική ακρίβεια. Οι σκηνές καταρρέουν. Η βροχή δεν σταματά ποτέ. Και όταν έρθει το “κουτί”, δεν υπάρχει κάθαρση. Μόνο η γνώση πως αυτός ο κόσμος ίσως τελικά να μην αξίζει τη σωτηρία. Μια ταινία που σε αφήνει μετέωρο ανάμεσα στον τρόμο και στη θλίψη.
Fargo (1996)
Ένα χιονισμένο παραμύθι για την ανθρώπινη βλακεία και τη σιωπηλή καλοσύνη. Το Fargo είναι έγκλημα και κωμωδία, τραγωδία και αφέλεια, μια μπαλάντα δολοφονιών ντυμένη με παρκά και σκανδιναβική προφορά. Οι αδερφοί Coen ξεδιπλώνουν μια ιστορία απελπισίας και απληστίας που γεννήθηκε από μια μικροπρέπεια: ένας μικροπωλητής σκαρφίζεται μια απαγωγή για να βγάλει λεφτά. Και όλα πάνε στραβά. Φρικτά στραβά. Στο κέντρο της ιστορίας βρίσκεται η Marge Gunderson, μια έγκυος αστυνομικός που βλέπει καθαρά όταν όλοι οι άλλοι τυφλώνονται από επιθυμία. Η Frances McDormand την ενσαρκώνει με μια ήσυχη σοφία που γειώνει την ταινία στο θαύμα του απλού. Σε έναν κόσμο γεμάτο βία και ανόητες αποφάσεις, εκείνη επιμένει στην καλοσύνη. Όχι ως αφέλεια, αλλά ως ηθική πυξίδα. Το Fargo είναι μια παγωμένη προσευχή. Μια υπενθύμιση ότι ο κόσμος είναι γεμάτος χαοτική βία, αλλά και μερικούς ανθρώπους που επιμένουν να κάνουν το σωστό. Και αυτό, όπως λέει κι η Marge, «είναι ένα όμορφο πράγμα».
Ο επιθεωρητής Κάλαχαν / Dirty Harry (1971)
Το πιστόλι του νόμου και η ηχώ μιας Αμερικής στα όρια. Ο Dirty Harry ήταν ένα ρίγος στον αυχένα μιας χώρας που έβραζε από φόβο, θυμό και αμφιθυμία. Ο επιθεωρητής Χάρι Κάλαχαν, με το Magnum 44 στο χέρι και το βλέμμα καρφωμένο στη διαφθορά της πόλης, ήρθε για να βάλει τα πράγματα σε τάξη. Ή μήπως όχι; Ο Clint Eastwood δημιουργεί έναν χαρακτήρα-αρχέτυπο: ένας μοναχικός λύκος που πιστεύει ότι το σύστημα είναι σάπιο και η δικαιοσύνη απαιτεί μια πιο… προσωπική προσέγγιση. Η ταινία αναπνέει μέσα στην ηθική ασάφεια: ο Χάρι είναι σκληρός, ανελέητος, κάποιες φορές ενοχλητικά αυταρχικός, αλλά είναι ο μόνος που κάνει κάτι. Κι αυτό λέει πολλά για την εποχή της. Με σκηνοθεσία-ξυράφι από τον Don Siegel, η ταινία εξερευνά την Αμερική της μετα-Μάνσον εποχής, της καχυποψίας, της παρακμής και της χαμένης πίστης στο κράτος δικαίου. Είναι μια παραβολή για το τι σημαίνει να προστατεύεις τον νόμο όταν ο νόμος δεν λειτουργεί. Το Dirty Harry είναι μια κλασική ταινία, μια ερώτηση με σφαίρες. Και αυτή η ερώτηση εξακολουθεί να αντηχεί: «Do you feel lucky, punk?».
O Ανθρωποκυνηγός / Manhunter (1986)
Πριν τη Σιωπή των Αμνών, υπήρξε το Manhunter. Ο Michael Mann παίρνει την ιστορία του Thomas Harris και την κάνει ένα υποβλητικό, στιλιστικά ψυχρό ταξίδι στην ψυχολογία του κυνηγού και του θηράματος, όπου οι ρόλοι μπερδεύονται επικίνδυνα. Ο William Petersen υποδύεται τον πράκτορα Will Graham όχι ως ήρωα, αλλά ως εύθραυστο αγωγό του κακού. Κουβαλάει τα τραύματα από την τελευταία φορά που κοίταξε το τέρας κατάματα, τον Hannibal Lecktor (γραμμένο έτσι εδώ). Και τώρα πρέπει να ξαναβυθιστεί στο ίδιο σκοτάδι, για να σταματήσει έναν νέο δολοφόνο: τον Tooth Fairy. Το Manhunter είναι το αντι-αστυνομικό θρίλερ. Δεν φωνάζει, ψιθυρίζει. Δεν καίγεται, παγώνει. Οι μπλε φωτισμοί, τα μοντάζ με synths που ματώνουν, η αρχιτεκτονική μοναξιά του ’80s design, όλα χτίζουν μια αισθητική απόλυτα Mann-ική: η βία ως γεωμετρία και το συναίσθημα ως σιωπή. Είναι η αποξένωση σε πλήρη ανάλυση. Εδώ, το κυνήγι δεν έχει αίμα. Έχει καθρέφτες. Και ο μεγαλύτερος φόβος είναι ότι, κοιτώντας βαθιά μέσα στον δολοφόνο, μπορεί να δεις κάτι δικό σου να αντανακλάται πίσω.
O Πληροφοριοδότης / The Departed (2006)
Διπλές ζωές, διπλά πρόσωπα, και κανένας δρόμος επιστροφής. Ο Martin Scorsese επιστρέφει στα γνώριμά του μονοπάτια, τη βία, την προδοσία, και τον υπαρξιακό χαμό, αλλά το κάνει μέσα από τον καθρέφτη ενός αστυνομικού θρίλερ, τόσο βρώμικου όσο και εκρηκτικού. Το The Departed δεν είναι απλώς ένα remake του Infernal Affairs, είναι μια σπουδή πάνω στο ποιος είσαι όταν πρέπει να είσαι κάποιος άλλος για να επιβιώσεις. Στη μια πλευρά, ο Leonardo DiCaprio: ένας μυστικός αστυνομικός που βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στον υπόκοσμο. Στην άλλη, ο Matt Damon: ένας πληροφοριοδότης της μαφίας μέσα στην αστυνομία. Ανάμεσά τους, ο Jack Nicholson, απολαμβάνοντας κάθε ρόλο ως δαιμονικός νονός, και ο Mark Wahlberg με την πιο αιχμηρή γλώσσα που έχει ακουστεί ποτέ σε ταινία. Το The Departed είναι ένα κινηματογραφικό σφαγείο ταυτότητας. Κανείς δεν είναι αθώος, κανείς δεν μένει καθαρός, και η ένταση δεν σβήνει ποτέ. Οι χαρακτήρες είναι παγιδευμένοι, όχι μόνο στο παιχνίδι της εξαπάτησης, αλλά και σε μια βαθύτερη υπαρξιακή κρίση: όταν η ζωή σου είναι ψέμα, μπορείς ποτέ να πεις ότι έζησες; Το φινάλε έρχεται σαν κεραυνός, άγριο, βίαιο, τελεσίδικο. Κι όμως, αυτό που μένει δεν είναι το αίμα, αλλά η αίσθηση ότι η γραμμή μεταξύ νόμου και εγκλήματος δεν είναι λεπτή, απλά έχει ήδη σβηστεί, δεν υπάρχει.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
Ορισμένες αστυνομικές είναι μικροί καθρέφτες μιας ηθικής μάχης, όπου ο νόμος δεν έχει πάντα καθαρά πρόσωπα και οι πρωταγωνιστές του βαδίζουν πάνω σε μια αόρατη γραμμή, λεπτή σαν ψίθυρος και έτοιμη να σπάσει με το παραμικρό. Εκεί όπου το καθήκον συναντά την αμφιβολία, κι ένας ήχος του περιπολικού σκίζει το σκοτάδι έρχεται είτε η λύτρωση είτε η καταστροφή.
Οι ταινίες που ακολουθούν (από τις καλύτερες του είδους) δεν αρκούνται στη δράση. Βουτούν βαθιά σε χαρακτήρες που πάλλονται από ενοχή και ένστικτο, που τρέχουν μες στην αδρεναλίνη αλλά σκοντάφτουν πάνω στη συνείδησή τους. Είναι ιστορίες για τη λεπτή μπλε γραμμή που σπάνια λυγίζει, αλλά όταν σπάει, αφήνει πίσω της κάτι πιο δυνατό από μια απλή υπόθεση: μια κραυγή για το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος μπροστά στο χάος.
O Άνθρωπος από τη Γαλλία / The French Connection (1971)
Μια ταινία που άλλαξε τους όρους του αστυνομικού σινεμά για πάντα. Ο Popeye Doyle του Gene Hackman είναι εμμονικός, βίαιος, ρατσιστής, κι όμως, δεν μπορείς να πάρεις τα μάτια σου από πάνω του. Με τη χειρουργική σκηνοθεσία του William Friedkin, το Τhe French Connection στήνει έναν κόσμο χωρίς βεβαιότητες, όπου ο νόμος είναι εύθραυστος και οι κακοί συχνά πιο ειλικρινείς από τους διώκτες τους. Η περιβόητη καταδίωξη μέσα στη Νέα Υόρκη πέρα από την εξαιρετική κινηματογραφική δράση, είναι μια έκρηξη αλήθειας, ένας πόλεμος ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ και την ψευδαίσθηση. Μια ταινία που δεν σε διασκεδάζει, σε τσακίζει.
Ημέρα Εκπαίδευσης / Training Day (2001)
Ένα 24ωρο που σε πνίγει στην ιδρωμένη παράνοια της εξουσίας. Το Training Day είναι μια καυτή ανάσα στην πλάτη, ένας εφιάλτης μεταμφιεσμένος σε buddy cop περιπέτεια. Ο Denzel Washington, σε μια εμφάνιση που καίει τα ηθικά εγχειρίδια, ενσαρκώνει τον Alonzo Harris: γοητευτικός όσο και δηλητηριώδης, ένας λύκος που έχει μάθει να φυλάει το κοπάδι μόνο για να το ξεσκίζει όταν πέσει η νύχτα. Δίκαια πήρε το Όσκαρ. Απέναντί του, ο Ethan Hawke προσπαθεί να κρατήσει την ψυχή του ακέραιη, καθώς το ταξίδι στην αστυνομική κολυμβήθρα της διαφθοράς τον σπρώχνει στα όρια. Ο Antoine Fuqua σκηνοθετεί με νεύρο, αλλά είναι οι ερμηνείες και η διάχυτη απειλή που ανεβάζουν την ταινία σε κλασικό status. To Training Day δεν είναι για ήρωες και κακούς. Είναι για το πώς επιβιώνεις όταν το σύστημα δεν σε θέλει καθαρό, αλλά πειθήνιο.
Serpico (1973)
«Δουλεύω στον υπόνομο, αλλά ζω πάνω απ’ αυτόν». Αυτή η φράση του Frank Serpico συμπυκνώνει την ηθική κόλαση στην οποία ζει. Το Serpico πέρα από μια εξαιρετική βιογραφία, είναι ένα ασφυκτικό χρονικό τιμής μέσα σ’ έναν κόσμο που την έχει ξεπουλήσει. Ο Al Pacino, σε μια από τις πιο σπαρακτικές και ιδιόρρυθμες ερμηνείες του, υποδύεται έναν άνθρωπο που λέει «όχι» όταν όλοι οι άλλοι έχουν ξεπουληθεί. Και πληρώνει το τίμημα. Ο Sidney Lumet σκηνοθετεί με ρεαλισμό, ενσυναίσθηση και χωρίς ίχνος εξιδανίκευσης. O Μίκης Θεοδωράκης υπογράφει το soundtrack. Ο ήρωας δεν ανταμείβεται· απομονώνεται, καταδιώκεται, γίνεται στόχος. Όμως συνεχίζει. Αυτό είναι το ηθικό νεύρο της ταινίας: ότι η ακεραιότητα δεν είναι πόζα, είναι μαρτύριο. Και όμως, το Serpico παραμένει μια πράξη αντίστασης, ένα χρονικό ακατάλυτης αξιοπρέπειας μέσα στη βρωμιά.
Λος Άντζελες: Εμπιστευτικό / L.A. Confidential (1997)
«Άλλοι παίρνουν τον κόσμο. Κάποιοι καταλήγουν με μια πρώην πόρνη και ένα εισιτήριο για την Αριζόνα». Το L.A. Confidential είναι ένα μαυρόασπρο όνειρο που δεν ξεθώριασε ποτέ. Στο Λος Άντζελες των ’50s, όπου το έγκλημα ντύνεται με κοστούμια και φλας, τρεις εντελώς διαφορετικοί αστυνομικοί ξετυλίγουν μια υπόθεση μαζικής δολοφονίας που τους βάζει σε τροχιά με το πιο σάπιο πρόσωπο της εξουσίας, και του εαυτού τους. Ο Curtis Hanson και ο Brian Helgeland συμπυκνώνουν την πυκνή, γκροτέσκα αφήγηση του James Ellroy σ’ ένα φιλμ που είναι ταυτόχρονα νεο-νουάρ, δράμα χαρακτήρων και πολιτικό θρίλερ. Η ερμηνευτική τριάδα Crowe–Pearce–Spacey λάμπει μέσα στη σκιά. Η πλοκή τρέχει χωρίς έλεος, οι ηθικές γκρίζες ζώνες είναι πιο πυκνές κι απ’ το καπνό στα κλαμπ της εποχής. Το L.A. Confidential δεν σε ρωτάει ποιος είναι ο καλός, απλά σε κάνει να αναρωτιέσαι αν έχει απομείνει κάποιος τέτοιος.
Ένταση / Heat (1995)
Eίναι μια ελεγεία για την εμμονή, ένα μανιφέστο πάνω στην τιμή των επιλογών. Ο De Niro και ο Pacino στέκονται σαν δύο άκρα του ίδιου μύθου: ο ένας ληστής, ο άλλος κυνηγός, αλλά και οι δύο καταραμένοι να ζουν μονάχα μέσα στη στολή τους. Η διάσημη σκηνή στο diner (μια απλή κουβέντα για τον θάνατο, την απόσταση, και την τιμιότητα του παιχνιδιού) είναι από τις πιο αλησμόνητες στην ιστορία του σινεμά. Ο Michael Mann σκηνοθετεί σαν χειρουργός της ψυχής και της πόλης: το Λος Άντζελες παγώνει στο μπλε, οι σιωπές είναι πιο εκκωφαντικές από τις σφαίρες. Το Heat, όμως δεν ρομαντικοποιεί τον νόμο ή το έγκλημα. Απλώς τους κοιτάει στα μάτια, χωρίς να τρεμοπαίζει το βλέμμα του.
Se7en (1997)
Ένα αστυνομικό θρίλερ βουτηγμένο στην Κόλαση. Το Se7en είναι ένα φιλοσοφικό καταγώγιο, μια κατάδυση στην ανθρώπινη παρακμή χωρίς σχοινί διαφυγής. Ο David Fincher δεν φτιάχνει ένα whodunit. Φτιάχνει έναν λαβύρινθο αμαρτιών, όπου ο δολοφόνος δεν είναι απλώς εγκληματίας, είναι λειτουργός μιας δικής του, διεστραμμένης ηθικής τάξης. Ο Pitt και ο Freeman κουβαλούν όλο το φάσμα της εμπειρίας και της αθωότητας, μόνο και μόνο για να διαλυθούν μπροστά στην τελική αποκάλυψη. Οι δολοφονίες είναι σχεδιασμένες με τρομακτική ακρίβεια. Οι σκηνές καταρρέουν. Η βροχή δεν σταματά ποτέ. Και όταν έρθει το “κουτί”, δεν υπάρχει κάθαρση. Μόνο η γνώση πως αυτός ο κόσμος ίσως τελικά να μην αξίζει τη σωτηρία. Μια ταινία που σε αφήνει μετέωρο ανάμεσα στον τρόμο και στη θλίψη.
Fargo (1996)
Ένα χιονισμένο παραμύθι για την ανθρώπινη βλακεία και τη σιωπηλή καλοσύνη. Το Fargo είναι έγκλημα και κωμωδία, τραγωδία και αφέλεια, μια μπαλάντα δολοφονιών ντυμένη με παρκά και σκανδιναβική προφορά. Οι αδερφοί Coen ξεδιπλώνουν μια ιστορία απελπισίας και απληστίας που γεννήθηκε από μια μικροπρέπεια: ένας μικροπωλητής σκαρφίζεται μια απαγωγή για να βγάλει λεφτά. Και όλα πάνε στραβά. Φρικτά στραβά. Στο κέντρο της ιστορίας βρίσκεται η Marge Gunderson, μια έγκυος αστυνομικός που βλέπει καθαρά όταν όλοι οι άλλοι τυφλώνονται από επιθυμία. Η Frances McDormand την ενσαρκώνει με μια ήσυχη σοφία που γειώνει την ταινία στο θαύμα του απλού. Σε έναν κόσμο γεμάτο βία και ανόητες αποφάσεις, εκείνη επιμένει στην καλοσύνη. Όχι ως αφέλεια, αλλά ως ηθική πυξίδα. Το Fargo είναι μια παγωμένη προσευχή. Μια υπενθύμιση ότι ο κόσμος είναι γεμάτος χαοτική βία, αλλά και μερικούς ανθρώπους που επιμένουν να κάνουν το σωστό. Και αυτό, όπως λέει κι η Marge, «είναι ένα όμορφο πράγμα».
Ο επιθεωρητής Κάλαχαν / Dirty Harry (1971)
Το πιστόλι του νόμου και η ηχώ μιας Αμερικής στα όρια. Ο Dirty Harry ήταν ένα ρίγος στον αυχένα μιας χώρας που έβραζε από φόβο, θυμό και αμφιθυμία. Ο επιθεωρητής Χάρι Κάλαχαν, με το Magnum 44 στο χέρι και το βλέμμα καρφωμένο στη διαφθορά της πόλης, ήρθε για να βάλει τα πράγματα σε τάξη. Ή μήπως όχι; Ο Clint Eastwood δημιουργεί έναν χαρακτήρα-αρχέτυπο: ένας μοναχικός λύκος που πιστεύει ότι το σύστημα είναι σάπιο και η δικαιοσύνη απαιτεί μια πιο… προσωπική προσέγγιση. Η ταινία αναπνέει μέσα στην ηθική ασάφεια: ο Χάρι είναι σκληρός, ανελέητος, κάποιες φορές ενοχλητικά αυταρχικός, αλλά είναι ο μόνος που κάνει κάτι. Κι αυτό λέει πολλά για την εποχή της. Με σκηνοθεσία-ξυράφι από τον Don Siegel, η ταινία εξερευνά την Αμερική της μετα-Μάνσον εποχής, της καχυποψίας, της παρακμής και της χαμένης πίστης στο κράτος δικαίου. Είναι μια παραβολή για το τι σημαίνει να προστατεύεις τον νόμο όταν ο νόμος δεν λειτουργεί. Το Dirty Harry είναι μια κλασική ταινία, μια ερώτηση με σφαίρες. Και αυτή η ερώτηση εξακολουθεί να αντηχεί: «Do you feel lucky, punk?».
O Ανθρωποκυνηγός / Manhunter (1986)
Πριν τη Σιωπή των Αμνών, υπήρξε το Manhunter. Ο Michael Mann παίρνει την ιστορία του Thomas Harris και την κάνει ένα υποβλητικό, στιλιστικά ψυχρό ταξίδι στην ψυχολογία του κυνηγού και του θηράματος, όπου οι ρόλοι μπερδεύονται επικίνδυνα. Ο William Petersen υποδύεται τον πράκτορα Will Graham όχι ως ήρωα, αλλά ως εύθραυστο αγωγό του κακού. Κουβαλάει τα τραύματα από την τελευταία φορά που κοίταξε το τέρας κατάματα, τον Hannibal Lecktor (γραμμένο έτσι εδώ). Και τώρα πρέπει να ξαναβυθιστεί στο ίδιο σκοτάδι, για να σταματήσει έναν νέο δολοφόνο: τον Tooth Fairy. Το Manhunter είναι το αντι-αστυνομικό θρίλερ. Δεν φωνάζει, ψιθυρίζει. Δεν καίγεται, παγώνει. Οι μπλε φωτισμοί, τα μοντάζ με synths που ματώνουν, η αρχιτεκτονική μοναξιά του ’80s design, όλα χτίζουν μια αισθητική απόλυτα Mann-ική: η βία ως γεωμετρία και το συναίσθημα ως σιωπή. Είναι η αποξένωση σε πλήρη ανάλυση. Εδώ, το κυνήγι δεν έχει αίμα. Έχει καθρέφτες. Και ο μεγαλύτερος φόβος είναι ότι, κοιτώντας βαθιά μέσα στον δολοφόνο, μπορεί να δεις κάτι δικό σου να αντανακλάται πίσω.
O Πληροφοριοδότης / The Departed (2006)
Διπλές ζωές, διπλά πρόσωπα, και κανένας δρόμος επιστροφής. Ο Martin Scorsese επιστρέφει στα γνώριμά του μονοπάτια, τη βία, την προδοσία, και τον υπαρξιακό χαμό, αλλά το κάνει μέσα από τον καθρέφτη ενός αστυνομικού θρίλερ, τόσο βρώμικου όσο και εκρηκτικού. Το The Departed δεν είναι απλώς ένα remake του Infernal Affairs, είναι μια σπουδή πάνω στο ποιος είσαι όταν πρέπει να είσαι κάποιος άλλος για να επιβιώσεις. Στη μια πλευρά, ο Leonardo DiCaprio: ένας μυστικός αστυνομικός που βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στον υπόκοσμο. Στην άλλη, ο Matt Damon: ένας πληροφοριοδότης της μαφίας μέσα στην αστυνομία. Ανάμεσά τους, ο Jack Nicholson, απολαμβάνοντας κάθε ρόλο ως δαιμονικός νονός, και ο Mark Wahlberg με την πιο αιχμηρή γλώσσα που έχει ακουστεί ποτέ σε ταινία. Το The Departed είναι ένα κινηματογραφικό σφαγείο ταυτότητας. Κανείς δεν είναι αθώος, κανείς δεν μένει καθαρός, και η ένταση δεν σβήνει ποτέ. Οι χαρακτήρες είναι παγιδευμένοι, όχι μόνο στο παιχνίδι της εξαπάτησης, αλλά και σε μια βαθύτερη υπαρξιακή κρίση: όταν η ζωή σου είναι ψέμα, μπορείς ποτέ να πεις ότι έζησες; Το φινάλε έρχεται σαν κεραυνός, άγριο, βίαιο, τελεσίδικο. Κι όμως, αυτό που μένει δεν είναι το αίμα, αλλά η αίσθηση ότι η γραμμή μεταξύ νόμου και εγκλήματος δεν είναι λεπτή, απλά έχει ήδη σβηστεί, δεν υπάρχει.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
