Από τη φιλοσοφία, στην αυτοβελτίωση και τη γνώση των πλεονεκτημάτων μας. Από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά μέχρι την Ευρώπη, τη Γαλλία και της πάλαι ποτέ αποικίες της στην Αφρική και φυσικά μία κοινωνιολογική ανάλυση για το παρόν και τις θεωρίες συνωμοσίας που παραδίδουν μέρα με την ημέρα τον πλανήτη μας στους πιο “τρελούς” ηγέτες. Φάρσα, κωμωδία, μέγιστη δοκιμασία ή απλά η σκληρή πραγματικότητα;
“Oh Canada”, του Ράσελ Μπανκς (Εκδόσεις Πόλις)
Ο διάσημος αριστερός ντοκιμαντερίστας Λέοναρντ Φάιφ υπήρξε ένας από τους 60.000 Αμερικανούς που διέφυγαν στον Καναδά για να αποφύγουν την επιστράτευση κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Βιετνάμ. Ο Φάιφ, στα εβδομήντα οχτώ του πια, πεθαίνει από καρκίνο στο Μόντρεαλ και συμφωνεί να δώσει μια τελευταία συνέντευξη, όπου είναι αποφασισμένος να φανερώσει όλα του τα μυστικά, για να απομυθοποιηθεί η μυθοποιημένη ζωή του. Τη συνέντευξη θα κινηματογραφήσει ο φιλόδοξος σκηνοθέτης Μάλκολμ Μακλίοντ, μαθητής και φανατικός οπαδός του. Στα γυρίσματα συμμετέχουν η παραγωγός, ο διευθυντής φωτογραφίας και η ηχολήπτρια του Μάλκολμ, ενώ παρευρίσκεται και η σύζυγος του Φάιφ, η Έμμα. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, που θαύμαζαν απεριόριστα τον Φάιφ και το έργο του, καλούνται τώρα να αποκρυπτογραφήσουν και να κατανοήσουν τη σοκαριστική του εξομολόγηση. Ξετυλίγοντας ευφάνταστα το κουβάρι των αναμνήσεων του Φάιφ, και καταγράφοντας ταυτόχρονα τις αντιδράσεις των προσώπων που παρακολουθούν την εξομολόγησή του, το παρόν μυθιστόρημα ρίχνει νέο φως σε ένα σημαντικό χαμένο κεφάλαιο της αμερικανικής ιστορίας, αλλά και στη φύση της ίδιας της μνήμης. Ο Ράσελ Μπανκς μάς προσφέρει ένα τολμηρό βιβλίο για τη μυστηριώδη ζωή ενός ανθρώπου, όπως αποκαλύπτεται μέσα από τα θραύσματα του παρελθόντος του, που ξαναζωντανεύει με συναρπαστικό τρόπο…
“Ουρικά”, της Claire de Duras (Εκδόσεις Εύμαρος)
Η Γαλλίδα συγγραφέας Claire de Duras (1777- 1828), αριστοκρατικής καταγωγής, γεννήθηκε στη Βρέστη της Γαλλίας αλλά έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής της στην Αγγλία, όπου αυτοεξορίστηκε μετά τη Γαλλική επανάσταση για να σωθεί από την τρομοκρατία που είχε εξαπολυθεί στην περίοδο που ισχυρός άνδρας ήταν ο Ροβεσπιέρος. Εκεί συνδέθηκε με φιλία με τον Σατωβριάνδο, ο οποίος διέκρινε το συγγραφικό της ταλέντο, την ενθάρρυνε να γράφει και τη βοηθούσε να εκδίδει τα βιβλία της. Γνωστή έγινε από το μυθιστόρημά της “Ourika” (1823), όπου αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο την ιστορία μιας μικρής Αφρικανής από τη Σενεγάλη, τότε γαλλικής αποικίας, που ως παιδί μόλις δύο ετών σώζεται με τρόπο θαυματουργό από τα χέρια των λευκών δουλεμπόρων, εξαγοράζεται από τον Γάλλο κυβερνήτη στρατάρχη ντε Β, μεταφέρεται στη Γαλλία και παραδίδεται στην αριστοκράτισσα θεία του κυβερνήτη, κυρία ντε Β για να τη μεγαλώσει. Το σκούρο χρώμα της επιδερμίδας της θα την καταδικάσει να ζει πάντα στο περιθώριο μιας κοινωνίας υποκριτικής που την ανέθρεψε με ψεύτικες υποσχέσεις. Μια πρώιμη αυθεντική μαρτυρία, πέρα από εποχές, επάνω στον ρατσισμό και ιδιαίτερα σε ζητήματα φυλετικής και σεξουαλικής ισότητας. Θεωρείται δίκαια ένα μικρό αριστούργημα!
“Συνωμοσίες”, του Μάικλ Σέρμερ (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης)
Τίποτα δεν συμβαίνει κατά τύχη —όλα συνδέονται μεταξύ τους— συμπτώσεις δεν υπάρχουν: σε τούτες τις φράσεις συναντά κανείς συμπυκνωμένη την ουσία της σκέψης ενός συνωμοσιολόγου. Παρ’ ότι για δεκαετίες γυρόφερναν στο περιθώριο της αμερικανικής πολιτικής σκηνής, οι θεωρίες συνωμοσίας έχουν γίνει πλέον κυρίαρχο και αναπόσπαστο στοιχείο της: ούτε λίγο-ούτε πολύ, 147 μέλη του αμερικανικού Κογκρέσσου υπερψήφισαν τις ενστάσεις για τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών του 2020, βασιζόμενα στην αναπόδεικτη θεωρία συνωμοσίας της μυστηριώδους ομάδας QAnon! Αυτό ωστόσο δεν είναι παρά το πιο πρόσφατο παράδειγμα σε μια μακρά ακολουθία θεωριών συνωμοσίας, που περιλαμβάνει τη σατανιστική υστερία της δεκαετίας του 1980, τη Νέα Παγκόσμια Τάξη, τους φόβους περί δηλητηριώδους φθορίωσης του νερού, τις εικασίες για τον πραγματικό δολοφόνο του Προέδρου Τζων Φ. Κέννεντυ, αλλά και την υποψία ότι η 11η Σεπτεμβρίου ήταν μια «δουλειά» στημένη από την κυβέρνηση Μπους. Ο Μάικλ Σέρμερ παρουσιάζει εδώ μια συναρπαστική ιστορική ανασκόπηση των θεωριών συνωμοσίας, που ξεκινά από τη δολοφονία του Φραγκίσκου Φερδινάνδου και τις απαρχές του Α ́ Παγκόσμιου Πολέμου, επιχειρώντας ταυτόχρονα να απαντήσει από τη σκοπιά της γνωστικής και της εξελικτικής ψυχολογίας σε μια σειρά από καίρια ερωτήματα: Γιατί πιστεύουν οι άνθρωποι σε θεωρίες συνωμοσίας; Ποιες εξ αυτών έχουν βάση αλήθειας; Πώς θα μπορούσαμε να τις αντιμετωπίσουμε; Σύμφωνα με τον ίδιο, οι άνθρωποι πιστεύουν στις θεωρίες συνωμοσίας διότι αρκετές από αυτές έχουν έναν πυρήνα αλήθειας (και διαβλητές εκλογές έχουν γίνει, και παιδόφιλοι υπάρχουν). Σημαντικό ρόλο παίζουν, επίσης, ένα διάχυτο αίσθημα άγχους και απώλειας κοινωνικού ελέγχου, όπως και παράγοντες της ανθρώπινης προσωπικότητας. Τέλος, βάσιμοι εξελικτικοί λόγοι φαίνεται να παραπέμπουν σε ένα είδος «εποικοδομητικής συνωμοσιολογίας» που αποτελεί δομικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης.
“Είμαστε όλοι πωλητές (ναι κι εσύ)”, του Daniel H. Pink (Key Books)
Κάθε μέρα εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να πείσουν κάποιον να αγοράσει κάτι προκειμένου να εξασφαλίσουν ένα εισόδημα. Αν σκάψει κανείς πιο βαθιά, θα ανακαλύψει μια αναπάντεχη αλήθεια. «Είμαστε όλοι πωλητές (ναι, κι εσύ)!». Είτε προσπαθούμε να προωθήσουμε μια ιδέα σε μια συνάντηση, είτε να πείσουμε έναν επενδυτή να χρηματοδοτήσει την επιχείρησή μας, είτε να εμπνεύσουμε τα παιδιά μας να είναι καλύτεροι μαθητές… Μας αρέσει δεν μας αρέσει, είμαστε όλοι πωλητές! Το καινοτόμο βιβλίο του Daniel H. Pink προσφέρει μια φρέσκια ματιά στην τέχνη και την επιστήμη των πωλήσεων. Με τη συνδρομή των κοινωνικών επιστημών, ο Pink αποκαλύπτει γιατί οι εξωστρεφείς δεν είναι οι πιο αποτελεσματικοί πωλητές, γιατί σε μια διαπραγμάτευση δεν έχει νόημα να προσπαθούμε να αλλάξουμε την άποψη της άλλης πλευράς και πώς μπορούμε να συνδεόμαστε αληθινά με τους άλλους. Παράλληλα, ο Pink περιγράφει έξι νέες στρατηγικές «γρήγορης πώλησης», τρεις κανόνες για να καταλαβαίνεις καλύτερα τη θέση του ανθρώπου που έχεις απέναντί σου και πέντε εργαλεία για να επικοινωνείς πιο πειστικά. Το “Είμαστε όλοι πωλητές” είναι ένα οξυδερκές και χρήσιμο βιβλίο – ένα βιβλίο που θα αλλάξει τον τρόπο που βλέπεις τον κόσμο και όσα κάνεις στη δουλειά και στο σπίτι.
“Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε – Ένας κόσμος σε αναταραχή” του Χέρφριντ Μύνκλερ (Εκδόσεις Διόπτρα)
Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε, τρεις στοχαστές που άφησαν το στίγμα τους στον 19ο και τον 20ό αιώνα. Σύγχρονοι που τίμησαν, απέρριψαν ή αγνόησαν ο ένας τον άλλον, σφράγισαν μια εποχή επιστημονικής πολυφωνίας και εκρηκτικής κοινωνικής δυναμικής. Οι ανταγωνισμοί και οι αντιπαραθέσεις τους βρίσκονται στον πυρήνα των εξελίξεων στη Γερμανία, και όχι μόνο, εκείνης της περιόδου. Ο Herfried Münkler παρακολουθεί αυτούς τους γίγαντες του πνεύματος τοποθετώντας τους στην τεράστια τοιχογραφία της εποχής τους. Περιγράφει την εντυπωσιακή παραλληλία στη ζωή του Μαρξ και του Βάγκνερ: τη συμμετοχή τους στην επανάσταση του 1848, τη φυγή, τις διώξεις και την εξορία, τη δημιουργία ενός σημαντικού έργου που προσέλκυσε έναν αντίστοιχα σημαντικό αριθμό οπαδών, καθώς και την τύχη του έργου αυτού στα χέρια των διαχειριστών του. Ο Νίτσε, λίγο νεότερος, αποτελεί από μόνος του μια μοναδική φιλοσοφική οντότητα, με ισχυρότατο αποτύπωμα στις επόμενες γενιές. Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε: και οι τρεις διέρρηξαν τις συμβάσεις του αστικού κόσμου και δημιούργησαν κάτι καινούριο, που κυοφόρησε με τη σειρά του μια νέα πραγματικότητα. Μέσα από τις ζωές τους, τις ομοιότητες, τις αντιθέσεις, τις διαφωνίες τους, ο Μίνκλερ απεικονίζει εξαιρετικά τον ελπιδοφόρο γερμανικό 19ο αιώνα, που κατέληξε στον αιώνα των άκρων και των πολιτικών καταστροφών. Απεικονίζει αυτόν τον «κόσμο σε αναταραχή», που γέννησε τον νεότερο κόσμο.
☞︎ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
