Η Bρετανίδα Samantha Harvey σε μια κομβική συγκυρία παγκόσμιων, καταιγιστικών εξελίξεων και ανατροπών, σε ένα συγκεχυμένο δυστοπικό οικουμενικό, πολιτικό, κοινωνικό κλιματικό πλαίσιο, επινοεί, πλάθει ένα ονειρικό, αντιπολεμικό, βαθιά ανθρώπινο μυθιστόρημα υψηλών συλλήψεων και αξιώσεων, απόλυτα ισορροπημένο με στοιχεία παραμυθιού, επιστημονικής φαντασίας και εσωτερικού ανθρώπινου ρεαλισμού. Για το πετυχημένο εγχείρημα της απαιτήθηκε στοχαστική, συναισθηματική, πολύχρονη έρευνα, μελέτη της Γης, της απεραντοσύνης του διαστήματος και της ανθρώπινης ψυχολογίας.
Οι τροχιές της Harvey είναι μια τρυφερή στοργική προσέγγιση της ανθρώπινης ψυχής και ταυτόχρονα ένα συμπαντικό στοχαστικό ταξίδι πλοήγησης, ένα απελευθερωμένο βούτηγμα στην επιβλητική έλξη του γαλαξία. Το πολυεπίπεδο μυθιστορηματικό της δημιούργημα εκτυλίσσεται στο χαοτικό χωροχρόνο του σύμπαντος με ιλιγγιώδεις ταχύτητες. Η τροχιές της Χάρβεϊ στροβιλίζουν με ευγένεια και θυμωμένη αγωνία τον σύγχρονο άνθρωπο. Αναβλύζουν την επιτακτική ανάγκη επαναξιολόγησης της ανθρώπινης αλαζονείας, αφασίας, της υπέρμετρης εγωιστικής καταστροφικής μανίας της Φύσης, την επιβεβλημένη ειρηνική συνεργασία, την προβολή των ανθρώπινων αξιών και την προοπτική του μακρινού μέλλοντος.
Το κείμενο με αριστοτεχνικό τρόπο συνδυάζει ευφυέστατα λογοτεχνικά περάσματα από το υπερβατικό μακρινό σύμπαν στην προσγείωση της καθημερινής ρουτίνας και τον εγκλεισμό με κινητήριους μοχλούς τη νοσταλγία, τις σκέψεις, τον λυρισμό, τον υπαινικτικό φιλοσοφικό στοχασμό και την εναλλαγή κινηματογραφικών πλάνων. Η Χάρβεϊ καταφέρνει παρά τις ιλιγγιώδεις ταχύτητες των τροχιών της, να αξιολογήσει το μικρό, το ασήμαντο, το όμορφο και να δημιουργεί μια ατμόσφαιρα εγγύτητας και να μας κάνει συνταξιδιώτες της στις αλήθειες, στα άδυτα, στα μυστήρια του γαλαξία και της ανθρώπινης ψυχής.
Η αφηγηματική πλοκή απλή, δίχως πολλά επίπεδα, αλλά ταυτόχρονα η ποιοτική, σαγηνευτική ματιά της στη θέαση της φυσικής μαγείας και του ανεξάντλητου επικού μεγαλείου του σύμπαντος και ταυτόχρονα του κόσμου μας χαρίζουν ένα απολαυστικό ταξίδι. Ου άγρυπνος αφηγητής εποπτεύει τα πάντα και αξιολογεί τα νοήματα και τους συμβολισμούς. Ιδιαίτερα σημαντική και η σωματική περιγραφή. “Οι μύες ατροφούν, η καρδιά συρρικνώνεται”. Η γλώσσα άλλες φορές καθημερινή, ζεστή, αγρόσυρτη, ανάλογη της μονότονης ζωής των αστροναυτών, άλλοτε όμως εκρηκτική, σκιαγραφεί χαρακτήρες και συναισθήματα με ρομαντισμό, συναρπαστική ταχύτητα, ειρωνικά στοιχεία, πικρό σαρκασμό και διακριτικό θυμό.
Η αλληγορική επινόηση των τροχιών έχουν το δικό τους πολυδιάστατο νόημα. Ίσως αναδεικνύει την ταχύτατη, ανεξέλεγκτη εξέλιξη των γεγονότων της προόδου ή τον αναπόφευκτο κύκλο ζωής – θανάτου ή ακόμα ακόμα και την αντιδιαστολή των δυσδιάκριτων ορίων του χαοτικού σύμπαντος σε σχέση με το πεπερασμένο της ανθρώπινης φύσης. Η αφηγηματική είναι συμμετρική και συμπληρωματική. Ο κόσμος της απομάκρυνσης, της χαοτικής απόστασης κι η φαντασία του αχανούς σύμπαντος. Από τη σφαιρική θέαση της γης με τυφώνες,ερήμους και πολεμικές ζώνες, στο ανείπωτο της διαστημικής απεραντοσύνης. Ο κόσμος της μοναξιάς καταφεύγει στο ζωογόνο καταφύγιο των αναμνήσεων και ιδιαίτερα στην παιδική αθωότητα.
Αυτό που σίγουρα πετυχαίνει αριστουργηματικά η συγγραφέας είναι η αντιστροφή του φόβου για το ανεξερεύνητο σύμπαν για το άγνωστο και η μετατόπιση στον τρόμο για την ανεξήγητη καταστροφική μανία που έχει προκαλέσει ο ίδιος ο άνθρωπος (τυφώνες, πυρκαγιές, πόλεμοι). Η ανθρώπινη πολυχρωμία των αστροναυτών, η συντροφική συνάντηση, η αγωνία της επιβίωσης σαν μια ενωμένη οικογένεια, η συνύπαρξη τόσων κόσμων και νοοτροπιών με εξομολογήσεις και σιωπές με βολικές και άβολες στιγμές
Ο διαστημικός κόσμος χωρίς σύνορα κι η οικουμενικότητα συγκρούονται με τη μοναξιά, τη μοναδικότητα, την ασημαντότητα. “Είμαστε ασήμαντες μονάδες φύλλα στον άνεμο”. Την αφηγηματική ροή των τροχιών της Χάρβεϊ χαρακτηρίζουν μια πνευματώδης έξυπνη, λεκτική, στοχαστική διάθεση φιλοσοφικής χαλαρότητας ή εγρήγορσης. Μέσα στο έργο της σαφής είναι η σχετικότητα του χρόνου, όπως και η γείωση στην απλότητα του καθημερινού. Συμπεριληπτική συνύπαρξη σε αντιδιαστολή με το εγχείρημα της εξουσιαστικής κατακτητικής διάθεσης συμφέροντος των ανθρώπων που σήμερα κινούν τα νήματα.
Πρόκειται για μια τολμηρή, αλλά και τρυφερή μυθοπλαστική ματιά, μια απελευθερωμένη φυγή με το βλέμμα στη συλλογική φαντασία, στη μαχητική διεκδίκηση της συμπαντικής κοινοκτημοσύνης. “Το σύμπαν ανήκει σε όλους”. Όλα αυτά με μια νότα αισιοδοξίας. Στην τροχιά της αντανακλάται ο αδιόρατος πόθος των ανθρώπων να μοιραστούν το σύμπαν, με μία νέα ζωή ομορφότερη που θα δώσει το έναυσμα για μια σπουδαία επανεκκίνηση.
*Το βιβλίο “Tροχιές” της Samantha Harvey κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Gutenberg.
