Ένα από τα δυσκολότερα πράγματα που έχει να κάνει ένας γονέας σήμερα είναι να εξηγήσει τον κόσμο στα παιδιά του. Οι αλλαγές είναι πολυεπίπεδες και συχνά αρκετοί δεν τις αντιλαμβανόμαστε στο μέγεθος που συμβαίνουν. Αγνοούμε συνειδητά και μη, σημαντικά κεφάλαια της ιστορίας που γράφονται και είναι ικανά να αποτελέσουν την αφορμή για γεγονότα που πριν λίγα χρόνια θα ήταν μονάχα κομμάτι ταινιών επιστημονικής φαντασίας και αντίστοιχων μυθιστορημάτων. Η γνώση σήμερα είναι δύναμη περισσότερο από ποτέ. Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου με το “Ανθρωποι και Ρομπότ” μας έδειξε μία πλευρά του κόσμου, αυτή τη φορά με το “Γκρίζο Κύμα” επιλέγει να μας παρέχει ένα επίκαιρο σχόλιο. Σήμερα μάλιστα μετά τη χθεσινή νίκη του ΑfD (πρώτη φορά μετά το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου) στη Θουρίγια γίνεται αναγκαίο.

Σε αυτή τη νέα κυκλοφορία βλέπουμε τον τρόπο με τον οποίο η Ακροδεξιά σε διάφορες εκφάνσεις της επιβίωσε στον χρόνο, ανασυντάχθηκε και σταδιακά μετατοπίζεται από το περιθώριο στο κέντρο της πολιτικής ζωής στη Δύση. Δύο ερωτήματα είναι σημαντικά: Πώς φτάσαμε ως εδώ και τι μπορεί να οδηγήσει σε ανάσχεση του ρεύματος; Με ψύχραιμη ματιά ο συγγραφέας απαντάει και στα δύο. Ύπουλος ο ρόλος του “ακραίου κέντρου” που συντηρεί μία κατάσταση, η οποία ενδέχεται όμως να το ξεπεράσει. Η συνδιαλλαγή δεν είναι πάντα η καλύτερη λύση. Η σημερινή κοινωνική πραγματικότητα δίνει το δικαίωμα ενεργοποίησης των πιο άγριων ενστίκτων έναντι της λογικής, καθώς ο ίδιος ο νεοφιλελευθερισμός και το κυρίαρχο σύστημα “πυροβολούν” τα πόδια τους.

Η απληστία αποτελεί έναν πολύ κακό σύμμαχο. Η μεταβολή της παγκόσμιας οικονομίας και η άνευ όρων παράδοση των κρατών στους νόμους της αγοράς οδηγεί στο χάος. Οι πολίτες αναζητούν φόρμουλα προστασίας, αλλά καθημερινά αντιλαμβάνονται πως είναι ολοένα και πιο αδύναμοι. Αυτό το αίσθημα της μοναξιάς εντείνεται όσο πιο ευάλωτος νιώθει ο καθένας μας. Όπως εύστοχα σημειώνει ο Παπακωνσταντίνου: «Από την εκλογή Τραμπ και το Brexit φάνηκε η ικανότητα της εθνικιστικής Δεξιάς να ηγεμονεύει στο λαϊκό ρεύμα της αγανάκτησης εναντίον των οικονομικών και πολιτικών ελίτ, φορώντας δημαγωγικά τον μανδύα της αντισυστημικής δύναμης».

Έχουν βρει τον τρόπο να χειρίζονται εξαιρετικά τα μέσα της εποχής. Τα social media αποτελούν ένα παράδειγμα. Το μεγάλο θέμα που τους κρατάει ελεγχόμενους ως ένα κομμάτι κι αυτό συμβαίνει και στην Ελλάδα, είναι πως υπάρχουν αντιφατικές εκδοχές της Ακροδεξιάς που ακόμα αυτά που τους χωρίζουν στα μάτια τους είναι περισσότερα από όσα τους ενώνουν και δυσκολεύονται να συσπειρωθούν δίνοντας προοπτική εξουσίας. Η διαχρονική σχέση Ακροδεξιάς και κεφαλαίου οδηγεί στη νομιμοποίησή της κι ας μη θέλουμε να το δούμε ή ντρεπόμαστε ως κοινωνία να το αποδεχθούμε. Μέσα από όλα αυτά στον ιστό κυριαρχεί ο νόμος της ζούγκλας. “αφού δεν μπορούμε να τα βάλουμε με τους δυνατούς που μας ρίξανε στα βράχια, ας επιβιώσουμε εις βάρος των πιο αδύναμων – των μεταναστών, των μειονοτήτων, όσων δεν έχουν στον ήλιο μοίρα”. Αυτό οδηγεί στον κοινωνικό κανιβαλισμό και σε μία διαδρομή χωρίς επιστροφή.

Ένα από τα βιβλία που μπορεί να έρθει ως συμπληρωματική μελέτη σε αυτό είναι ο “Αρχηγός” του Δημήτρη Ψαρρά. Εκεί αναλύεται ο τρόπος λειτουργίας κι η συγκρότηση ενός συγκεντρωτικού μοντέλου. Στο ταξίδι του “Γκρίζου κύματος” στην επιφάνεια έρχονται τα λάθη των “προοδευτικών” κυβερνήσεων που έφεραν την κατάσταση στα σημερινά όρια. Ειδικότερα στην επαρχία, στην περιφέρεια πάντα μία υπήρχε μία προδιάθεση που τώρα γιγαντώνεται.  Στο σύγχρονο κόσμο τα φαινόμενα αυτά δεν έχουν σύνορα. Η εύθραυστη ισορροπία αρκετές φορές ξεπερνιέται κι είναι χαρακτηριστικό πως βρισκόμαστε σε συνθήκη διπλού πολέμου. Το χειρότερο είναι μάλιστα πως δε μοιάζει με κάτι πρόσκαιρο, αλλά δημιουργούνται βήμα βήμα οι συνθήκες για μία γενικευμένη σύγκρουση, τέτοιας εμβέλειας που δε θα έχει προηγηθεί.

Μπορεί αρκετοί να δηλώνουν κουρασμένοι από όλες αυτές τις συζητήσεις και να νιώθουν πως τα ζητήματα δεν τους αγγίζουν, καθώς βρίσκονται μακριά από την πόρτα τους, ωστόσο τέτοιες μελέτες καλό είναι να επικοινωνούνται στο κοινό προς αποφυγή του ρητού πως η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα. Είναι κάτι που σίγουρα δε θέλουμε να ζήσουμε, όσο αψήφιστα κι αν αντιμετωπίζουμε αυτό το πλαίσιο σήμερα.

 

➸ ΙΝΦΟ: “Το Γκρίζο Κύμα”, του Πέτρου Παπακωνσταντίνου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ.

 

➸ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, X/Twitter και Instagram.