Ο Ιμπραχίμ Αλ Κούνι πολυγραφότατος, με τα περισσότερα λογοτεχνικά βραβεία από κάθε άλλο Άραβα, με προωθητική λογοτεχνική δύναμη, τα βιώματα της ερήμου, την καταγωγή του, την αυστηρότητα της παράδοσης και τη μαχητική του ιδεολογία. Η αυτοεξορία – απομόνωση και το μπόλιασμα με σπουδές και φιλοσοφικούς στοχασμούς εμπνέεται και φορτίζεται σε μια έντονα αυτοβιογραφική εξιστόρηση χωρίς να περιορίζεται στη μυθιστορηματική καταγγελία. Ταυτόχρονα εξερευνά αξίες, πολιτισμούς, στοιχεία του τρόπου ζωής.

Μας χαρίζει μια άλλη ανάγνωση του κόσμου, μια άλλη περπατησιά, μια διαφορετική επιλογή, ένα ξεχωριστό μονοπάτι ζωής που έρχεται από τη χώρα του τη Λιβύη. Ο ίδιος καθίσταται υποκείμενο αντίληψης, αποδοχής, γαλήνης της ανομολόγητης ομορφιάς της ερήμου. Το ιστορικό της βάθος δένει με τη μυστηριακή αινιγματώδη ατμόσφαιρα, την ιερότητα των κανόνων της και τα έντονα συναισθηματικά, ψυχολογικά θραύσματα. Αγγίγματα τρυφερότητας ως άμυνα (;) απέναντι στις νέες επιθετικές συνθήκες ρευστότητας που δημιουργούν οι ασυνείδητοι εισβολείς με καταστροφική διάθεση.

Το αξεπέραστο λογοτεχνικό σύμπαν του δεν εξιδανικεύει, δεν κανονικοποιεί, θέτει την ανθρώπινη ύπαρξη σε αναζήτηση του πεπρωμένου της και του σωστού προσανατολισμού της. Η ποιητική, ονειρική, μυθική, ρομαντική, απολαυστική του αφήγηση παντρεύεται με το μελαγχολικό, αλλά πεισματικό παράπονο, τη θλίψη και τη νοσταλγική οδύνη ενός ουτοπικού χαμένου παρελθόντος. Κάπως έτσι η αφήγηση μεταμορφώνεται σε πολιτική κριτική, σε μία συγκρουσιακή παρέμβαση του αδηφάγου εισβολέα. Αυτή η απειλητική ασφυκτική βαναυσότητα, η απειλητική σκληρότητα και η ασυλλόγιστη τάση ισοπεδωτικής πεποίθησης απογοητεύει τον Κούνι. Εμφύλιος και ειρηνική συνύπαρξη των πολιτισμών μοιάζει αδύνατη. Η σύγκρουση αναπόφευκτη και η ασυμβατότητα των διαφορετικών πολιτισμών δραματοποιεί την αισιοδοξία, την ελπίδα και τον σεβασμό προς τον διπλανό.

Το αφηγηματικό πλαίσιο, σαν ζωντανός λειτουργικός οργανισμός ενσωματώνει με δεξιοτεχνικό τρόπο τη φύση της ερήμου, τους χαρακτήρες του και τις φιλοσοφικές του ανησυχίες. Εγείρει υπαρξιακά, φιλοσοφικά, οικολογικά ερωτήματα. Σε αυτό το πλαίσιο ισορροπεί από τη μία η συνειδητή γειωμένη επιλογή της απομόνωσης με την απογείωση της μαγείας της φύσης, τον αδιόρατο μυστικισμό και την ακατάληπτη μυσταγωγία με το τζίνι της ελεύθερης βούλησης, τα ξόρκια και τα πνεύματα που συνδιαλέγονται με την ισλαμική παράδοση μιας άλλης θρησκευτικής ταυτότητας και εναλλακτικού τρόπου ζωής. Όλα αυτά αποτυπώνουν τη λαχτάρα του για την ίδια τη ζωή και συμπυκνώνουν την ολοκληρωμένη εικόνα της Λιβύης, που αναβλύζει γοητεία, με την ομορφιά ενός άλλου σαγηνευτικού κόσμου.

Η γραφή του είναι ποιητική, κάτι σαν εικαστική πεζογραφία για την επιβλητικότητα, τη θέρμη, την αστείρευτη στοχαστική υπεράσπιση του απαραβίαστου της παράδοσης χωρίς ελιτιστή και εγωιστική προσέγγιση με λιτό απέριττο συνεκτικό ύφος, με μελαγχολική ροή. Με προσεκτική εύστοχη διάθεση και έντονα ξεκάθαρη συγκρουσιακή τάση και ένα έντονα εξομολογητικό τόνο σαν μια κραυγή που κρατά τον αναγνώστη σε εγρήγορση μέχρι την τελευταία σελίδα.

Ο κεντρικός του ήρωας, ερημίτης, μοναχικός αποτελεί έναν θεματοφύλακα υπερασπιστή της παραδοσιακής ζωής που δίνει μια ανάσα συγκίνησης, προσήλωσης και αποθέωσης της απομόνωσης της ερήμου. Ακλόνητος στις ρίζες τις μνήμες που είναι βαθιά χαραγμένες μέσα του. «Για να επικοινωνήσεις με τα πλάσματα πρέπει να τα αγαπήσεις, τα βράχια αυτά είναι η περιουσία της πατρίδας μας». Επικοινωνεί εγκάρδια συνομιλεί τρυφερά μαζί τους και βιώνει το δικό του ονειρικό, απομονωμένο κόσμο. Πεισματάρης, συνθηκολογεί ως έναν βαθμό και συνδιαλέγεται με τους εισβολείς και κυνηγούς, αλλά δεν πουλά την ψυχή του κόμμα δεν εξαγοράζεται με μισθούς, δεν υποκύπτει σε απειλές, δεν κάνει καμία έκπτωση στις αξίες, τις αρχές και την παράδοση. Όσα του έχουν κληροδοτηθεί είναι πυξίδα του και κυρίως η σοφία του πατέρα, να λαχταράς την ειρήνη και να τραγουδάς τον θάνατο.

Με όλα αυτά τα εφόδια διασώζει την αγιότητα της Ερήμου, την ελευθερία και το Αίμα του αγριοκάτσικου. Η μοναξιά αποτελεί το τίμημα, ώστε να απαλλαγεί από την κακία, την ταπείνωση του ανθρώπου και να κερδίσει την ελευθερία του. Έτσι θεμελιώνεται ο σεβασμός στις βραχογραφίες και στα πλάσματα, με την ευαισθησία και την ακαταμάχητη αίσθηση αλληλεγγύης στις ψυχές των ανθρώπων. Αυτός είναι ο κόσμος του Ασούφ. Αυτός είναι και ο κόσμος του Κούνι. Η αλληλεγγύη, η θειότητα, η διατήρηση της συνύπαρξης, η αμοιβαιότητα, η συνύπαρξη ανθρώπων ζώων βράχων είναι αδιαπραγμάτευτα και πολύτιμα. Φυσική μυσταγωγία και σαγηνευτικός μυστικισμός συμμαχούν για να διασώσουν την αγνότητα και να αναχαιτίσουν την απειλητική σκληρότητα, την αδίστακτη εισβολή που έχει ως στόχο της, χωρίς καμία ενσυναίσθηση, να ισοπεδώσει και να εξαφανίσει ότι ακόμα έχει απομείνει.

Η αλλοίωση της φύσης άλλωστε σημαίνει μετάλλαξη του εαυτούς μας και έχει αντίκτυπο στις ζωές μας. Για αυτό το λόγο συγκρούεται ανελέητα με τη Δυτική αλαζονική και την ασυνείδητη παρέμβασης της και επιμένει με ευλάβεια και δέος στην περηφάνια της παράδοσης και τη διαφύλαξη της φύσης με αξιοπρέπεια. Επιλέγοντας το αγριοκάτσικο, εκφράζει την ακατανίκητη αντίσταση, το μήνυμα ότι η φύση θα νικήσει και ο σταυρός της δεν θα χαθεί, αφήνοντας απλά ένα αποτύπωμα αίματος πάνω στην πέτρα. Η ζωή είναι τόσο σκληρή όσο η προεξοχή του βράχου.

Για τον συγγραφέα δεν αρμόζουν υποταγή, υποχωρήσεις, συμβιβασμοί. Άλλωστε, η γραφή του πυροδοτείται από τον ψυχισμό του να φωτίσει μια άλλη αλήθεια και εκτοξεύεται ως ένα χρέος απέναντι στην ίδια την εποχή. Οι ξεγραμμένοι, οι περιθωριακοί έχουν ψυχή, λαχταρά, συγκίνηση ανώτερη από τη δύναμη των όπλων και σε αυτούς οφείλουμε την αισιοδοξία και την ελπίδα αυτού του κόσμου. Μέσα από τις γραμμές του μας παροτρύνει για ειρηνική, αέναη συμβίωση της φύσης και του ανθρώπου, για την περιφρούρηση της και τη σωτηρία από την απληστία των ορθολογισμού. Το στοίχημα παραμένει ανοικτό. Ο συγγραφέας αφήνει ένα έργο με διαχρονική και οικουμενική αξία ως παρακαταθήκη σε ολόκληρη την ανθρωπότητα.

*Το βιβλίο “Το Αίμα της Πέτρας” του Ιμπραχίμ Αλ Κούνι κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη. 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.