Μία ακόμα εβδομάδα στις επάλξεις αναζητώντας την ουσία μέσα σε ατέλειωτες σειρές. Από τον μαγικό κόσμο του βιβλίου, σε μία ανάλυση όσων ήρθαν γεωπολιτικά και σοκάρουν τους περισσότερους, στην ερμηνεία των ανθρώπινων συμπεριφορών και σε δύο νέες κυκλοφορίες με ελληνικό χρώμα. Το ταξίδι ξεκινάει προσδεθείτε…

“Πώς να διαβάσεις ένα βιβλίο”, της Μόνικα Γουντ (Εκδόσεις Κλειδάριθμος)
Η εικοσιδυάχρονη Βάιολετ Πάουελ αποφυλακίζεται έχοντας εκτίσει ποινή φυλάκισης είκοσι δύο µηνών για οδήγηση υπό την επήρεια µέθης, που προκάλεσε ένα µοιραίο ατύχηµα µε θύµα µια νηπιαγωγό. Η Χάριετ Λάρσον, συνταξιούχος φιλόλογος και υπεύθυνη της λέσχης ανάγνωσης της φυλακής, σύντοµα θα κληθεί να αντιµετωπίσει τη δυσάρεστη προοπτική της άδειας φωλιάς, καθώς θα µείνει µόνη στο σπίτι της. Ο Φρανκ Ντέιγκλ, συνταξιούχος µηχανικός, ακόµα δεν έχει συµφιλιωθεί µε την περίπλοκη φύση του γάµου του µε τη γυναίκα που σκότωσε η Βάιολετ. Όταν οι τρεις τους συναντιούνται τυχαία ένα πρωί σε ένα βιβλιοπωλείο, οι ζωές τους περιπλέκονται µε έναν τρόπο που θα τους επηρεάσει βαθιά. Ένα µυθιστόρηµα που φωτίζει τη δύναµη της ποίησης και της λογοτεχνίας στη ζωή µας ενώ παράλληλα γεννά την ελπίδα, την αγάπη και τη συγχώρεση που λυτρώνει την καρδιά.

“Η Ήττα της Δύσης”, του Εμμάνουελ Τοντ (Εκδόσεις Πεδίο)
Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ έθεσε και πάλι την Ιστορία σε κίνηση. Δημιούργησε ένα κενό που απορρόφησε το δυτικό και κυρίως το αμερικανικό σύστημα σε μια εποχή που το ίδιο βρισκόταν σε κρίση και ατροφούσε στο κέντρο του. Προκλήθηκε έτσι ένα διπλό κίνημα: ένα κύμα επέκτασης της Αμερικής προς τα έξω, την ίδια στιγμή που στο εσωτερικό της εντείνονταν η φτώχεια και η θνησιμότητα. Η υποχώρηση του προτεσταντισµού οδήγησε τις ΗΠΑ από τον νεοφιλελευθερισµό στον µηδενισµό και τη Μεγάλη Βρετανία από τη χρηµατιστικοποίηση στην απώλεια του χιούµορ. Tο διάστηµα 2016-2022 το ΝΑΤΟ και η Ουκρανία βρέθηκαν μπροστά σε µια σταθεροποιηµένη Ρωσία που έγινε ξανά µια ισχυρή αλλά συντηρητική δύναµη, η οποία καθησυχάζει τον «υπόλοιπο κόσµο», καθώς εκείνος δεν θέλει να ακολουθήσει τη Δύση στην περιπέτειά της. Το 2022 η ηγεσία της Ρωσίας αποφάσισε να πάρει θέση: αψήφησε το ΝΑΤΟ και εισέβαλε στην Ουκρανία. Αντλώντας από τις πηγές της κριτικής οικονοµίας, της κοινωνιολογίας της θρησκείας και της ανθρωπολογίας, ο Emmanuel Todd µας ξεναγεί στον πραγµατικό κόσµο, από τη Ρωσία στην Ουκρανία, από τις πρώην Λαϊκές δηµοκρατίες στη Γερµανία, από τη Μεγάλη Βρετανία στη Σκανδιναβία και τις Ηνωµένες Πολιτείες, χωρίς να ξεχνά τον «υπόλοιπο κόσµο», η επιλογή του οποίου έκρινε την έκβαση του πολέµου.

“Ο Βομβιστής κι ο Στρατηγός”, του Στέφανου Τραχανά (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης)
Μια επιστημονική επανάσταση χωρίς «βόμβες» στα θεμέλια του παλιού καθεστώτος και χωρίς «Στρατηγό» να συντονίζει τους «βομβιστές», μάλλον δεν γίνεται. Και η κβαντική επανάσταση τα είχε όλα. Τον Αλβέρτο Αϊνστάιν πρώτα απ’ όλα ―τον μεγαλύτερο βομβιστή του 20ού αιώνα― και τον επίσης μεγάλο βομβιστή Νιλς Μπορ, ο οποίος όμως έγινε ταυτόχρονα ο Στρατηγός της! Ο μέντορας της δεύτερης γενιάς επαναστατών ―Χάιζενμπεργκ, Πάουλι και Ντιράκ― χάρις στους οποίους η επανάσταση είχε ένα θριαμβευτικό φινάλε. Κατέληξε στην πιο επιτυχημένη επιστημονική θεωρία όλων των εποχών· την κβαντομηχανική. Είναι όμως πράγματι τόσο αλλόκοτη αυτή η θεωρία ώστε κανείς να μην την καταλαβαίνει, όπως λέγεται; Κι αν ναι, πώς συμβαίνει τότε και η κβαντομηχανική όχι μόνο εξήγησε τον κόσμο μας ―από τα βάθη του μικρόκοσμου έως τις εσχατιές του σύμπαντος― αλλά είναι και η κινητήρια δύναμη της αλλαγής του μέσω μιας συνεχιζόμενης τεχνολογικής επανάστασης χωρίς προηγούμενο στην ανθρώπινη ιστορία; Κι αν όντως η κβαντομηχανική είναι τόσο επιτυχημένη, γιατί ο Αϊνστάιν στάθηκε τόσο κριτικά απέναντί της ώστε η διαμάχη του με τον Μπορ να βρίσκεται στο επίκεντρο της ιστορίας της; Και ήταν πράγματι τόσο σημαντική αυτή η διαμάχη ώστε τα παρατσούκλια που δώσαμε στους πρωταγωνιστές της ―ο Βομβιστής κι ο Στρατηγός― να φιγουράρουν και στον τίτλο του βιβλίου; Και οι υπόλοιποι επαναστάτες τι ρόλο έπαιξαν και ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της ζωής και της προσωπικότητάς τους που αξίζει να γνωρίζουμε; Γιατί ο Ντιράκ ―αυτό το λαϊκό παιδί από το Μπρίστολ― ήταν τόσο λιγομίλητος ώστε να έχει οριστεί ως μονάδα ομιλητικότητας το Ντιράκ, όπου ένα Ντιράκ ίσον μία λέξη την ώρα; Και στον αιώνα μας οι μεγάλες προκλήσεις ποιες είναι; Θα αντέξει η κβαντομηχανική τη σύγκρουσή της με τη γενική θεωρία της σχετικότητας ή μια νέα επιστημονική επανάσταση θα είναι ξανά αναγκαία; Μήπως ο Αϊνστάιν δεν είπε ακόμα την τελευταία του λέξη και η αναμέτρησή του με τον Μπορ και την κβαντομηχανική θα συνεχιστεί και στον 21ο αιώνα; Αν ερωτήματα όπως τα παραπάνω κινούν το ενδιαφέρον σας, τότε τούτο το βιβλίο θα έχει κάτι να σας πει.

“Μανιφέστο για μία βιώσιμη οικονομία”, του Ευκλείδη Τσακαλώτου (Εκδόσεις Πόλις)
Κοινός τόπος είναι ότι, αν θέλουμε να αποτρέψουμε την άνοδο της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς, χρειαζόμαστε λύσεις στα καθημερινά προβλήματα των ανθρώπων προκειμένου να αφαιρέσουμε την καύσιμη ύλη αυτής της τάσης. Φτάνει αυτό; Το επιχείρημα του βιβλίου είναι ότι δεν φτάνει. Οι άμεσες λύσεις στους χαμηλούς μισθούς ή στη στεγαστική κρίση χρειάζεται να συνδεθούν με ένα αφήγημα για βιώσιμες κοινωνίες, ώστε να ξαναβρεθεί το νήμα της προοδευτικής προοπτικής. Παραδόξως, η κλιματική κρίση αναδεικνύει τους τρεις κύριους άξονες ενός νέου αφηγήματος – παραγωγή, αναδιανομή και δημοκρατία. Η κλιματική κρίση δεν αντιμετωπίζεται χωρίς αλλαγή του παραγωγικού και καταναλωτικού μοντέλου, ούτε χωρίς καταπολέμηση των ανισοτήτων. Οι «συλλογικές λύσεις» δεν είναι άπιαστο όνειρο: αντίθετα, είναι απολύτως αναγκαίες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων. Πρέπει να εστιάσουμε και πάλι σε όλα αυτά που αφορούν όλους μας, σε όλα αυτά που πρέπει να γίνουν αντικείμενο συλλογικής επιθυμίας, συλλογικής βούλησης, συλλογικών αποφάσεων. Τα τρία κεντρικά κεφάλαια του βιβλίου –Ανισότητες, Πράσινο και Τεχνολογία– σκιαγραφούν βασικούς πυλώνες μιας βιώσιμης κοινωνίας. Στο πρώτο κεφάλαιο– Ισχύς–, υποστηρίζεται ότι η πορεία εφαρμογής του αφηγήματος βασίζεται σε μια ριζική μεταστροφή ισχύος υπέρ του κόσμου της εργασίας και όχι μόνο. Στο τελευταίο –Εκπροσωπήσεις–, εξετάζεται η πολιτική της εκπροσώπησης μιας νέας κοινωνικής πλειοψηφίας.

“Ερμηνεύοντας τους Ανθρώπους”, της Dr Camilla Pang (Εκδόσεις Παπαδόπουλος)
Σε αυτό το πρωτοποριακό βιβλίο, η βραβευμένη Dr Camilla Pang συνδυάζει επιστήμη και προσωπική εμπειρία για να φωτίσει τη μυστηριώδη φύση της ανθρώπινης συμπεριφοράς: Τι κοινό έχουν οι άνθρωποι με τα πολυμερή; Πώς μπορεί η θεωρία των πιθανοτήτων να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τις κοινωνικές σχέσεις; Ως επιστήμονας με διάγνωση στο φάσμα του αυτισμού και ∆ΕΠΥ, η Dr Pang μοιράζεται τη μοναδική της οπτική, χρησιμοποιώντας έννοιες από τη βιολογία, τη χημεία, τη φυσική και την επιστήμη δεδομένων για να δημιουργήσει έναν «οδηγό χρήσης» για τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, τις σχέσεις και την ίδια τη ζωή. Αστείο, στοχαστικό και γεμάτο σοφία, το Ερμηνεύοντας τους ανθρώπους μάς καλεί να επανεξετάσουμε όσα θεωρούμε δεδομένα για τον κόσμο γύρω μας – και για εμάς τους ίδιους. Είναι ένα βιβλίο που εμπνέει, εκπαιδεύει και ανοίγει νέους δρόμους κατανόησης και μας βοηθάει να ανακαλύψουμε πώς η επιστήμη μπορεί να γίνει ο πιο πιστός μας σύμμαχος στην τέχνη της ζωής. Ένας οδηγός για τη ζωή μέσα από τα μάτια της επιστήμης.

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.