Το φθινόπωρο κάνει την εμφάνισή του κι ο Οκτώβριος φέρνει πλήθος αναγνωστικών επιλογών στα βιβλιοπωλεία. Μέσε σε αυτόν τον καταιγισμό ο καθένας ψάχνει τον οδηγό του κι εμείς προτείνουμε πέντε τίτλους που έχουν κάτι να πουν σε μία εποχή που είναι δύσκολο ως κοινωνία να διαβάσουμε και να ακούσουμε. Συνηθίζουμε να παρακολουθούμε γρήγορες εικόνες να περνάνε, δίχως να παρακολουθούμε, και να μιλάμε ακατάπαυστα, προκειμένου να βγάλουμε απλά από μέσα μας όσα μας βασανίζουν. Πάμε όμως να δούμε αναλυτικά:

“Matrix”, της Λώρεν Γκροφ, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις σε μετάφραση Χρήστου Οικονόμου
Διωγμένη από την αυλή της βασίλισσας Ελεονόρας της Ακουιτανίας, η νεαρή Μαρία, νόθο μέλος του βασιλικού οίκου, εξορίζεται από την πατρίδα της και φτάνει, την άνοιξη του 1158, σ’ ένα μικρό και άσημο αγγλικό αβαείο, όπου οι καλόγριες υποφέρουν από την ανέχεια, την πείνα και τις αρρώστιες. Αντιμέτωπη με τους περιορισμούς και τις στερήσεις της μοναστικής ζωής, η εξόριστη κοπέλα θα εκλεγεί ηγουμένη του αβαείου και θα αναλάβει να χαράξει μια καινούργια, τολμηρή πορεία για τις γυναίκες που βρίσκονται υπό την καθοδήγησή της. Αφοσιωμένη στα δικά της πιστεύω, αλλά και στην αγάπη για τα κείμενα και τις λέξεις, σ’ έναν κόσμο που κυριαρχείται από τη βία των ανδρών, τη διαφθορά και τις προκαταλήψεις, η Μαρία αντιστέκεται και γίνεται το σύμβολο της γυναικείας αλληλεγγύης και χειραφέτησης. Η Μαρία της Γαλλίας, η ηρωίδα του Matrix, είναι η πρώτη γνωστή Γαλλίδα ποιήτρια. Δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα γι’ αυτήν, αν και έχουν διασωθεί αρκετά γραπτά της. Η Λώρεν Γκροφ ξεπερνά με αξιοθαύμαστα ευφάνταστο και πειστικό τρόπο το κενό που δημιουργεί η σχεδόν παντελής έλλειψη βιογραφικών πληροφοριών για την πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματός της, και πετυχαίνει να δημιουργήσει το ολοζώντανο και συναρπαστικό πορτρέτο μιας γυναίκας που πασχίζει να ισορροπήσει ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό, το γήινο και το υπερκόσμιο, την ιστορία και την ουτοπία, αναδεικνύοντας τη δύναμη της γυναικείας δημιουργικότητας και φιλοδοξίας μέσα από μια σαγηνευτική αφήγηση που, παρότι εκτυλίσσεται αιώνες πριν, είναι επίκαιρη όσο ποτέ.

“Η Άλλη Εδέμ”, του Πωλ Χάρτινγκ από τις εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση Μιχάλη Μακρόπουλου
Το 1792, ο πρώην σκλάβος Μπέντζαμιν Χάνι και η Ιρλανδή γυναίκα του Πέισιενς εγκαθίστανται σ’ ένα ερημονήσι απέναντι από τις ακτές του Μέιν. Ο Μπέντζαμιν φυτεύει μηλιές στο μικρό του νησάκι, όπου σιγά σιγά βρίσκουν καταφύγιο κι άλλοι άνθρωποι – μαύροι, ιθαγενείς, απόκληροι. Έναν αιώνα αργότερα, οι λιγοστοί απόγονοί τους ζουν στο νησί πάμ­πτωχοι και απομονωμένοι, αλλά τουλάχιστον μακριά από την εχθρότητα που τους περιμένει στην ενδοχώρα. Το καλοκαίρι του 1912, ένας ιδεαλιστής αλλά γεμάτος προκαταλήψεις ιεραπόστολος, που έρχεται να μορφώσει τα παιδιά του νησιού, τραβά την προσοχή των αρχών. Μια επιτροπή ειδικών καταφθάνει και κρίνει ότι η «εκφυλισμένη» κοινότητα πρέπει να διαλυθεί. Μόνο ο Ίθαν Χάνι, που διαθέτει ταλέντο στη ζωγραφική, ίσως έχει μια ευκαιρία να ξεφύγει, καθώς οι κάτοικοι απομακρύνονται με τη βία και στέλνονται σε ιδρύματα, ενώ τα σπίτια τους γκρεμίζονται για να μετατραπεί το νησί σε θέρετρο… Ένα συγκλονιστικό βιβλίο, βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, για τις Εδέμ και τους Κατακλυσμούς που φτιάχνουν τις ανθρώπινες ιστορίες. Και τις Κιβωτούς που διασώζουν έστω την ανάμνησή τους.

“To κερί του Καρτέσιου κι άλλα διηγήματα”, του Αχιλλέα Κυριακίδη από τις εκδόσεις Πατάκη
«Αν όλοι οι άνθρωποι έκλειναν ταυτόχρονα και για µισό λεπτό τα µάτια, σ’ αυτό το µισό λεπτό πού θα ήταν ο κόσµος;», ρώτησε ο µαθητής. «Εκεί που είναι πάντα: στη φαντασία των τυφλών», απάντησε ο δάσκαλος του ζεν. Ένας άνδρας χάνει τον εαυτό του, ένας µονόκερος συναντάει πρώτη φορά άνθρωπο, ένας συνθέτης αξιοποιεί ό,τι έχει ξεχάσει, ένας πίνακας ζωγραφικής σκοτώνει, ένα νησί κάνει κρουαζιέρα σε πλοία, ο Ντα Βίντσι σχεδιάζει το πρώτο αεροδρόµιο του κόσµου, ο Άγνωστος Στρατιώτης λύνει τη σιωπή του… 28 µικροδιηγήµατα που συνοµιλούν µε την αλληγορία, φλερτάρουν µε το υπερβατικό, ερωτοτροπούν µε το παράλογο και το φανταστικό. 28 µικροϊστορίες µεγάλης εσωτερικής έντασης, οι οποίες, χωρίς να κλείνουν τα µάτια στην πραγµατικότητα, κλείνουν το µάτι στην πραγµατικότητα. 28 καλειδοσκοπικές µινιατούρες, που παραµένουν ευφρόσυνα ανάλαφρες, ακόµα κι όταν η συγκίνηση περισσεύει. Με εκφραστική ακρίβεια, προσεκτικά επιλεγµένα ηχοχρώµατα, υπόγειο δίκτυο αναφορών και αντικατοπτρισµών, ο Αχιλλέας Κυριακίδης πολιορκεί την πραγµατικότητα ως µια «θεσπέσια οργανωµένη µυθοπλασία», προσθέτοντας διαρκώς νέες, απρόβλεπτες ατραπούς στο αφηγηµατικό σύµπαν που χτίζει µε επιµονή και υποµονή εδώ και δεκαετίες.

“To Aίμα της Πέτρας”, του Ιμπραχίμ αλ Κουνί από τις εκδόσεις Καστανιώτη σε μετάφραση Ελένης Καπετανάκη
Ο Ασούφ, ένας Βεδουίνος βοσκός που ζει απομονωμένος στα βάθη της ερήμου, είναι δεμένος με τα πλάσματά της και σέβεται την ευαίσθητη ισορροπία μεταξύ ανθρώπου και φύσης μέσα σε κείνο το σκληρό περιβάλλον. Μόνο αυτός συντονίζεται με τα αινίγματα του τόπου, και γι’ αυτό ακριβώς έχει οριστεί φύλακας των αρχαίων βραχογραφιών μιας κοιλάδας. Μόνο αυτός, επίσης, γνωρίζει τους δρόμους του θρυλικού αγρινού, ενός αγριοκάτσικου του βουνού που φημίζεται για το νόστιμο κρέας του. Ο Ασούφ αποφεύγει κάθε επαφή με τους συνανθρώπους του, όχι όμως και με τα περαστικά καραβάνια. Ο ίδιος και το αγρινό, που το θεωρεί ζώο ιερό, απειλούνται από τον ερχομό δύο κυνηγών. Οι συγκεκριμένοι άνδρες έχουν ήδη σφάξει κάμποσες γαζέλες και πλέον θέλουν να γευτούν κρέας αγρινού. Απαιτούν έτσι από τον Ασούφ να τους δείξει το μέρος όπου συνήθως κρύβεται το εντυπωσιακό, άπιαστο ζώο με τα στριφογυριστά κέρατα. Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται στη νότια Λιβύη και διαπλέκει την παραδοσιακή πραγματικότητα της ερήμου με τον σαγηνευτικό μυστικισμό της. Ο ποιητικός Ιμπραχίμ αλ Κούνι, υπαρξιακός και οικολογικός εξίσου, αγγίζει την καρδιά του ανθρώπου που αντιστέκεται.

“Mπες στο μυαλό των Ευτυχισμένων ανθρώπων και ξεπέρασε το άγχος”, των Cases Ferran και Sara Teller από τις εκδόσεις Μίνωας σε μετάφραση Μαρίας Τσαχουρίδου
Πώς θα ήταν η ζωή σου χωρίς άγχος; Το βιβλίο αυτό αποτελεί το πιο ισχυρό εργαλείο ενάντια στο άγχος. Ανακάλυψε τους λόγους που το προκαλούν, αλλά και πώς να το ξεπεράσεις, χρησιμοποιώντας απλές τεχνικές, τόσο σωματικές όσο και νοητικές. Η κατανόηση των διεργασιών του μυαλού μάς δίνει μια υπερδύναμη: να καταλάβουμε πώς λειτουργούμε εμείς οι ίδιοι. Αυτό είναι το πρώτο μεγάλο βήμα για να νικήσουμε το άγχος. Ο Ferran Cases υπέφερε στο παρελθόν από χρόνιο άγχος που τον οδήγησε σε παράλυση. Όχι μόνο κατάφερε να την ξεπεράσει και να αλλάξει ριζικά τη ζωή του, αλλά αποφάσισε να αφιερωθεί στη βοήθεια ανθρώπων που πάσχουν από αγχώδεις διαταραχές. Η Sara Teller, από την άλλη, είναι φυσικός και διδάκτωρ στον τομέα της νευροεπιστήμης. Το βιβλίο αυτό είναι ένας ουσιαστικός διάλογος μεταξύ των δύο συγγρα­φέων: ο Ferran θέτει τα ερωτήματα και η Sara εξηγεί τι συνέβαινε στο μυαλό του κάθε φορά που ερχόταν αντιμέτωπος με τα συμπτώματα του άγχους. Ενοχές, υπερανάλυση, διαρκής πίεση… Πολλές είναι οι σκέψεις που βασανίζουν ένα αγχωμένο μυαλό. Μάθε τώρα πώς η γνώση βοηθάει στην απομυθοποίηση του τέρατος που αντιμετωπίζεις καθημερινά.