Η νέα κυκλοφορία των εκδόσεων Εκκρεμές με την εξαιρετική μετάφραση του Αντώνη Γαλανόπουλου μας μεταφέρει ένα επείγον μήνυμα. Ένα βιβλίο πυκνό και περιεκτικό που παρά την αντιφατικότητα μεταξύ τίτλου και υπότιτλου καταφέρνει να μας μεταδώσει και να ενδυναμώσει την αναγκαιότητα μίας πράσινης επανάστασης και της αντίστασης στην ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού που επικρατεί τα τελευταία 30 χρόνια.
Με το δικό της τρόπο η συγγραφέας καταθέτει και προωθεί τη δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη απέναντι στον εθνικισμό και την υποταγή στην ανεξέλεγκτη τεχνολογική εξέλιξη. Παρακολουθεί τη συναίνεση κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς, την εναλλαγή τους στην εξουσία χωρίς να απαντούν σε κρίσιμα ζητήματα της παγκοσμιοποίησης και την κεντρική, κυρίαρχη θέση του κεφαλαίου που οδηγεί στη θολή έννοια του λαϊκισμού με ένα τρόπο αυθαίρετο και απόλυτο, με μία οριζόντια ερμηνεία, μονοσήμαντη που κάνει τη λέξη να χάσει την πραγματική της έννοια στον χρόνο.
Σχετικά με τη έκφραση του δεξιού – ακροδεξιού λαϊκισμού κυριαρχούν αιτήματα που στοχεύουν στον περιορισμό (ίσως κι ακρωτηριασμό) της Δημοκρατίας, έχει έντονα ρατσιστική-εθνικιστική όψη και χαρακτηρίζεται από την περιφρόνηση στα όρια της αδιαφορίας για την κλιματική αλλαγή. Απέναντι σε αυτή τη λαίλαπα προτείνεται σαν ανάχωμα, αλλά ταυτόχρονα παρουσιάζεται κι ως αντίπαλο δέος για την περιφρούρηση της Δημοκρατίας και τη θωράκιση της κλιματικής ισορροπίας μία αριστερή λαϊκιστική στρατηγική, που δε χαρακτηρίζεται από επαναστατικότητα, αλλά από ρεφορμιστική ριζοσπαστικότητα.
Η Μουφ με πλήρη τεκμηρίωση προτείνει τη συνένωση της κοινωνικής κι οικολογικής κρίσης ως ενιαίο πρόβλημα απέναντι στην παντοδυναμία της ασύδοτης ελεύθερης αγοράς με την αυθαίρετη συνεπαγωγή ελεύθερης οικονομίας που οδηγεί στην ατομική ευθύνη και μας απομακρύνει από το “ΜΑΖΙ”. Ως κορύφωση έχουμε τον “θατσερισμό” που ανάτρεψε κάθε υπαρκτό συμβόλαιο κράτους-εργασίας κι οδήγησε στην κατάρρευση κατακτήσεων ετών. Θεωρεί ότι ο αριστερός λαϊκισμός προκύπτει σαν απάντηση στην εξελισσόμενη επικράτηση της ακροδεξιάς ατζέντας, ενάντια στη λιτότητα, την άμβλυνση των ανισοτήτων, την επιστροφή στην πολιτική, στην ανάδειξη της ασυμβατότητας ακραίου καπιταλισμού-Δημοκρατίας, αγοράς-πολιτών σε μία εποχή που είναι ελάχιστα ευνοϊκή για ανάλογες προσεγγίσεις.
Δε θα ήταν υπερβολή να λέγαμε πως το περιεχόμενο αποτελεί τομή, καθώς τολμά να θίξει την ανάγκη συνθηκολόγησης για να ανακοπεί η επικράτηση των νεοφιλελεύθερων ιδεών, που με τη βοήθεια της συνθήκης της πανδημίας επέβαλαν αυταρχικά μοντέλα διακυβέρνησης, εκμεταλλευόμενοι τον γενικευμένο φόβο.
Στο παρόν η πολιτική συγκυρία είναι εξαιρετικά ευαίσθητη και κανείς δεν πρέπει να αγνοεί την έκρηξη συναισθημάτων και παθών που αξιοποιεί στο έπακρο ο δεξιός λαϊκισμός. Ήδη είναι αργά κι η σκέψη για τον πράσινο καπιταλισμό μοιάζει μακρινή, αν κρίνουμε τον οικολογικό όλεθρο που βιώνουμε και τις καταστροφικές συνέπειες που μέρα με την ημέρα βυθίζουν τις ζωές μας στα όρια της ανέχειας και υποβαθμίζουν την ποιότητα της καθημερινότητάς μας.
Πώς μπορεί η αριστερά να συμμετέχει σε αυτή την πάλη με ένα ρεαλιστικό σχέδιο; Οφείλει να αναλύσει ψυχαναλυτικά και να αξιοποιήσει την αλληλεπίδραση συναισθημάτων κι ιδεών σε ένα πολιτικό – διεκδικητικό πλαίσιο, ώστε να αναχαιτίσει την πορεία των λαϊκών στρωμάτων προς την αποδοχή του αφηγήματος της ακροδεξιάς και να δώσει όραμα, ελπίδα και προοπτική.
Η κλιματική κρίση, η απειλή υπερθέρμανσης του πλανήτη μας απειλεί καθολικά. Ο περιορισμός των ορυκτών, η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές πρέπει να επιτευχθεί με τίτλο αυτού του μεγάλου κεφαλαίου της ιστορίας, “οικολογική μετάβαση”. Στην ανθρωπόκαινο εποχή, ο άνθρωπος ως κινητήρια δύναμη δημιουργεί ερωτήματα υπαρξιακά και φιλοσοφικά σχετικά με τη σχέση φύσης-πολιτισμού και της ίδιας της ύπαρξης, καλείται όμως παράλληλα να πάρει γενναίες αποφάσεις ως homo sapiens κι όχι ως homo deus.
Ένα Νέο Πράσινο Συμβόλαιο έγινε ουσιαστικά αναγκαίο μετά την κρίση του 2008. Το νερό κι η ενέργεια τονίζεται πως πρέπει πάση θυσία να είναι δημόσια αγαθά. Το έσχατο παράδειγμα της Ουκρανίας αποδεικνύει περίτρανα τα ανωτέρω. Η αφαίρεση πόρων από την ενεργειακή μετάβαση προς στρατιωτικές δαπάνες επαναφέρουν το μείζον ερώτημα, πόσο απαραίτητη είναι η συνάρθρωση της κοινωνικής-οικολογικής φύσης σε έναν πολύπλευρο αγώνα για μία δικαιότερη κοινωνία;
➸ ΙΝΦΟ: Το βιβλίο “Προς μία Πράσινη Δημοκρατική Επανάσταση” της Σαντάλ Μουφ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εκκρεμές. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ.
