Φαντάσου έναν καθρέφτη σπασμένο σε χίλια κομμάτια. Κάθε κομμάτι αντανακλά μια σκηνή: ένα φτερωτό μπουά, ένα κραγιόν στα κρυφά, μια ηλεκτρική κιθάρα να ουρλιάζει την επιθυμία. To The Secret Public του Jon Savage είναι ακριβώς αυτός ο καθρέφτης, ένα πολύχρωμο, πολυφωνικό, queer πανόραμα που χαρτογραφεί, με δέος και διορατικότητα, το πώς η μουσική έσπρωξε την queer ταυτότητα από τα υπόγεια των bars στο φως των προβολέων. Και κάπου εκεί αρχίζουν όλα. Εκεί που δεν υπήρχε καν σκηνή. Στη φλεγόμενη παρουσία του Little Richard: ένα πλάσμα υπερβατικό, πολύχρωμο, αχαρτογράφητο, γιατί σε μια εποχή που το να είσαι διαφορετικός σήμαινε να είσαι στόχος χλευασμού, εκείνος ήταν απλώς υπερβολικός. Κι αυτό έκανε τη διαφορά. Όχι, δεν ήταν ακτιβιστής, ήταν μια βόμβα που θα έσκαγε αργά ή γρήγορα. Οι αρχές δεν τον καταλάβαιναν γιατί δεν υπήρχε γλώσσα για να τον περιγράψουν. Κι έτσι, αυτός έγραφε τη δική του. Στο βλέμμα, στον ήχο, στην εμφάνιση, στη λάμψη.

Από τον David Bowie και τους New York Dolls ως τους Village People και τα σκοτεινά υπόγεια της punk, το The Secret Public είναι ένα ταξίδι μέσα από το φύλο, τη σκηνική περσόνα, τον ερωτισμό και την αντίσταση. Είναι η απόδειξη ότι το queer ήταν το κρυφό εργαστήριο όπου η ποπ κουλτούρα ξαναγεννιόταν, πιο επικίνδυνη, πιο παιχνιδιάρα, πιο ειλικρινής. Kαι αυτό το βιβλίο είναι η ιστορία όλων όσοι αρνήθηκαν να συμμορφωθούν με το μοτίβο και αποφάσισαν να ζήσουν όπως ακριβώς ένιωθαν: στην κόψη του φτερού, με glitter και δάκρυα.

Σελίδα τη σελίδα, ο Savage ξεδιπλώνει μια ιστορία αντίστασης, θάρρους και ακαταμάχητου στυλ, φωτίζοντας πέντε χρονικές ρωγμές που άλλαξαν την πορεία της κουλτούρας ανεπιστρεπτί. Από το ιερό boogie του Little Richard, που τόλμησε να φανταστεί έναν εαυτό πέρα από τους περιορισμούς του ’50, μέχρι την εκθαμβωτική disco επανάσταση του Sylvester, που ύψωσε τη φωνή του ως ο πρώτος ανοιχτά gay super­star, το βιβλίο αποτελεί έναν ύμνο στο queer πνεύμα ως δημιουργική δύναμη. Μια διαδρομή από τη σκιά στο προσκήνιο, από το περιθώριο στο φως των προβολέων· και στο βάθος της, η αδιαπραγμάτευτη αλήθεια: χωρίς τους απροσάρμοστους, τους φανταχτερούς, τους too much αυτού του κόσμου, η μουσική θα ήταν σιωπηλή.

«Η μουσική βιομηχανία τότε ήταν καινούργια, απάτητη· ένα άγριο τοπίο χωρίς χάρτη, όπου μπορούσαν να επιβιώσουν –και να θριαμβεύσουν– όσοι η “καθώς πρέπει” κοινωνία απέρριπτε. Οι εκκεντρικοί, οι περιθωριακοί, οι αταξινόμητοι», λέει ο Jon Savage στο Huck, περιγράφοντας την ιστορική συγκυρία που γέννησε το The Secret Public. Εκεί που το Χόλιγουντ απαιτούσε πειθαρχία και συμβιβασμό, η μουσική λειτουργούσε σαν το απόλυτο καταφύγιο: μια ηχητική “Άγρια Δύση”, όπου το περιθώριο μετατρεπόταν σε εξέδρα παρέλασης. Οι άνθρωποι που ανέτρεψαν τους κανόνες ήταν, χωρίς έκπληξη, όσοι δεν χωρούσαν σε αυτούς: μαύροι Αμερικανοί, LGBTQ+ άτομα, και γυναίκες που δεν σκόπευαν να υπακούσουν.

Το The Secret Public ξεδιπλώνει αυτή τη διαδρομή μέσα από πέντε εμβληματικές ημερομηνίες (Νοέμβριος 1955, Σεπτέμβριος 1961, Ιούνιος 1967, Ιανουάριος 1973 και Ιανουάριος 1978) πέντε χρονικά σημεία καμπής όπου η ποπ μουσική δεν αντήχησε απλώς στον κόσμο, αλλά τον αναδιαμόρφωσε. Από το ωμό rock & roll στη soul, την ψυχεδέλεια, το glam, το punk και τελικά τη disco, η queer έκφραση πέρασε από τα ηχεία ως κύμα απελευθέρωσης, ένας καταιγιστικός, πολύχρωμος ήχος μαύρης queer χειραφέτησης.

Η αφήγηση κορυφώνεται με την απίστευτη άνοδο του Sylvester, του πρώτου ανοιχτά gay super­star, που ξεπήδησε μέσα από τη θεατρική παραίσθηση των Cockettes και ανέβασε τη disco στα ουράνια. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο πως ο Savage ξεκινά το βιβλίο του με τον Little Richard και το ολοκληρώνει με τον Sylvester, γιατί και οι δύο ήταν πνεύματα υπερβατικά, δύο αρχετυπικά πρόσωπα που περπάτησαν τη λεωφόρο της υπερβολής ως μορφές λύτρωσης. «Ήθελα το τέλος να έχει άνοδο», λέει ο ίδιος. «Γιατί η δεκαετία του ’80 είναι απλώς… πολύ θλιβερή».

Μα μέχρι τότε, το queer πνεύμα είχε ήδη αφήσει ανεξίτηλο το αποτύπωμά του, όχι ως υποσημείωση, αλλά ως η ίδια η ρίζα αυτού που σήμερα αποκαλούμε κουλτούρα.

☞︎ Το βιβλίο “The Secret Public” του Jon Savage κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Penguin.

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.