Ένας καφές, ένας ειλικρινής διάλογος με σκληρές, μελαγχολικές αλήθειες που προκύπτουν μέσα από ένα απολαυστικό ταξίδι 2500 ετών. Με την ίδια πετυχημένη, μαιευτική, τολμηρή μέθοδο και την τεχνική της φιλικής συζήτησης ερχόμαστε σε επαφή με τη φιλοσοφική σκέψη του Πλάτωνα. Θανάσης Λάλας και Σταμάτης Κωνσταντινίδης διαχειρίζονται άριστα την αίσθηση του χρόνου και δίνουν σαφή προσανατολισμό και ευδιάκριτη στόχευση σε όσα αναλύουν. Φυσικά ο Πλάτων είναι επίκαιρος κι η βαθιά του μελέτη αποτελεί “όπλο” στη φαρέτρα κάθε ανθρώπου, προκειμένου να αντιμετωπίσει καθημερινές προκλήσεις.
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα αυτής της νέας έκδοσης είναι πως επαναφέρει τον πολιτικό στοχασμό στο προσκήνιο. Βασανιστικά ερωτήματα, ιδέες, συλλήψεις. Πρωταρχικό μέλημα της δημιουργίας του να προβληθούν στο σήμερα, στον σύγχρονο κόσμο και να μεταγγίσουν με εύληπτο τρόπο θεωρίες που αγγίζουν τον ηθικό και πνευματικό προβληματισμό του ανθρώπου. Από ερωτήματα – ίσως και ρητορικής φύσης μέχρι χρήσιμα, βιωματικά ζητήματα («πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια και πώς η εσωτερική ενότητα αποτελεί προϋπόθεση για τη συλλογική ευημερία;»)… Με αυτό τον τρόπο καλύπτεται η πολυδιάστατη, στοχαστική, ανθρώπινη διάσταση του μεγάλου φιλοσόφου. Η αναγνώριση της σημασίας της αληθινής παιδείας κι η στέρεα γνώση δημιουργούν “ενεργά όντα” στη δυστοπική χαοτικά αδιέξοδη πολιτικά εποχή μας. Στο παρόν η μελέτη δεν αποτελεί προτεραιότητα, αλλά προσεγγίζει τα όρια της περιφρόνησης, της αδιαφορίας ή ακόμα και του “σνομπισμού”.
Η ουτοπική πεποίθηση πως οι φιλόσοφοι έπρεπε να κυβερνούν τον κόσμο δηλώνει την μεγάλη πίστη του Πλάτωνα σε λεγόμενά του. Η πνευματική απογείωση, αυτό το αίσθημα ανάτασης επιτυγχάνεται παράλληλα με μία χαλαρωτική, ευχάριστη ανάγνωση μακριά από την απόλυτη ιδεοληψία και την υποκειμενική στειρότητα. Αντίθετα προτάσσεται η αμεσότητα του διαλόγου, η βαθύτερη κατανόηση των νοημάτων, δηλαδή των ουσίας των λόγων και η μεταφορά της δυναμικής επιρροής της στην ταραγμένη σύγχρονη Δημοκρατία μας.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως ο ίδιος απομακρύνθηκε από την Τυραννία, θεωρώντας την ένας είδος “τρέλας” και δήλωνε αριστοκράτης όχι όμως ως προς τον πλούτο, αλλά ως προς την πνευματική αξία που τον έκανε ικανό να οραματίζεται μία εξιδανικευμένη Πολιτεία με δικαιοσύνη, ικανούς μορφωμένους ηγέτες και πρωταρχική θέση στο “Αγαθόν” και την “Αρετήν”. Η ώσμωση αυτών των σκέψεων φέρνει μοιραία τον αντίκτυπό τους στην αβέβαιη, ρευστή πραγματικότητά μας. Μοιάζει να βιώνουμε ταυτόχρονα με την κατάρρευση της Δημοκρατίας των Σόλωνα-Κλεισθένη, με τη διαστροφή της Δημοκρατίας που εκτελεί τον δάσκαλό του, Σωκράτη. Με βαθιά εκτίμηση και στον Αριστοτέλη, που θεωρεί πρώτο των πρώτων, απογοητεύεται συνολικά και οδηγείται στο συμπέρασμα πως το έλλειμα φιλοσοφίας ευθύνεται για την κατάσταση διαχρονικά. Απαιτείται περιεχόμενο και σαφήνεια και ο Πλάτων εμπλουτίζει και ορίζει τα στοχαστικά του όρια. Υπερασπίζεται με πάθος τι δε θέλει, κάτι που ενδεχομένως τον τρομάζει. Τα απαριθμεί και τα αναλύει.
Ο “Καφές με τον Πλάτωνα” εστιάζει στο κέντρο του πλατωνικού στοχασμού που είναι το “Αγαθόν” σαν αληθινή φιλοσοφική σκέψη, που προάγει την επιστήμη, τη φιλομάθεια και μας ανοίγει τον δρόμο για την κατάκτηση μίας ευτυχισμένης ζωής. Η Ακαδημία μία καινοτόμος, πρωτοποριακή σχολή συγκέντρωνε την αφρόκρεμα της εποχής. Παντρεύει τα μαθηματικά με την αστρονομία, εισάγει τη διαλεκτική των Ιδεών και οδηγεί έμμεσα στην πολυπόθητη γνώση μέσα από την τριβή του συνόλου. Η θεωρητική σύλληψη της Πολιτείας είναι ιδανική, ωστόσο όσο πλησιάζουμε προς την υλοποίησή της τόσο η αισιοδοξία μειώνεται για την επιτυχία του εγχειρήματος στον σύγχρονο κόσμο.
«Το ίδιο λάθος εδώ και 2500 χρόνια. Η συνενοχή τεράστια». Η έκφραση του Ησίοδου, «ο λαός εκατό ετών νήπιο», την ενστερνίζεται απόλυτα. Κάπως έτσι γίνεται η συσχέτιση με την επικράτηση αυταρχικών καθεστώτων που έχουν πάρει διαζύγιο από τη λογική, με την απληστία και το θυμοειδές να οδηγούν σε προδιαγεγραμμένη διάλυση. Μέσα από αυτή τη σύντομη συζήτηση βλέπουμε το όραμα του μεγάλου στοχαστή. «Όσο βαθύτερη είναι η καλλιέργεια, τόσο ομορφαίνει η ζωή, αλλά και την απέχθεια στους ψευδοφιλοσόφους, την κολακεία, την ολιγαρχία και τη δημαγωγία». Έτσι θα μείνει ζωντανή η Δημοκρατία που οξυγόνο της είναι η διευρυμένη συλλογική συνείδηση, η ορθή διαπαιδαγώγηση, η αξιοκρατία, ο μεγάλος κίνδυνος της έλλειψης του μέτρου, η υπερβολή κι η “χαοτική” ελευθερία.
➸ ΙΝΦΟ: Το βιβλίο “Πίνοντας καφέ με τον Πλάτωνα”των Θανάση Λάλα και Σταμάτη Κωνσταντινίδη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ.
