Στην σύγχρονη εποχή που μας κατακλύζει με χιλιάδες εικόνες που πολλαπλασιάζονται καθημερινώς από δεκάδες μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το βιβλίο παραμένει μια σταθερά για να ανακαλύψουμε την βαθύτερη αλήθεια όλων όσων μας περιβάλλουν. Παρά τη πολεμική ενάντια στον γραπτό λόγο που αρχίζει από την αρχαιότητα, η μαγεία να ξεφυλλιζεις ένα βιβλίο δεν θα ξεφτισει ποτέ.

Στο Φαίδρο του Πλάτωνα διαβάζουμε τον Σωκράτη να μιλάει για τον θεό Θευβ. Ο τελευταίος ήταν αυτος που επινόησε, μεταξύ άλλων,τη γεωμετρία και την αστρονομία ακόμα και τη γραφή.Βασιλιάς της Αιγύπτου εκείνη την εποχή για την οποία μιλάει ο Σωκράτης ήταν ο Θαμούς (τον οποίο οι Έλληνες αποκαλούσαν Άμμωνα), ενώπιον του ο Θεός , παρέθεσε τις ανακαλύψεις του παρουσιάζοντας τη κάθε μια σύμφωνα με τα πλεονέκτηματα που διέθετε.

Όταν ήρθε η ώρα να αποκαλύψει την τέχνη της γραφής την χαρακτήρισε ως «φάρμακο της μνήμης και της σοφίας» που πρσφέρει αρωγή στους ανθρώπους για να ξεφύγουν απο τα σκοτεινά μονοπάτια της αμάθειας. Η σθεναρή άποψη του Θεού δεν βρήκε όμως ευήκοα ώτα στο βασιλιά.

Αρχικά του ξεκαθάρισε πως ο αρμόδιος να αποφανθεί για τη χρησιμότητα της νεόσυστατης τέχνης ήταν μόνο ο ίδιος και εν συνεχεία του παρέθεσε του λόγους για τους οποίους εναντιωνόταν σε αυτή.Σύμφωνα με το βασιλιά, η γραφή θα δημιούργουσε τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα απο αυτά που επαγγελλόταν ο Θεός. Οι άνθρωποι με τη γραφή θα ήταν πλέον καταδικασμένοι στη λήθη της ψυχής τους:βασιζόμενοι σε λόγια άλλων θα αμελήσουν τις δικές τους αναμνήσεις.Ενα βιβλίο δεν είναι η επιτομή της γνώσης,είναι απλά ένα υπόμνημα της. Ο βασιλιάς -σκωπτικά απευθυνόμενος- στο Θεό τονίζει πως όχι μόνο οι μαθητές του κινδυνεύουν να παριστάνουν πως κατέχουν κάτι που δεν έχουν- την αρετή της σοφίας- αλλά να γίνουν και φορτικοί στις παρέες τους διαφημίζοντας γνώσεις που δεν έχουν εμφορούμενοι από έπαρση.

Ο Πλάτων επινοεί τη παραπάνω ιστορία και μέσω του Σωκράτη -ο οποίος αντιστάθηκε στα κελεύσματα να αποτυπώσει γραπτώς την φιλοσοφία του- για να μας καταδείξει τα αρνητικά που απορρέουν απο τη γραφή. Ο γραπτός λόγος είναι μονοσήμαντος και λέει πάντα το ίδιο. Χρειάζεται την αρωγή του συγγραφέα του για το υπερασπιστεί απο τις επιθέσεις. Ένα βιβλίο μπορεί να διαβαστεί από όλους αδιακρίτως: απο ένα ενάρετο ως και ένα διεφθαρμένο,δεν επιλέγει τους αναγνώστες του.Στις  προηγούμενες αδυναμίες του γραπτού λόγου ο Πλάτων αντιπαραβάλλει το προφορικό ο οποίος είναι ικανός να μεταδώσει τη φιλοσοφία:«ο ζωντανός και έμψυχος λόγος του γνώστη, που γράφεται με πραγματική γνώση στην ψυχή όποιου μαθαίνει». Ένας φιλόσοφος πριν αποφασίσει να διδάξει πρέπει να κατέχει τη πραγματική γνώση για μπορέσει να μεταλαμπαδεύσει στους μαθητές του (αυτούς που κατέχουν τη σωστή ψυχή) «λόγους ικανούς να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και αυτόν που τους έσπειρε, από όπου αναφύονται και νέοι λόγοι σε άλλες ψυχές, και έτσι διατηρείται πάντοτε μέσα τους αθάνατο το σπέρμα και οδηγούν τον κάτοχό τους στην ευδαιμονία».

Ένα παιδί μεταφέρει το μήνυμα

Στο αριστούργημα The Color of Pomegranates (1969) του Sergei Parajanov, ο μικρός ποιητής μαθαίνει πως τα βιβλία είναι η ζωή και η ψυχή του κόσμου και πως οφείλει να τα διαβάζει δυνατά προκειμένου ακουστούν απο όσουν δεν ξέρουν ανάγνωση.

Το παιδί μεταφέρει τα βιβλία -τα οποία πρέπει πάντα να φυλάσσονται με προσοχή ως χρέος προς τις επόμενες γενιές- και τα τοποθετεί στο μοναστήρι ανοιχτά ώστε ο άνεμος να τα ξεφυλλίζει. Για λίγα δευτερόλεπτα το μόνο που ακούγεται είναι η σπάνια μουσική των σελίδων να γυρνούν: σαν αναπαράσταση όλων όσων τα έχουν διαβάσει και πρόκειται να τα διαβάσουν στο μέλλον.

Ίσως, ένα βιβλίο δεν παραμένει ποτέ ίδιο, σε σύγκρουση με αυτά που πρέσβευε ο Πλάτων, αλλάζει όπως οι αναγνώστες του. Κάθε βιβλίο έχει ένα συγγραφέα αλλά το νόημα του ποικίλλει αναλόγως με αυτόν που το διαβάζει. Κουβαλάει τη δικιά του ψυχή και μαζί αυτή εκείνου που το διαβάζει κάθε φορά.

Η παγκόσμια ημέρα βιβλίου είναι οι χιλιάδες σελίδες που διαβάσαμε και τις ακόμα περισσότερες που περιμένουν να τις ανακαλύψουμε. Το μυστήριο ενός κόσμου που ποτέ δεν θα κατανοήσουμε πλήρως παρά θα προσπαθήσουμε να αγγίξουμε το πυρήνα του διαβάζοντας. Το βιβλίο είναι η γέφυρα ανάμεσα στο εμπεδώμενο παρελθόν και σε ένα αδηλο μέλλον.