«Το παρελθόν, εν τέλει, δεν πεθαίνει ποτέ, δεν είναι καν παρελθόν» – Ουίλιαμ Φώκνερ, Ρέκβιεμ για μια μοναχή (1931)

«Βless me please, Father, I’m a ghost
In these killing fields, hail Mary, catch me if I go
Let’s go deep inside the solitary mind of a madman
Screams in the dark, evil lurks, enemies see me flee
Activate my hate, let it break to the flame
Set trip, empty out my clip, never stop to aim
Some say the game is all corrupt and fucked in this shit
Stuck, niggas is lucky if we bust out this shit» – 2Pac, “Hail Mary” (1996)

Μετά τα μυθιστορήματα Blacktop Wasteland (2020) και Με τα δάκρυα ξυράφι (“Razorblade Tears”), με τα οποία καθιερώθηκε, ο πενηνταδιάχρονος Αφροαμερικανός S.A. Cosby (Βιρτζίνια 1973) συνεχίζει την περιήγησή του στις πιο επικίνδυνες περιοχές του σύγχρονου, συντηρητικού αμερικανικού Νότου – στην περίπτωση μας στην επινοημένη κομητεία του Χάροντα∙ κάλλιστα θα μπορούσε να αντιστοιχεί στο Σάρλοτσβιλ ή στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνα, από τι ισχυρές έδρες των Νοτίων της Συνομοσπονδίας στα χρόνια του Αμερικανικού Εμφυλίου.

Τα σκληρά μυθιστορήματα του S.A. Cosby εξερευνούν ζητήματα όπως ο ρατσισμός και η ομοφοβία, ενώ παράλληλα μεταφέρουν την εμπειρία της ζωής νότια των Απαλαχίων. Οι αμαρτωλοί στάζουν αίμα τοποθετούνται στο ίδιο πλαίσιο, όμως είναι πιο σκοτεινό, βαθύ και περίπλοκο μυθιστόρημα από τα προηγούμενα έργα του.

Το μυθιστόρημα διασχίζει τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στον τρόμο και την αστυνομική λογοτεχνία. Είναι ταυτόχρονα μια αφήγηση για έναν κατά συρροή δολοφόνο που κυκλοφορεί ελεύθερος, μια ιστορία για τις επίμονες επιπτώσεις του ρατσισμού στο Νότο, ένας στοχασμός πάνω στο τεράστιο ζήτημα του θρησκευτικού φανατισμού, μια εξερεύνηση του τραύματος και μια ιστορία αγάπης που βράζει κάτω από πολύ φόβο, αίμα και ένταση.

Κεντρικός ήρωας του βιβλίου είναι ο 36χρονος Τάιτους Κράουν, ο πρώτος εκλεγμένος μαύρος σερίφης στην κομητεία του Χάροντα (Charon), μια «χερσόνησο σε σχήμα δακρύου» στον κόλπο του ποταμού Τσέσαπικ, που συγκροτήθηκε με τη φωτιά και το αίμα: Λευκοί άποικοι στις αρχές του 19ου αιώνα έκαψαν τα πάντα και στη συνέχεια έσφαξαν όλους τους κατοίκους στο τελευταίο χωριό ιθαγενών της περιοχής για να διεκδικήσουν το «προφανές πεπρωμένο» τους. Ο Cosby ξεκαθαρίζει ότι η κομητεία -που φέρεται να πήρε την ονομασία της από τον μυθολογικό βαρκάρη που μετέφερε τις ψυχές των νεκρών- κουβαλά μια παράδοση επετειακών βιαιοτήτων που συνήθως διαπράττονται κατά τη διάρκεια τoυ Φθινοπωρινού Πανηγυριού και των εορτασμών της Ημέρας των Ιδρυτών στην πλατεία της κομητείας. «Αυτοί», γράφει ο Cosby, «ήταν οι βράχοι πάνω στους οποίους χτίστηκε ο Νότος».

Περίπου 200 χρόνια μετά την ίδρυση της κομητείας και έναν χρόνο μετά την εκλογή του 45ου προέδρου (πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ), ο Τάιτους επιστρέφει στη γενέθλια γη. Πρώην τοπικό αστέρι του φούτμπολ, πέρασε μια φρικτή θητεία στο γραφείο του FBI στην Ιντιάνα, που τον έφερε αντιμέτωπο με ένα ξέσπασμα φονταμενταλιστικής, χριστιανικής-εθνικιστικής βίας και μ’ ένα κύκλωμα που δεν εξιχνιάστηκε πλήρως. Ο Τάιτους εγκλωβίζεται ξανά στη ζωή της μικρής πόλης, φροντίζοντας τον ηλικιωμένο, άρρωστο πατέρα του και καλλιεργώντας ένα νέο ερωτικό ενδιαφέρον∙ όμως η μεγάλη πόλη δεν τον αφήνει να ησυχάσει περισσότερο από όσο αφήνει την ιστορία να μείνει στο παρελθόν.

Προκειμένου να γίνει ο πρώτος μαύρος σερίφης της κομητείας, ο Τάιτους έπρεπε πρώτα να επικρατήσει τον διεφθαρμένο προκάτοχό του, υπό τον οποίο ο ρατσισμός άνθισε και τα ναρκωτικά αφέθηκαν να εξαπλωθούν ανεξέλεγκτα στην περιοχή. Εκλέχθηκε χάρη στην υποστήριξη των τοπικών εκκλησιών των Βαπτιστών, οι οποίες, με τις ποικίλες διασπάσεις τους, αναμειγνύονται στην πολιτική ζωή της κομητείας. Ως σερίφης, πρέπει να αντιμετωπίσει τα συνηθισμένα μικροεγκλήματα: ναρκωτικά, κακοποιητικούς συζύγους και επιθετικούς μεθυσμένους. Στην πραγματικότητα, έχουν σημειωθεί μόνο δύο δολοφονίες στην κομητεία τις τελευταίες δεκαετίες. Αλλά στην πρώτη επέτειο της εκλογής του νέου σερίφη, ένας πρώην μαθητής, ο Λατρέλ ΜακΝτόναλντ, ο 20χρονος γιος του φίλου του Τάιτους από το Λύκειο, μπαίνει στο τοπικό Λύκειο Τζέφερσον Ντέιβις και πυροβολεί έναν δάσκαλο μέσα στην τάξη του, προτού πυροβοληθεί θανάσιμα από τους βοηθούς του σερίφη. Δευτερόλεπτα πριν, ο Λατρέλ υπαινίχθηκε τηλεφωνικά διάφορα κακά πράγματα για το πραγματικό ποιών του δασκάλου.

Η τραγωδία διαφέρει σημαντικά από τις ένοπλες επιθέσεις στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια , στο Κολουμπάιν , στο Σάντι Χουκ ή σε μυριάδες άλλες σχολικές επιθέσεις σε δύο μέτωπα. Πρώτον, ο δράστης είναι μαύρος. Και ο Λάτρελ έχει μόνο έναν στόχο: τον Τζεφ Σπίρμαν, έναν λευκό και γενικά αγαπητό από την κοινότητα δάσκαλο, ο οποίος δίδαξε και ανέθρεψε τον Τάιτους και τους φίλους του τη δεκαετία του 1990.

Ο σερίφης σύντομα αποκαλύπτει στοιχεία που οδηγούν σε ένα πεδίο γεμάτο με πτώματα έγχρωμων παιδιών. Ο δολοφονημένος δάσκαλος και ο νεαρός άνδρας που τράβηξε τη σκανδάλη εμπλέκονταν σε μερικά φρικτά εγκλήματα, και υπάρχουν βίντεο και φωτογραφίες όλων αυτών. Υπάρχει επίσης ένας τρίτος μασκοφόρος άνδρας σε αυτά τα βίντεο, και είναι ακόμα εκεί έξω. Καθώς η έρευνα προχωρά, τα πράγματα περιπλέκονται. Ο δολοφόνος προφανώς έχει διασυνδέσεις με μια τοπική βαπτιστική εκκλησία και τα πτώματα φέρουν θρησκευτικά μηνύματα χαραγμένα στη σάρκα τους. Η πρώην ερωμένη του Τάιτους έρχεται στην πόλη για να του πάρει συνέντευξη για το podcast της σχετικά το αληθινό έγκλημα και κλονίζει τα θεμέλια της νέας σχέσης του σερίφη, ενώ μια τοπική ακροδεξιά ομάδα θέλει να κάνει μια παρέλαση για να γιορτάσει την ιστορία της Συνομοσπονδίας της πόλης. Συγχρόνως ένα μυστικό από το παρελθόν στοιχειώνει τον Τάιτους. Όλοι μοιάζουν σαν να φορούν μάσκα, αλλά καθώς τα πτώματα στοιβάζονται και ο δολοφόνος τον χλευάζει, ο Τάιτους θα πρέπει να ξεσκεπάσει πολλούς ανθρώπους για να αποδοθεί δικαιοσύνη για τα νεαρά θύματα των δολοφόνων και να αποκατασταθεί η εύθραυστη ηρεμία της κομητείας του Χάροντα.

Ο Cosby εκ πρώτης αφηγείται την ιστορία ενός σερίφη ο οποίος επιστρέφει σε μια μικρή πόλη σε αναταραχή και προσπαθεί να χρησιμοποιήσει όλα όσα έμαθε ενώ εργαζόταν ως πράκτορας του FBI για να εντοπίσει έναν κατά συρροή δολοφόνο σε ένα μέρος που δεν διαθέτει τους πόρους και την τεχνολογία μιας μεγάλης πόλης. Συγχρόνως, ασχολείται με τους θρησκευόμενους φανατικούς και τους ακροδεξιούς που έχουν κηρύξει πόλεμο στην φιλελεύθερη ατζέντα, στην ελεύθερη έκφραση και στα ανθρώπινα δικαιώματα. Η κομητεία του Χάροντα είναι ένα επιφανειακά ήρεμο μέρος, αλλά στο υπόστρωμα κρύβεται πολύ μίσος, ρατσισμός και αυτό που ο Τάιτους αποκαλεί «σήψη της ψυχής». Αντίστοιχες κομητείες μπορούν να βρεθούν αυτή τη στιγμή σε πολλές γωνιές των ΗΠΑ, ειδικά στον Νότο και στα Μεσοδυτικά (Midwest)∙ είναι η δεξαμενή της alt-right, των ψηφοφόρων του Ντόναλντ Τραμπ.

Ενώ ο Cosby αποδομεί με εξαιρετικό τρόπο τη μακαριότητα των μικρών πόλεων της Αμερικής στο Νότο  και επισημαίνει το ρατσιστικό τους υπόβαθρο, καταφέρνει επίσης να διερευνήσει τις επιπτώσεις του θρησκευτικού φανατισμού και πώς συμβάλλει στη διαιώνιση του status quo. Μερικοί άνθρωποι στο Χάροντα διατηρούν και εκδηλώνουν αβίαστα το μίσος τους χωρίς συνέπειες επειδή ανήκουν σε μια οργανωμένη εκκλησία που υποστηρίζει τις ιδέες τους. Όπως ακριβώς η προεδρία Ομπάμα δεν εγκαινίασε την «μετα-φυλετική εποχή», όπως κάποιοι πίστευαν ότι θα γινόταν, το γεγονός ότι ο Τάιτους έγινε σερίφης δεν σήμαινε το τέλος του βαθιά ριζωμένου ρατσισμού στην κομητεία∙ ο ρατσισμός είναι μια μολυσματική ασθένεια που επηρεάζει τα πάντα, συμπεριλαμβανομένων των ποινικών ερευνών.

Γράφει εξάλλου: «Υπάρχει ένα είδος χάους που έχεις την αίσθηση ότι υπακούει στη δική του τάξη. Όταν μια χαοτική κατάσταση γίνεται ρουτίνα, μέσα από την επανάληψη αναδύονται συγκεκριμένα μοτίβα».

Με όρους αστυνομικού μυθιστορήματος, το Οι αμαρτωλοί στάζουν αίμα είναι ισάξιο μυθοπλαστικά και στυλιστικά με τα καλύτερα νότια έργα του George Pelecanos (Η Σαρωτική Έκρηξη, Πόλη στις Φλόγες) ή με τις πιο καλογραμμένες δημιουργίες του Elmore Leonard και του Walter Mosely – εξάλλου στο βιβλίο απαντά διακειμενική αναφορά στον ήρωα των αστυνομικών ιστοριών του τελευταίου, τον Easy Rawlins του Διάβολος σε γαλάζιο φόρεμα. Απαντούν επίσης αναφορές στις κλασικές «πηγές» του underground, στις ταινίες blaxploiation, στα φιλμ του Τζων Κασσαβέτη κ.ά., στα σκληρά αστυνομικά τύπου Point Black με πρωταγωνιστή τον Lee Marvin, κ,ά,

Πέρα όμως από το νουάρ και τα cult, o S. A. Cosby έχει μελετήσει σε βάθος ορισμένα από τα κορυφαία έργα στην ιστορία της αφροαμερικανικής λογοτεχνίας και με άνεση εγκιβωτίζει στοιχεία τους στην αφήγηση και στη συλλογιστική του. Ανατρέχει στη σκληρή κοινωνική κριτική κατά του ρατσισμού (σε όλες του τις μορφές) που χαρακτηρίζει έργα όπως το Γέννημα θρέμμα του Richard Wrigth και τον Αόρατο Άνθρωπο του Ralph Ellison, στη διεισδυτική ματιά συγγραφέων όπως ο Colson Whitehead πάνω στο ταξικό και εκδικητικό αμερικανικό σωφρονιστικό σύστημα.

Οι αμαρτωλοί στάζουν αίμα είναι τραχύ, σκληρό, περίπλοκο και Νότιο μέχρι το κόκκαλο. Ο Cosby φτιάχνει ένα συναρπαστικό θρίλερ, αλλά το πραγματικό κατόρθωμά του είναι το γεγονός ότι φτιάχνει μια μικρογραφία μιας σημερινής κομητείας του Νότου, που δεν απέχει και πολύ από την πραγματικότητα.

Σελ 235: «Η Φλάνερι Ο’ Κόνορ είπε ότι ο Νότος είναι στοιχειωμένος από τον Χριστό. Και βέβαια είναι στοιχειωμένος. Από τον χριστιανισμό. Όλες αυτές οι εκκλησίες, όλα αυτές οι Βίβλοι, αλλά υπάρχουν μέρη όπως ο Χάροντας όπου οι φτωχοί εξοστρακίζονται. Όπου τα κορίτσια αποκαλούνται πόρνες αν καταγγείλουν βιασμό».

S. A. Cosby, Οι αμαρτωλοί στάζουν αίμα • μτφρ. Σέργιος Τρεχλής • Εκδόσεις Gutenberg, 2025

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.