Ο Τζον Γουότερς είναι ιδέα. Σχεδόν ίπταται των καταστάσεων και της εποχής. Πώς γίνεται να εμφανίζεται πάντα σε στιγμές που καθορίζουν την επικαιρότητα μόνο αυτός γνωρίζει. Όπως ένας από εκείνους τους αστικούς μύθους όπου αποδεικνύεται ότι ο ίδιος τρομακτικός τύπος βρισκόταν εκεί, σε κάθε οικογενειακή φωτογραφία ποζάροντας με νόημα.
Όταν οι Simpsons επαναπροσδιόρισαν την κωμική σειρά τη δεκαετία του 1990, ο Waters ήταν εκεί, εμφανιζόμενος ως ο καλύτερος γκέι φίλος του Homer. Όταν το κωμικό φαινόμενο Jackass τρόμαξε τους πάντες τη δεκαετία του 2000, ο Waters ήταν εκεί, εμφανιζόμενος ως μάγος σε ένα σκετς με τον Jason “Wee Man” Acuña. Όταν το RuPaul’s Drag Race έφερε την κουλτούρα του drag στο mainstream τη δεκαετία του 2010, αφιέρωσε ένα ολόκληρο επεισόδιο στον καλεσμένο κριτή John Waters, με σκετς βασισμένα στις ταινίες του Pink Flamingos και Female Trouble. Και τη δεκαετία του 2020, τον είδαμε στο όχι και τόσο χιπ κωμικό δράμα Search Party, το οποίο, όπως επισημαίνει ο ίδιος, είναι «Pink Flamingos από την αρχή. Έχω κάνει τον κύκλο μου».
Ακόμα και αν δεν έχετε δει ποτέ καμία από τις δώδεκα ταινίες μεγάλου μήκους του Waters, πιθανότατα έχετε αισθανθεί την παρουσία του. Για έναν σκηνοθέτη του οποίου το πρώιμο έργο τον χαρακτήρισε ποικιλοτρόπως ως τον Πάπα των σκουπιδιών, τον Σουλτάνο της βρωμιάς, τον Δούκα της κακογουστιάς, τον Βαρόνο της κακής γεύσης, τον Βασιλιά του ξερατού και τον Queer Κομφούκιο, είναι ικανοποιημένος με το επίπεδο επιρροής που διαψεύδει την ιδιότητα του αουτσάιντερ. Ίσως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν περιορίζεται στο κύκλωμα των μεταμεσονύκτιων ταινιών: ταλαντούχος εννοιολογικός καλλιτέχνης, είναι επίσης αξιότιμο μέλος του Τάγματος Τεχνών και Γραμμάτων στη Γαλλία. Οι τουαλέτες του Μουσείου Τέχνης της Βαλτιμόρης έχουν πάρει το όνομά του – για όνομα του Θεού.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Κι ενώ το έργο του Waters είναι αυτό που είναι η προσωπικότητά του εκπέμπει έναν άκρατο σεβασμό. Ως συνήθως, βρίσκεται στη Βαλτιμόρη του Μέριλαντ, όπου ουσιαστικά έχει ζήσει όλη του τη ζωή, απολαμβάνοντας την ιδιότητά του ως ο αμαρτωλός προστάτης της πόλης.
Η συνέντευξη που ακολουθεί δημοσιεύθηκε στην Guardian όταν η Catherine Bray τον συνάντησε και όπως έγραψε «ο τρόπος του καθ’ όλη τη διάρκεια της μιας ώρας που περάσαμε κουβεντιάζοντας ήταν ήπιος, αφοσιωμένος και διασκεδαστικός. Παρά τον υπότιτλο του τελευταίου του μη μυθοπλαστικού βιβλίου, Mr Know-It-All: The Tarnished Wisdom of a Filth Elder (Ο κύριος Παντογνώστης: Η αμαυρωμένη σοφία ενός πρεσβύτερου της βρωμιάς), δεν έχει την αίσθηση ότι προβάλλει μεγάλες αξιώσεις ότι τα έχει όλα καταλάβει. Ίσως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μόλις έκανε κάτι που δεν έχει ξανακάνει ποτέ στο παρελθόν. Γνωρίστε τον Τζον Γουότερς: πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας. Το εν λόγω μυθιστόρημα, το Liarmouth, είναι ο Waters στον πυρήνα του. Τα πάντα μπορούν να συμβούν και συμβαίνουν, σε ένα άναρχο, ζωηρό μπουρλέσκ που ξεναγεί τον αναγνώστη σε υποκουλτούρες τόσο διαφορετικές όσο μια ομάδα για τα δικαιώματα του rimming, μια ομάδα πλαστικής χειρουργικής για κατοικίδια ζώα, μια άγρια αγέλη υποστηρικτών του εθισμού στο τραμπολίνο και ο υπόγειος κόσμος των ληστειών βαλιτσών σε καρουζέλ».
Μπορεί το αγαπημένο θέμα του Waters να είναι η βρωμιά, λέει η Catherine Bray, αλλά οι τρόποι του παραμένουν άψογοι. «Να αναφέρω ότι μια από τις αγαπημένες μου στιγμές στο Liarmouth είναι μια ατάκα που ειπώθηκε σε μια κηδεία: “Ακόμα και ο Θεός πίστευε ότι ήταν μουνί”. Γοητευτικά, στη συζήτηση, ο Γουότερς αυτολογοκρίνεται σε αυτό που αποκαλεί “η λέξη Μ” όταν συζητά τις πολιτισμικές αποχρώσεις της».
«Αυτή είναι στην πραγματικότητα η ατάκα που οι περισσότεροι άνθρωποι είπαν ότι είναι η αγαπημένη τους ατάκα σε ολόκληρο το βιβλίο. Αλλά εκεί, στο Ηνωμένο Βασίλειο, η λέξη με το Μ είναι ήπια» λέει ο ίδιος.
Αυτό που είναι το πιο εντυπωσιακό και σπάνιο στο Liarmouth είναι ότι μοιάζει συναρμολογημένο με μια χαλαρή, punky διάθεση, αλλά ταυτόχρονα έχει σαφώς δημιουργηθεί με προσοχή και φροντίδα. «Δούλεψα για χρόνια πάνω σε αυτό», εξηγεί. «Νομίζω ότι όταν τελικά το παρέδωσα, ήταν το έβδομο ή όγδοο προσχέδιο. Ήθελα να ακούγεται σαν να έλεγα μια ιστορία, αλλά για να το πετύχω χρειάστηκαν πολλά προσχέδια».
Έτσι, μπορεί να είναι μια βρώμικη υπόθεση, αλλά είναι μια λεπτοδουλεμένη βρωμιά. Κάποια περιστατικά προέρχονται απευθείας από τη ζωή του Waters. Οι αναγνώστες του αυτοβιογραφικού του «καλαίσθητου βιβλίου για το κακό γούστο», Shock Value, μπορεί να θυμούνται τον πολύ νεαρό Waters να προσπαθεί να κλέψει ένα πολυκατάστημα, ισχυριζόμενος ότι τα αθλητικά του παπούτσια τα είχαν μασήσει οι κυλιόμενες σκάλες.
«Ναι! Το έκανα αυτό. Αλλά ποτέ δεν έχω κλέψει βαλίτσα από καρουζέλ αποσκευών. Το να κλέψεις τη βαλίτσα είναι πιο εύκολο από ποτέ τώρα, γιατί οπουδήποτε στον κόσμο, δεν ελέγχουν τις παραλαβές αποσκευών, αλλά το να σκίσεις τα παπούτσια του τένις στις κυλιόμενες σκάλες θα ήταν πιο δύσκολο, γιατί τα παπούτσια του τένις είναι τόσο διαφορετικά τώρα και κανείς δεν θα σε πίστευε, απλά θα σε πετούσαν έξω. Αυτή είναι η μόνη απάτη του βιβλίου που έκανα πραγματικά».
Πέρα από τις περιπέτειες με τις κλοπές, το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου απέχει από την πραγματικότητα. Μια από τις ιστορίες περιλαμβάνει όχι μόνο ένα πέος που μιλάει και ονομάζεται Ρίτσαρντ, αλλά και την πνευματική ανάπτυξη του εν λόγω οργάνου, καθώς αποκαλύπτεται ότι είναι γκέι και γίνεται φεμινιστής.
«Έχουν υπάρξει ομιλούντα πέη και στο παρελθόν σε άλλα μυθιστορήματα, είμαι σίγουρος», λέει ο Γουότερς. «Αλλά δεν έχει υπάρξει ποτέ, απ’ όσο ξέρω, κάτι με ένα γκέι πέος πάνω σε έναν στρέιτ άντρα, τον Ντέριλ. Αυτό δεν είναι αμφιφυλόφιλο, αυτό είναι μια νέα μάχη, όταν δεν μπορείς να ελέγξεις το ίδιο σου το όργανο, στο οποίο δεν αρέσει η αντιμετώπιση των γυναικών από το αντρικό σώμα που ανήκει κι έτσι γίνεται γκέι φεμινιστής και δίνει στον Ντάριλ ένα μικρό, αγενές μάθημα, μια γεύση από το δικό του φάρμακο».
Όπως συμβαίνει πάντα με τον Waters, αυτό το θέμα είναι από αυτά που έχουν σχεδιαστεί για να προκαλέσουν πονοκέφαλο σε έναν λογοκριτή.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
«Έχω τον επιμελητή μου, τον Τζόναθαν Γκαλάσι, ο οποίος επιμελείται όλα μου τα βιβλία, και μου είπε: “Μην ανησυχείτε, θα υπερασπιστώ τα πάντα”. Έχω επίσης τρεις σπουδαίες γυναίκες που είναι πολύ καλές επιμελήτριες κειμένων που δούλεψαν μαζί μου. Έλεγαν: “Λοιπόν, σήμερα δεν μπορείς να το λες αυτό”, και σκεφτόμουν: “Ναι, ξέρεις, στην πραγματικότητα έχεις δίκιο. Αν το κάνεις πιο πολιτικά ορθό, μερικές φορές αποδίδει το ίδιο νόημα, αλλά μπορεί στην πραγματικότητα δεν είναι πλέον αστείο“».
Μήπως το έργο του, με όλες τις feel-bad ανατροπές του, εκπλήσσει ποτέ τον ίδιο τον Γουότερς; «Αυτή είναι η δουλειά μου, να σκέφτομαι γαμημένα πράγματα. Αυτό κάνω για να ζήσω. Οπότε αυτό δεν με εκπλήσσει. Αυτό που με εκπλήσσει είναι όταν μπορώ να κάνω τον εαυτό μου να γελάσει δυνατά. Τότε ξέρω ότι πρόκειται πραγματικά για ένα καλό αστείο, γιατί αυτό είναι πολύ δύσκολο να γίνει» λέει και γελάει δυνατά.
Παρεμπιπτόντως, το γέλιο του Waters είναι πανέμορφο. Πρόκειται για μια πανούργα φιγούρα, ικανή να βρίσκει χιούμορ σε μερικές από τις χειρότερες πτυχές της ανθρωπότητας – πρόκειται, άλλωστε, για έναν τύπο που στα νιάτα του παρακολουθούσε τις δίκες της οικογένειας Manson με τη μανιώδη αφοσίωση ενός οπαδού των BTS. Έχει όμως και κόκκινες γραμμές. «Τα πράγματα για τα οποία σοκάρομαι είναι πάντα ηλίθια πράγματα, όπως αυτός ο ηλίθιος ρατσιστής που μόλις σκότωσε ανθρώπους [στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης, τον περασμένο μήνα]. Θέλω να πω, αυτό είναι σοκαριστικό για μένα, με την χειρότερη των εννοιών».
Η συζήτηση πηγαίνει στο επεισόδιο-αφιέρωμα στον Waters της αμερικανικής έκδοσης του RuPaul’s Drag Race, το οποίο περιείχε μια πραγματικά υπέροχη μίμηση της Edith Massey από την drag queen, Ginger Minj, που ενσάρκωσε την Egg Lady από τα Ροζ Φλαμίνγκος. Το επεισόδιο κορυφώθηκε με μια δοκιμασία για το «πιο άσχημο φόρεμα» στην πασαρέλα και το ερωτηματικό του τίθεται είναι αν αυτού του είδους η δοκιμασία θα ήταν δυνατή σήμερα, σε μια στιγμή που η ελίτ της μόδας φαίνεται να επαναφέρει μερικά από τα πιο άσχημα ρούχα που έχουν κοσμήσει ποτέ την πασαρέλα της χιλιετίας. Δεν είναι μια ιδιαίτερα σοβαρή ερώτηση, αλλά ο Waters δίνει μία πολλή σοβαρή απάντηση.
«Ο Τραμπ το κατέστρεψε», λέει. «Μόλις ο Τραμπ έγινε πρόεδρος, τελείωσε το χιούμορ. Ήταν το καρφί στο φέρετρο. Ήταν το πρώτο πρόσωπο που είχε τυχαία κακό γούστο που δεν ήταν αστείο».
*H έκθεση-ρετροσπεκτίβα «Pope of Trash» του Τζον Γουότερς ετοιμάζεται στο Λος Άντζελες για το 2023
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
*Με στοιχεία από theguardian.com
