Ο Φάντομ ή το «Το Φάντασμα που περπατά» δημιουργήθηκε από τον σκιτσογράφο Lee Falk το 1936. Ήταν ένας μασκοφόρος μαχητής του εγκλήματος που προηγήθηκε τόσο του Μπάτμαν όσο και του Σούπερμαν. Στις ζούγκλες της φανταστικής Μπανγκάλα της Αφρικής, ο Φάντομ είναι ο προστάτης της χώρας ενάντια στην πειρατεία και την αδικία με όποια μορφή κι αν παίρνει. Έχοντας φαινομενικά ζήσει για σχεδόν 500 χρόνια, οι κάτοικοι της Μπανγκάλα τον ονόμασαν «Το φάντασμα που περπατά», πιστεύοντας ότι είναι αθάνατος. Στην πραγματικότητα, το Φάντασμα είναι ο Κιτ Γουόκερ, απόγονος ενός νεαρού αγοριού που βρισκόταν με τον πατέρα του σε ένα φορτηγό πλοίο όταν αυτό δέχτηκε επίθεση από μια ομάδα πειρατών τη δεκαετία του 1500. Ενώ ο πατέρας του αγοριού σκοτώθηκε, ο ίδιος επέζησε, αφού πετάχτηκε από το πλοίο ενώ βρισκόταν στη θάλασσα, και τελικά ξεβράστηκε στις ακτές της Μπενγκάλα. Εκεί, τον περιέθαλψαν και τον μεγάλωσαν οι ιθαγενείς φυλές του έθνους. Εκπαιδευόμενος τα επόμενα χρόνια, ορκίστηκε τελικά στο κρανίο του δολοφόνου του πατέρα του να πολεμήσει το κακό και ορκίστηκε ότι οι γιοι του και οι γιοι τους θα ακολουθούσαν τα βήματά του.

Το Φάντασμα, μια περιπετειώδης σειρά από κόμικς που διαδραματίζεται στο φανταστικό αφρικανικό κράτος της Μπανγκάλα, έκανε το ντεμπούτο του ως καθημερινό στριπ το 1936, καθιστώντας τον πρωτοπόρο στο είδος των υπερηρώων. Παρά το μυθικό του όνομα, ωστόσο, το Φάντασμα είναι ένας συνηθισμένος άνθρωπος χωρίς τις μεταλλαγμένες δυνάμεις που συχνά συνδέονται με τους υπερήρωες -από τον Σούπερμαν και τον Green Lantern μέχρι τη Wonder Woman και τον Aquaman- οι οποίοι αναδείχθηκαν στο φανατικό κοινό την ίδια περίοδο – εποχή που συχνά αναφέρεται εκ των υστέρων ως η «Χρυσή Εποχή των κόμικς». Παρόλο που εμφανίζει τα περισσότερα από τα βασικά χαρακτηριστικά που περιλαμβάνονται στους ορισμούς ενός υπερήρωα σε πιο πρόσφατες επιστημονικές εργασίες («εχθροί, ισχυρός ηθικός κώδικας, μυστική ταυτότητα, κοστούμι»), το Φάντασμα αναπληρώνει την έλλειψη εξαιρετικών δυνάμεων με εφευρετικότητα, δεξιότητα και ακεραιότητα καθώς αντιμετωπίζει ό,τι μπορεί να του ρίξει πάνω του ο εγκληματικός κόσμος. Θεωρητικά, οι ικανότητές του είναι τέτοιες που κάθε αναγνώστης θα μπορούσε να επιτύχει με τη σωστή αφοσίωση και εκπαίδευση. Σε αντίθεση με τους περισσότερους αναγνώστες, όμως, το Φάντασμα δικαιώνει, αδικεί και καταπολεμά το κακό σε όλες του τις μορφές στην πυκνή ζούγκλα που αποκαλεί σπίτι του («το βαθύ δάσος») καθώς και σε κάθε γωνιά του κόσμου.

Παρά το γεγονός ότι είναι ένας μοναχικός προστάτης του δικαίου και στη συνέχεια εργάζεται σχεδόν αποκλειστικά μόνος του –είτε πολεμάει πειρατές στις αφρικανικές ακτές, είτε τα βάζει με το οργανωμένο έγκλημα στην Ιταλία είτε λύνει το δράμα μιας απαγωγής στο Μεξικό– το Φάντασμα μπορεί να υπολογίζει στην άπειρη υποστήριξη πολλών βασικών χαρακτήρων. Σταθερός σύντροφος είναι ο Δαίμονας (Devil), ο πιστός του γκρίζος λύκος του βουνού, τον οποίο οι άλλοι συχνά μπερδεύουν με σκύλο, κάτι στο οποίο το Φάντασμα απαντά με ευκολία: «Δεν είναι σκύλος, είναι λύκος».

Αν ο Σούπερμαν είναι το ιδεώδες της αμερικανικής δικαιοσύνης στο εσωτερικό της χώρας και διεθνώς, ο Φάντομ μπορεί να είναι το ιδεώδες της λευκής πολιτιστικής αποικιοκρατίας, η αποικιακή φαντασίωση. Ενάρετος και ανιδιοτελής, εκσυγχρονίζει τις φυλές της ζούγκλας την ίδια στιγμή που προστατεύει και υπερασπίζεται τους (τελικά) άτυχους κατοίκους των φυλών από τις σκοτεινές τάσεις κάθε νεωτερικότητας που εισβάλλει στον κόσμο τους. Από τη δεκαετία του 1970 ξεκινά να εκθέτει συχνά τις πρακτικές των μεγάλων εταιρειών που εκμεταλλεύονται την τοπική εργασία, εξορύσσουν πόρους χωρίς άδεια και ρίχνουν στην παρθένα ζούγκλα παράνομα τα τοξικά τους απόβλητα. Οι λευκοί εγκληματίες αντιμετωπίζονται εξίσου σκληρά με κάθε σκουρόχρωμο τσαρλατάνο που μεταμφιέζεται σε μάγο ή γιατρό. Και, ίσως το πιο σημαντικό, οι κάτοικοι των φυλών της Μπανγκάλα αποδέχονται χωρίς εντάσεις την επιβολή μιας σύγχρονης νομικής δομής και μιας (επιστημονικής) κοσμοθεωρίας, παραμένοντας ταυτόχρονα δίκαιοι και πολιτισμικοί χωρικοί.

Ωστόσο, πέρα από τις απέραντες αναλύσεις και τα αμέτρητα κείμενα που έχουν γραφτεί για αυτόν (αλλού τον παρουσιάζουν ως ρατσιστή ενώ στη Σκανδιναβία, και ειδικότερα στη Σουηδία είναι ένας αναγνωρισμένος «σοσιαλιστής» υπερήρωας), υπήρχε κάτι στον χαρακτήρα του που μιλούσε στη νεανική ευαισθησία χιλιάδων νέων σε όλον τον κόσμο, με έναν τρόπο που άλλα μέλη της ίδιας συντεχνίας – ο Spider Man, ο Superman ή ο Batman – δεν ήταν σε θέση να το κάνουν. Οι ιστορίες των ηρώων, τόσο της DC Comics όσο και της Marvel ήταν οπτικά συναρπαστικοί, με έγχρωμες σελίδες που προσέδιδαν μια αίσθηση πολυτέλειας, μόνο που οι ιστορίες τους ποτέ δεν αιχμαλώτισαν τη φαντασία των νέων με τον ίδιο τρόπο που το έκανε το Φάντασμα. Η έλλειψη υπερδυνάμεων μπορεί να έπαιξε ρόλο σε αυτό, κάνοντάς τον να φαίνεται πιο ανθρώπινος και σχετικός με την αληθινή ζωή, αλλά υπήρχε κάτι άλλο στην παρουσία του που με έκανε, όπως και τόσους άλλους που μεγάλωσαν μαζί του στη δεκαετία του 1980, να αγκαλιάσω ολόψυχα τις περιπέτειες του Φαντάσματος που περπατάει. Εκτός από το ότι ήταν πιο «προσιτός», ο Φάντομ ήταν πλήρης, λογικός και αναγνωρίσιμος στον τρόπο σκέψης του, καθώς και στην ηθική του στάση μεταξύ σωστού και λάθους, γεγονός που τον έκανε κάπως μοναδικό. Με πολλούς τρόπους, έμοιαζε με ένα ζωντανό εγχειρίδιο ιστορίας, όπου ο ίδιος, η πιο σύγχρονη γενιά των προγόνων του, φαινόταν πάντα να έχει ένα συγκεκριμένο ταλέντο να μπλέκεται σε συγκρούσεις που λίγο πολύ θύμιζαν μάθημα ιστορίας, ή άρθρα εφημερίδων ή μια άγνωστη (αλλά αληθινή) ζωή πέρα από τα παράθυρα της νιότης μας.

Έριξα άλλη μια γρήγορη ματιά. Μια ομάδα πυγμαίων μέσα στην παράξενη σπηλιά με τον θρόνο με τα κρανία και ένας μασκοφόρος άνδρας που με κοίταζε. Μετά, μου έδεσαν τα μάτια και με βοήθησαν να ανέβω στο άλογό μου.

«Πριν φύγω, μια ερώτηση μόνο. Ποιος είσαι;», ρώτησα. Η βαθιά φωνή απάντησε, «Οι άνθρωποι με ξέρουν με πολλά ονόματα. Κάποιοι με αποκαλούν Φάντασμα. Αντίο, θα ξανασυναντηθούμε, Δρ Άξελ». — Απόσπασμα από το βιβλίο “Ι Ιστορία του Φάντομ”, Μια νουβέλα του Lee Falk. 

«Ω, Φάντασμα που περπατά! Καλώς όρισες, παλιόφιλε!»

Σαν μια σκιά, λοιπόν, που γλιστρά ανάμεσα σε δέντρα αιωνόβια και θρύλους που δεν ξεθωριάζουν, ο Φάντομ, ο διαχρονικός αυτός υπερήρωας, επιστρέφει στην Ελλάδα για να συνεχίσει την αιώνια πορεία του. Σχεδόν μισός αιώνας μετά την τελευταία του αυτόνομη έκδοση στη χώρα μας, ο ήρωας με τη μάσκα και την αινιγματική αύρα αναβιώνει, φέρνοντας μαζί του τη μαγεία της ζούγκλας και τη σοφία αιώνων. Αλλά τι σημαίνει άραγε μισός αιώνας για έναν ήρωα που, όπως λέει και το ρητό της ζούγκλας, «Όταν ο Φάντομ κινείται, ο χρόνος παγώνει»;

Στην Ελλάδα, ο Φάντομ υπήρξε μέρος της κουλτούρας των κόμικς για δεκαετίες, ενώ η απουσία του τον έκανε ακόμα πιο μυθικό. Τώρα, η επιστροφή του συνοδεύεται από έναν συλλεκτικό τόμο, που περιλαμβάνει πέντε σαγηνευτικές περιπέτειες, δημοσιευμένες για πρώτη φορά στην Αμερική μεταξύ 2006 και 2020, οι οποίες μέχρι σήμερα παρέμεναν άγνωστες στο ελληνικό κοινό. Μέσα από αυτές, ο Φάντομ ξαναβρίσκει τη φωνή του, αναδεικνύοντας θέματα διαχρονικά, όπως η τιμή, η πίστη, αλλά και η μάχη με εσωτερικούς και εξωτερικούς δαίμονες.

Κάθε σελίδα του νέου τόμου είναι μια επιστροφή στις ρίζες, ένα ταξίδι στη ζούγκλα του μύθου και της φαντασίας. Και ο Φάντομ παραμένει έτσι ένα ζωντανό σύμβολο της διαχρονικής μάχης για το δίκαιο, μια φωνή από το παρελθόν που αντηχεί στο παρόν, καλώντας μας να ξαναθυμηθούμε δικές μας εφηβικές περιπέτειες και να ανακαλύψουμε στις σκιές του παρελθόντος την αλήθεια μας. Γιατί, όπως πάντα, ο χρόνος παγώνει όταν εκείνος κινείται.

Ο πρώτος τόμος που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μικρός Ήρως περιλαμβάνει τις παρακάτω πέντε περιπέτειες, που δημοσιεύθηκαν πρώτη φορά στην Αμερική σε κυριακάτικες εφημερίδες, τη περίοδο 2006-2020, και είναι αδημοσίευτες στη χώρα μας: Η Απαγορευμένη Γη, Οι Τυμβωρύχοι, Πειρατές Πλουτωνίου, Το Οχυρό Του Νομάδα, και Το Πλοίο Των Κατασκόπων

Σενάριο: Tony DePaul | Σχέδιο: Graham Nolan, Paul Ryan, Terry Beatty, Jeff Weigel | Σελίδες: 156 | Μέγεθος: 17Χ24 | Έγχρωμο | Τιμή: 11€

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.

 

 

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News