“Sapiens”, “Homo Deus”, “21 Mαθήματα για τον 21ο πρώτο αιώνα”. Ο Νώε Χαράρι αποτελεί έναν σύγχρονο φιλόσοφο εν κινήσει. Αυτή τη φορά προβληματίζει στο “Nexus” σχετικά με την κρίσιμη έννοια της πληροφορίας και πως αυτή μεταφέρεται στο πέρασμα του χρόνου. Από τον ορισμό, στην αναδρομή, στην τεχνολογική εξέλιξη και σε ένα χρονικό παρόν που συζητάμε πλέον για σπουδαίες έννοιες όπως η Δημοκρατία, ο Ολοκληρωτισμός, οδεύουμε σε έναν κόσμο παγκόσμιου διχασμού, αμφιβολιών και σύγχυσης με τις εκτιμήσεις να μην είναι ιδιαίτερα αισιόδοξες για το μέλλον.

Ο Yuval Noah Harari καταπιάνεται την τελευταία δεκαετία με την εξερεύνηση  μεγάλων θεμάτων της ανθρώπινης ιστορίας και του μέλλοντός μας μέσα από ένα πρίσμα που συνδυάζει την ιστορία, τη φιλοσοφία, και την επιστήμη με έναν μοναδικό τρόπο. Τα έργα του έχουν συμβάλει στο να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και προσεγγίζουμε καταστάσεις κι έχουν μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες. Στο επίκεντρο της σκέψης του βρίσκεται η ιδέα ότι η τεχνολογία και οι κοινωνικές αλλαγές είναι οι κινητήριες δυνάμεις που θα καθορίσουν την πορεία της ανθρωπότητας στον 21ο αιώνα και τη συνέχεια της ανθρωπότητας.

Το “Nexus” είναι ταυτόχρονα ένας σύνδεσμος κι ένα πλέγμα. Ως έννοια αντιπροσωπεύει τον τρόπο με τον οποίο οι τεχνολογίες της εποχής μας, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η βιοτεχνολογία και οι ψηφιακές πλατφόρμες αλλάζουν δραστικά τον τρόπο που οι άνθρωποι ζουν, αλληλεπιδρούν και αντιλαμβάνονται τον κόσμο. Η τεχνολογία πλέον δεν αποτελεί απλώς ένα εργαλείο που βελτιώνει τις ικανότητες του ανθρώπου, αλλά έχει τη δυνατότητα να αντικαταστήσει πολλές ανθρώπινες λειτουργίες και να μεταμορφώσει ριζικά τις κοινωνίες. Στην εποχή μας οι γραμμές μεταξύ φυσικού και ψηφιακού, βιολογικού και τεχνητού θολώνουν συνεχώς. Για τον συγγραφέα, αυτή η πραγματικότητα θέτει σημαντικά ηθικά και φιλοσοφικά ερωτήματα. Αν οι άνθρωποι μπορέσουν να ξεπεράσουν τα όρια του σώματός τους και της θνητότητάς τους, τι θα σημαίνει αυτό για τον ορισμό της ανθρώπινης ύπαρξης; Θα εξακολουθήσουν οι άνθρωποι να είναι άνθρωποι, ή θα μετατραπούν σε κάτι άλλο πιο κοντά στη μηχανή ή σε μια νέα μορφή ύπαρξης;

Οι εξελίξεις που τρέχουν με ταχύτητα φωτός απαιτούν νέες μορφές ηθικής και πολιτικής διακυβέρνησης. Οι κοινωνίες πρέπει να αντιμετωπίσουν τις “επιπτώσεις” της τεχνολογίας και να θέσουν κανόνες που θα εξασφαλίσουν ότι η πρόοδος δεν θα οδηγήσει σε αυξανόμενες ανισότητες ή σε καταστάσεις που θα απειλήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η πρόκληση που έχουμε μπροστά μας είναι να εξασφαλίσουμε ότι η τεχνολογία θα χρησιμοποιηθεί για το καλό της ανθρωπότητας και ότι η πρόοδος θα είναι προς όφελος όλων και όχι μόνο λίγων προνομιούχων. Επιπλέον το βιβλίο ανοίγει έναν άτυπο διάλογο με το “Νexus” του Ramez Naam. «Ποιος ελέγχει αυτή τη δύναμη; Τι γίνεται όταν κυβερνήσεις ή κακόβουλες οντότητες αρχίζουν να χρησιμοποιούν αυτή την τεχνολογία για σκοπούς ελέγχου και καταπίεσης;». Ο Naam εξετάζει μια σειρά από κεντρικές θεματικές που αφορούν όχι μόνο την τεχνολογία αλλά και την ίδια την ανθρώπινη φύση. Ένα από τα κύρια ερωτήματα που θέτει το “Nexus” είναι πώς θα άλλαζε η κοινωνία αν οι άνθρωποι μπορούσαν να συνδέουν τις συνειδήσεις τους μεταξύ τους. Η τεχνολογία του Nexus καθιστά την απομόνωση μια παρωχημένη έννοια και ανοίγει νέους ορίζοντες στην κατανόηση και τη συνεργασία.

Η προσέγγιση του Χαράρι έχει το δικό της ειδικό βάρος και ενδιαφέρον. η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και άλλων προχωρημένων τεχνολογιών δεν είναι απλώς ένα επόμενο βήμα στην ανθρώπινη εξέλιξη. Αντιθέτως, αποτελεί μια ριζική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι βλέπουν τον εαυτό τους και τη θέση τους στον κόσμο. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αφορά το επίπεδο των ανισοτήτων δεν αφορά απλώς την οικονομική κατάσταση, αλλά την ίδια την ικανότητα των ανθρώπων να αναβαθμίσουν τον εαυτό τους και να διαμορφώσουν τη ζωή τους. Κι αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο, το επιμύθιο που πρέπει να μας μείνει από τα γραφόμενα του συγγραφέα σε αυτή του την απόπειρα να προσεγγίσει τον κόσμο.