Το να γράφει κανείς ένα γράμμα – κατάθεση ψυχής στον πατέρα του δεν είναι μία απλή υπόθεση. Ο Γιάνης Βαρουφάκης αποφασίζει να ακολουθήσει αυτή την μέθοδο. Σε κλίμα συναισθηματικής φόρτισης και έχοντας σαν βάση τις αγωνίες και τους φόβους του πατέρα για τον προσανατολισμό της τεχνολογίας διερευνά, αποκαλύπτει και θα λέγαμε “ξεσκεπάζει” βαθιές, πολύπλοκες αιτίες που η αλληλουχία τους οδηγεί στην ταραγμένη, ρευστή πραγματικότητα και σε ένα ιδιαίτερα απρόβλεπτο μέλλον. Με την αυτοπεποίθηση που του δίνει η κατάρτισή του και με το έμφυτο ταλέντο που έχει να εστιάζει στην ουσία των θεμάτων που πραγματεύεται υπερασπίζεται τις απόψεις του κόντρα σε συμφέροντα, οικονομικά κατεστημένα και πολιτικές σκοπιμότητες, πληρώνοντας στη διαδρομή του το ανάλογο τίμημα.
Σε αυτόν τον διάλογο με τον μακρονησιώτη πατέρα κυριαρχεί η επιφυλακτικότητά του σχετικά με το αν η τεχνολογία ήρθε να υπηρετήσει πραγματικά τους πολλούς ή για να τους κάνει δούλους. Η μητέρα του είχε διατυπώσει συγκεκριμένες ερωτήσεις για τον χρόνο εργασίας, την απόδοση, τις ιδέες. Όλα αυτά αποτέλεσαν παρακαταθήκη και πυξίδα για τον ίδιο τον οικονομολόγο, προκειμένου να δομήσει τη δίκη του οικονομική αντίληψη.
Πρόκειται για ένα βιβλίο που καταφέρνει να συμπυκνώσει τα τελευταία 200 χρόνια και κυρίως τα κρίσιμα 50 μετά το 1970 με καθαρή ματιά, πειστικές αναλύσεις, την απαιτούμενη εμβάθυνση. Έχει στόχο του να απευθυνθεί σε ευρύτερο κοινό από τον κύκλο του. Σε παθητικούς δέκτες που αγγίζουν τα όρια της αποχαύνωσης. Προσπαθεί να λειτουργήσει ως ένα ξυπνητήρι ειδικών συνθηκών. Από την ατμομηχανή, στη θεοποίηση του κέρδους έναντι της προόδου. Από το κραχ του 1929 μέχρι την κρίση του 2008. Μία διαδρομή γεμάτη σταυροδρόμια που τις περισσότερες φορές αυτοί που είχαν τη δύναμη να πάρουν τις αποφάσεις, έκαναν λάθος.
Πώς ο συνεχής δανεισμός οδηγεί σε αδιέξοδο; Πώς το χρηματοπιστωτικό σύστημα βρέθηκε στα όρια του και ποιοι πλήρωσαν με φόρο “αίματος” την επιβίωσή του; Αποτέλεσμα ο οικονομικός εκτροχιασμός που επιφέρει την κατάρρευση ενός χάρτινου οικοδομήματος ψευδαίσθησης πλούτου. Κι όταν αυτή η κατάσταση έγινε παραδοχή, ήρθε η διαχείρισή της με εξίσου ατυχείς επιλογές. Η αυστηρή λιτότητα “σκότωσε” την ανάπτυξη. Ο Γιάνης Βαρουφάκης θεωρεί πως σε αυτό το κομβικό ιστορικά σημείο ο Καπιταλισμός αυτοκτόνησε.
Σε αυτή τη κρίσιμη στροφή ο συγγραφέας θεωρεί πως παραδίδεται η εξουσία στις παντοδύναμες διαδικτυακές ανερχόμενες αυτοκρατορίες. Οι ψηφιακοί κολοσσοί αρπάζουν την ευκαιρία να δανειστούν τεράστια ποσά και καταφέρνουν να κατευθύνουν τις επιθυμίες των καταναλωτών. Ο χρήστης της πλατφόρμας μετατρέπεται σε προϊόν. Το αποτέλεσμα είναι εμφανές σήμερα, ειδικότερα μετά την τραγωδία της πανδημίας που έγινε ευκαιρία στη λογική του δόγματος του ΣΟΚ. Επιχειρηματίες όπως οι Έλον Μάσκ, Τζεφ Μπέζος, Μάρκ Ζούκεμπεργκ και Μπιλ Γκέιτς γιγάντωσαν το κεφάλαιό τους κι εξασφάλισαν τον τρόπο να το “αναπαράγουν” συνεχώς.
Η σημαντικότερή τους επιτυχία όμως δεν ήταν αυτή που αφορούσε την οικονομική τους ευμάρεια. Πέτυχαν να έχουν υπό τον έλεγχό τους τα “προϊόντα” του καπιταλισμού. Οι τεχνοφεουδάρχες κατάφεραν να τον προσαρμόσουν στα μέτρα τους. Τον έκαναν όχημά τους. Το πέρασμα σε αυτή τη νέα εποχή δεν έγινε ανώδυνα, ακόμα κι αν αρκετοί αδυνατούν να το αντιληφθούν στην πράξη. Σε αυτή τη συγκυρία αναζητείται τεχνοδομή-τεχνοοργάνωσης της νέας πραγματικότητας. Φυσικά όμως οι έχοντες τα ηνία αρνούνται μία τέτοια προοπτική που θα τους θέσει όρια.
Τα περιθώρια αντίστασης συνεχώς μειώνονται, οι δρόμοι μοιάζουν μπλοκαρισμένοι. Η επισφάλεια τρομάζει. Ο φόβος κυριεύει το μυαλό. Οι καιροί του παραδοσιακού καπιταλισμού φτάνουν να θυμίζουν ουτοπία. Ακόμα κι ο ίδιος ο Βαρουφάκης στο φινάλε δείχνει μπερδεμένος αναζητώντας λύσεις και βρίσκονται “κενό”. Δε βλέπει καθαρά ούτε αυτός το αντίπαλο δέος που θα κάνει την ανατροπή. Σε μία παγκόσμια κοινότητα που βρίσκεται στα όρια της υποτέλειας μοναδική χαραμάδα αποτελεί η συλλογική χειραφέτηση συνειδητοποίησης και αντίστασης σκεπτόμενων ανθρώπων κόντρα στην ισοπέδωση που επικρατεί. Μία εναλλακτική παγκόσμια προοδευτική κοινωνία μας περιμένει αρκεί να βρούμε τον τρόπο να μεταφέρουμε το μήνυμα σωστά.
➸ ΙΝΦΟ: Το βιβλίο “Mιλώντας Στον Πατέρα Μου”, του Γιάνη Βαρουφάκη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ.
