Κάθε ολοκληρωμένο έργο τέχνης είναι ένα μικρό θαύμα. Μια κατάθεση ψυχής που φτάνει στη γραμμή τερματισμού, συχνά ακρωτηριασμένη, λαχανιασμένη, αλλά ζωντανή. Όμως σπανιότερο ακόμα είναι το έργο που μοιάζει να περίμενε τον δημιουργό του, όπως ένας ήχος περιμένει το στόμα που θα τον φυσήξει σωστά. Ο Dave Chisholm γεννήθηκε για να μετατρέψει τη ζωή του Miles Davis σε εικόνα.

Με διδακτορικό στην τζαζ τρομπέτα από το Eastman School of Music, ο Chisholm δεν σχεδιάζει απλώς τον Miles· τον αφουγκράζεται. Ο Miles τον στοιχειώνει από την παιδική του ηλικία και, μες στο σκοτεινό σαλόνι των αναμνήσεων, εκείνος προσπαθούσε πάντα να τον τραβήξει στο φως. Μετά από τρία graphic novels (“Instrumental”, “Chasin’ the Bird”, “Enter the Blue”), ήρθε το κάλεσμα: η Z2 Comics και το Estate του Miles Davis τον ήθελαν για το “Miles Davis and the Search for the Sound”.

Αυτό το έργο, λοιπόν, που στα ελληνικά κυκλοφορεί ως “Μάιλς Ντέιβις – Αναζητώντας τον Ήχο” προέκυψε όταν ο σωστός άνθρωπος συναντήσει τον σωστό μύθο. Και τότε, αξίζει να σωπάσεις και να ακούσεις. Ή, στην περίπτωσή μας, να δεις.

Για τους αμύητους, το comic είναι μια ονειρική καταβύθιση στο ασυνείδητο του ήχου. Για τους μυημένους, είναι μια μεταφυσική ιατρική πράξη: ο Miles, μετά από ένα σοβαρό τροχαίο, αρχίζει να σχεδιάζει για θεραπεία· και τα σχέδια αυτά γίνονται πύλες. Σκηνές, θραύσματα, νότες που δεν παίχτηκαν ποτέ, στροφές της ζωής που θα μπορούσαν να τον έχουν οδηγήσει αλλού.

Όμως μέσα σε όλα, είναι ο Dave Chisholm που κλείνει το μάτι στον Miles… Τον τιμά, τον μεταγράφει, αλλά και τον αμφισβητεί. Κι αυτό κάνει το έργο τους κοινό: ένα graphic jazz requiem γεμάτο ευγνωμοσύνη, εσωτερικές παύσεις, και μια κραυγή που μοιάζει με γαλήνη.

Ο Chisholm δεν εικονογραφεί απλώς τη ζωή του Miles Davis. Την ακούει με το μολύβι του. Την συνθέτει όπως ένας αυτοσχεδιασμός που περνάει από την ομίχλη των δρόμων του Saint Louis στο μεταμεσονύχτιο μπλε του “Blue Note”, μέσα από αίθουσες αναμονής, μικρά δωμάτια ξενοδοχείων, σιωπηλούς διαδρόμους νοσοκομείων και αποπνικτικά στούντιο. Με χρώματα που δεν ξέρεις αν είναι φωτιά ή ανάμνηση. Με βλέμματα που λένε περισσότερα από τις νότες.

Αναλαμβάνει τα πάντα: σενάριο, σχέδιο, χρώμα, γράμματα, με την επιπλέον ευαισθησία να παραδώσει τον πρόλογο στον γιο του Miles, Erin Davis, και να αφιερώσει το έργο στον αείμνηστο Wayne Shorter, σαν να συνδέει τους ζωντανούς και τους απόντες σε μια τελετή μετάβασης. Σαν ιερέας που στήνει την τελετή του μόνος του, με υλικά τις εμμονές, την αγάπη, τη μνήμη. Η αφήγηση, δανεισμένη από τα ίδια τα λόγια του Miles, ξεδιπλώνει έναν ήρωα που χωρίς να το καταλάβει ξεκινά μια αναζήτηση, όχι για φήμη, ούτε για νόημα, αλλά για έναν ήχο. Έναν τόνο που κάποτε άκουσε και τον μετέτρεψε σε ερώτηση. Ο Chisholm δεν τον ντύνει με βιογραφική νοσταλγία. Αντίθετα, τον περιβάλλει με τις υφές και τις εντάσεις μιας εποχής που άλλαζε, και μαζί της, άλλαζε και ο ίδιος ο ήχος του Miles.

Η εικόνα εδώ δεν είναι απλώς εικονογράφηση: είναι ρυθμός. Είναι μια παύση με χρώμα. Είναι ένα φράγμα που σπάει για να μπει μέσα σου η μουσική. Ο Miles αποτυπώνεται όχι μόνο ως ιδιοφυία, αλλά ως δίαυλος, ως ένας τολμηρός άνθρωπος που μπορεί να περάσει στην άλλη πλευρά και να επιστρέψει πίσω με μια μελωδία που θα σε στιγματίσει για πάντα. Και κάπου εκεί, ο αναγνώστης-ακροατής ξεχνά ότι διαβάζει. Σαν να κρατά στα χέρια του ένα όργανο, όχι ένα βιβλίο.

Το “Μάιλς Ντέιβις – Αναζητώντας τον Ήχο” είναι ένα κάλεσμα. Για όποιον έχει ποτέ νιώσει ότι κάτι άκουσε μέσα του, κάτι που δεν μπορούσε να εξηγήσει, αλλά αυτό αρκούσε μόνο και μόνο για να το κυνηγήσει. Και ο Dave Chisholm, σαν να τον άκουσε κι εκείνος αυτόν τον ήχο. Και του έδωσε μορφή.

*Το βιβλίο “Μάιλς Ντέιβις – Αναζητώντας τον Ήχο” του Dave Chisholm κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Οξύ. 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.