Τελευταίες ημέρες του 2022 και ήρθε η ώρα των απολογισμών, ακόμη και όσον αφορά τη λογοτεχνική παραγωγή στη χώρα μας για τη χρονιά που οδεύει στο τέλος της. Ελληνίδες λογοτέχνες προτείνουν τα δικά τους αγαπημένα ελληνικά βιβλία για το 2022 και δίνουν ιδέες για τα δώρα των γιορτών.
Η Τζούλια Γκανάσου προτείνει:
Άβυσσος άβυσσον επικαλείται – Ελένη Γκίκα (ΑΩ Εκδόσεις)
Για το ανεκπλήρωτο που καθορίζει την ύπαρξη, για την ερημιά που εμπεριέχει τα πάντα, για την επιθυμία που αναγεννιέται απ’ τις στάχτες, για τον χρόνο που γδέρνει, για τις πληγές που συνταιριάζουν και ενώνουν τα σώματα, για τα όνειρα που πλάθουν τις πιο θελκτικές φαντασιώσεις και για το «θεοσκότεινο φως» που δημιουργεί αντανακλάσεις ως σημάδια ελπίδας στη σάρκα, μας ψιθυρίζει (βροντοφωνάζοντας με τον μοναδικό της τρόπο) η Ελένη Γκίκα σε ετούτη τη συγκλονιστική ποιητική συλλογή.
Tο δέντρο με τις φωλιές – Ελένη Πριοβόλου (Εκδόσεις Καστανιώτη)
Για τους ενδημικούς και αποδημητικούς ανθρώπους που ψάχνουν να βρουν καταφύγιο, για τα πουλιά που ανασαίνουν στο πλάι τους, για τους μετανάστες, τους απάτριδες και τους κυνηγημένους, για τα σύνορα που θέτουν παράταιρους όρους, για τα φυτώρια (πάσης φύσεως) που διανθίζουν τον κόσμο και για όσους πασχίζουν να χτίσουν ένα καλύτερο σύμπαν, η Ελένη Πριοβόλου συνθέτει μια έξοχη ιστορία στο εν λόγω συγκινητικό, σημαντικό μυθιστόρημα.
R. I. F. Ο θάνατος στο φέισμπουκ – Μαρία Γιαγιάνου (Εκδόσεις Στερέωμα)
Για την κοινοποίηση του πένθους, για τη γραφή ως στρατηγική επιβίωσης, για την ψηφιακή (και όχι μόνο) παρουσία μετά το πέρας της εγκόσμιας ύπαρξης, για την ψυχολογία της εν δυνάμει αιώνιας ζωής και για άλλα σημαντικά και ανέγγιχτα, οι δώδεκα συν μια πολυδιάστατες φανταστικές προσωπικότητες της Μαρίας Γιαγιάννου μας προσκαλούν σε μια αξιοπρόσεχτη αναγνωστική περιπέτεια στην οποία αναμειγνύονται εξαιρετικά η μυθοπλασία με το δοκίμιο και η σάτιρα με το επιτάφιο επίγραμμα.
*Η νουβέλα της Τζούλια Γκανάσου «Γόνιμες μέρες» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γκοβόστη.
Η Δανάη Δραγωνέα προτείνει:
Μια Ιστορία Μόνο – Μέρος Δεύτερο: Η Κληρονομιά – Καλή Δοξιάδη (Εκδόσεις Μεταίχμιο)
Το Μια Ιστορία Μόνο – Η Κληρονομιά της Καλής Δοξιάδη, είναι το βιβλίο που μας είχε υποσχεθεί η συγγραφέας ακριβώς έναν χρόνο πριν. To διάβασα μέσα σε δυο μέρες. Με παρέσυρε ο ρυθμός της γραφής, οι υπέροχες περιγραφές της φύσης και των φαγητών και η επιθυμία μου να συναντήσω ξανά μερικούς γνώριμους ήρωες. Η πρωταγωνίστρια η Ανθή έχει μεγαλώσει. Διακεκριμένη δημοσιογράφος στην Αμερική πλέον, επιστρέφει στην Κέρκυρα, στο νησί των παιδικών της χρόνων, με σκοπό να πουλήσει το σπίτι που έχει κληρονομήσει: μια “ροζ μπον μπον βίλα, σε στυλ “ψευτό αρ νουβό”. Με την επιστροφή της ζωντανεύουν σιγά- σιγά οι αναμνήσεις που κρύβονται στο σπίτι, φωτίζονται οι σχέσεις μέσα στην οικογένεια και η Ανθή ανακαλύπτει με έκπληξη ότι υπάρχει ακόμα μια θέση κρατημένη για εκείνη. Οι ιστορίες τελικά χάνονται μαζί με τους ανθρώπους όταν εκείνοι φεύγουν; Όχι απαραίτητα, μας καθησυχάζει η Καλή Δοξιάδη. Εν αναμονή του τρίτου βιβλίου λοιπόν.
Πέρσα – Νίκος Σταματιάδης (Εκδόσεις Πνοή)
Η Πέρσα βρίσκεται ανοιχτή στο μεγάλο τραπέζι του σαλονιού. Κάθε πρωί κάθομαι απέναντί της. Βάζω καφέ και διαβάζω 10 σελίδες. Ούτε μια παραπάνω. Είναι απλό. Η Πέρσα του Νίκου Σταματιάδη είναι το βιβλίο που δεν θέλω να τελειώσει ποτέ. Θέλω να με περιμένει στην ίδια θέση κάθε πρωί και μαζί με μια ηρωίδα (που δεν είναι καθόλου ηρωική) να βυθίζομαι σε μια ολόκληρη εποχή. Μέσα από την ιστορία της Πέρσας αναδύεται η Ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας και των σπουδαίων προσωπικοτήτων που φώτισαν μια βαθιά πληγωμένη χώρα. Tσαρούχης, Δόρα Στράτου, Παξινού, Κάλλας… Από την Αθήνα και τον οίκο μόδας Τσουχλού, η Πέρσα που επιθυμεί την πολυτέλεια και την “καλή” ζωή, θα βρεθεί στο Παρίσι και από εκεί στην Ύδρα της δεκαετίας του ’60. Κάπου στα μέσα της διαδρομής, με έναν αναπάντεχο τρόπο, θα μεταμορφωθεί σε μια ηρωίδα που εκείνο που επιθυμεί πραγματικά είναι το να κατορθώσει να ζήσει ελεύθερη.
Ο Θησαυρός της Βαγίας (Graphic Novel) – Ζωρζ Σαρή / Kanellos KOB (Εκδόσεις Πατάκη)
Είναι αδύνατο να είμαι αντικειμενική, ενώ εξίσου αδύνατο αποδείχθηκε το να περιμένω μέχρι τα Χριστούγεννα για να ανοίξω το συγκεκριμένο δώρο που είχα παραγγείλει, τη στιγμή που κυκλοφόρησε. Ο Θησαυρός της Βαγίας της Ζώρζ Σαρή είναι ίσως από τα βιβλία, μαζί με το Καπλάνι της Βιτρίνας της Άλκης Ζέη, που δεν θυμάμαι πόσες φορές έχω διαβάσει. Κι όμως τώρα το έχω ξανά στα χέρια μου, κάπως διαφορετικό. Η εικονογράφηση του πολύ ταλαντούχου Kanellos COB μου δίνει την δικαιολογία που χρειαζόμουν. Μέσα Δεκεμβρίου αφήνω τα πάντα και επιβιβάζομαι ακόμα μια φορά στον “Πορτοκαλή Ήλιο”. Το ταξίδι για την Αίγινα μόλις ξεκίνησε.
*Το μυθιστόρημα για εφήβους της Δανάης Δραγωνέα «Το Νησί της Βροχής-Ένα μυστικό ημερολόγιο» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη.
H Eιρήνη Καραγιαννίδου προτείνει:
Μαύρη βίβλος της σύγχρονης ελληνικής ποίησης, calamocalamus poeta – Δημήτρης Ε. Σολδάτος (Ανύπαρκτες εκδόσεις)
[ Τι “ήρωες” και “σκοτεινά”;Μα τι μας λες Σεφέρη;
Αν δεν αστράψουνε τα φλας,
κανένας δεν σε ξέρει ]
Κατά την ανάγνωση ετούτου του δυσκολοχώνευτου κατά τ´ άλλα κατίμαυρου βιβλίου του Δημήτρη Σολδάτου, σ´ αυτές τις τριακόσιες πλας σελίδες, δεν υπάρχει περίπτωση να μην βρει κάποιος απ´ όσους γράφουν, έστω κι ένα σιρίτι να του ανήκει σ´ αυτό το γαϊτανάκι του χώρου. Στίχοι σαν αυτόκλητοι φρουροί των ηθικών και των αισθητικών αξιών, – που αναλαμβάνουν να καταδείξουν και να διακωμωδήσουν τα τρωτά του λογοτεχνικού σιναφιού μας εμπαίζοντας με τις παρεκκλίσεις από μια κομ ιλ φο νόρμα, μοχθηροί, ενίοτε μισάνθρωποι, υπερβολικοί, όπως συμβαίνει με τους σατιρικούς, δημιουργώντας έναν εν πολλοίς φόβιο τύπο ανθρώπου από τον οποίο οι σατιριζόμενοι οφείλουν να απομακρυνθούν τρέχοντας, – ωραία τα συνόψισε ο Λασκαράτος τα χαρακτηριστικά εκείνου του σατιρικού συγγραφέα που ο νους του είναι θύλακας εργαλείων χειρουργικών που άλλα κόβουνε κι άλλα τρυπούνε, άλλα σκίζουνε κι άλλα ξεσκλούνε -, μα βρήκα έναν ποιητή ανθρώπινο, τεχνίτη του μετρικού στίχου, χαϊδολογίστρο κι ας χαιδευόμαστε με νύχια, τα ίδια νύχια που σκάβουν και τον δικό του λάκκο και φτιάχνουν και το δικό του άγαλμα, λίθινο κι ας είναι με ήτα, ενόσω οι ποιητές ονειρεύονται κοτρόνα πα στο δάχτυλο, μα η ποίηση κοτρόνα τάφου.
Πέντε σημειώματα – Χ. Λυπιρίδης (Εκδόσεις Θερμαϊκός)
[…Το παράθυρο άνοιξε η Μνήμητη μυρωδιά του ανέμου άρπαξε η Μοίρα
στο μπαλκόνι βγήκε το Παρόν
άκουσε την Πίστη
και σάλταρε ο Τζόυ
από πόσο ψηλά
μη με ρωτάς…]
Πέντε σημειώματα σε ετούτη την σχηματική συλλογή, πέντε άνισα κεφάλαια-βήματα, από έναν πολιτικό μηχανικό η σκάλα δεδομένη στο όποιο οικοδόμημα, για να ανεβαίνουν οι πέντε φίλοι που έχουν ονόματα μοναδικά και επίθετα ασύζευκτα, όσα και τα εντευκτήριά τους, η μοίρα που γελά αφού όπως και τα σημειώματα από χαρτί πλασμένα κι από δισταγμό, – ανδρείκελα της μοίρας τα τυφλά δυο χέρια, χορεύουμε, δεχόμαστε τον εμπαιγμό, άτονα κοιτώντας παθητικά τ´ αστέρια -, μα υπάρχει πάντα ένας Τζόυ, που ξέρει καλύτερα να μετρά όταν όλα μπλέκονται, πρόσωπα και περιστατικά και χώρες σ´ ακολουθούν, κι εποχές και πληγές, χλωρίδες και πανίδες, όλα σωστά παρατεταγμένα καθώς ξετυλίγεις το νήμα κι όταν ακόμα αγναντεύοντας από τον επάνω όροφο κάποιου σπιτιού σε κάποια πόλη, κοιτάζεις τους σκαμμένους λάκκους των κυμάτων που κάστρα πίστης γκρέμισαν, αυτής που γεννά δωμάτια την αρχιτεκτονική των οποίων κάποιοι δεν λογαριάζουν, ίσως γιατί συχνά μένουν ακάλεστοι σε σουαρέ, μα συνεχίζουν να παλεύουν γιατί στο βάθος του χρησμού κάποτε ελπίζουν να γενεί το θαύμα, γιατί έρχεται η μνήμη που κι αυτή γεννά μνημούρια και γνωρίζει ιστορίες που δεν ειπώθηκαν, κάποτε σμίγει φίλους και στίχους και τοίχους σε άγνωστες συντεταγμένες, σ´ αγνούς τόπους και μέρη μπάσταρδα, στο τότε και στο τώρα που ´χει το θράσος να χτίζει παρέες, τέτοιες που το παρελθόν καταπίνουν και γλεντούν με αναμνήσεις το κάθε μέλλον, και πάντα ξεχνιούνται, πάντα θυμούνται σ´ ένα χάρτινο σπίτι, μπορεί και σ´ ένα σπίτι αληθινό με σκάλα, που όταν ανεβαίνει κατεβαίνει, ή μπορεί και όχι, πώς περπατούν η μνήμη, γκρεμίσματα και κτίσματα, η μοίρα, το μέλλον, το παρελθόν κι η πίστη, πώς περπατούν οι άνθρωποι μαζί, τον άπιστο μην τον ρωτάς.
* Η ποιητική συλλογή της Ειρήνη Καραγιαννίδου «Παραθαλάσσιο οικόπεδο» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πανοπτικόν.
