Ο βέλγος συγγραφέας και ποιητής Francis Dannemark (ο οποίος, μάλιστα, πέθανε πολύ πρόσφατα) είχε πει κάποτε ότι «σ’ ένα βιβλιοπωλείο ο χρόνος δεν κυλάει». Δεν θα μπορούσε να έχει ειπωθεί πιο ταιριαστή θυμοσοφία που να ταιριάζει στην περίπτωση του Λεξικοπωλείου ή «Lexikopoleio» για τους πολλούς αλλοδαπούς πελάτες του: περνώντας την πόρτα του, στο (λεγόμενο από τους παλιούς Αθηναίους) Βατραχονήσι, κοντά στην πλατεία Προσκόπων στο Παγκράτι, σε χτυπάει αμέσως μια φιλική αύρα μη επιτηδευμένης βιβλιοφιλικής ατμόσφαιρας.
Εκεί σε υποδέχεται με το χαρακτηριστικό του χαμόγελο ο υπεύθυνος εκδηλώσεων και προώθησης του βιβλιοπωλείου, ο Διαμαντής Διαμαντίδης, που εκτός από ταλαντούχος μουσικός σε διάφορα ανά καιρούς εγχώρια συγκροτήματα, θα είναι και ο ξεναγός σου μέσα σε αυτή την μικρή νησίδα γνώσης. Το μουσικό pedigree του Διαμαντή σού εξασφαλίζει ότι καθ’ όλη την ώρα της παραμονής σου εκεί, βρεις δεν βρεις αυτό που ψάχνεις, τουλάχιστον θα ακούσεις την καλύτερη βιβλιοπωλική μουσική στην Αθήνα.
Τον ρωτάω εξαρχής με τι φιλοδοξίες ξεκίνησε το Λεξικοπωλείο πριν 10 χρόνια και σε ποιο σημείο έχουν εκπληρωθεί αυτές. «Τα κίνητρα μας διακατέχονταν από έναν αλόγιστο αυθορμητισμό και ήταν, θα λέγαμε, σχεδόν “εγωιστικά”, δεδομένης της οικονομικής κρίσης που εκείνη την εποχή είχε μπει για τα καλά στη ζωή μας. Η μοναδική φιλοδοξία της Odile Bréhier [Οντίλ Μπρεγιέ], ιδιοκτήτριας του Λεξικοπωλείου, και του συνεργάτη της Γιάννη Σκούφη, ήταν η ίδρυση ενός μικρού ανεξάρτητου βιβλιοπωλείου, ενός καταφυγίου όπου θα μπορούσαν να ευφρανθούν οι φιλαναγνώστες και οι βιβλιόφιλοι», μου απαντάει, προσθέτοντας ότι «η ζωή και η καθημερινότητα μας υπενθυμίζουν πως οι στόχοι και οι φιλοδοξίες αλλάζουν και πως οφείλουμε να προσαρμοζόμαστε διαρκώς σε νέα δεδομένα».
Φωτ.: Βασιλική Σκοπέλλου / Olafaq
Όλα ξεκίνησαν το 2011, όταν η, Γαλλίδα στην καταγωγή, Μπρεγιέ, από τότε που εξασκούσε το επάγγελμα του μεταφραστή και του διερμηνέα, είχε ένα όνειρο: να φτιάξει ένα στέκι για όσους αγαπούν τις γλώσσες, αλλά και την μεγάλη της αγάπη, τα λεξικά. Πάσης φύσεως.
Όπως μας λέει η ομάδα του Λεξικοπωλείου (την οποία συμπληρώνουν επίσης ο Νίκος Σκαμάγκας, ο Γιώργος Ζαχαρόπουλος και ο Sylvain Franceschi), ύστερα από τουλάχιστον τριάντα χρόνια επισταμένης επαγγελματικής ενασχόλησης με τη μεταφραστική της δραστηριότητά, μέσω της Texto, η Οντίλ είχε την ανάγκη να διευρύνει τα ενδιαφέροντα και τις δράσεις της. «Αυτά είναι που βρίσκονται στον πυρήνα της δημιουργίας του βιβλιοπωλείου μας. Το μότο του Romain Gary είναι και δικό μας: “Είμαι λάτρης των λεξικών. Είναι το μόνο μέρος στον κόσμο όπου τα πάντα εξηγούνται και όπου έχουν ψυχική ηρεμία. Είναι απολύτως σίγουροι για όλα εκεί μέσα”. Εμείς χτίσαμε το δικό μας μοναδικό μικρό μέρος γεμάτο βιβλία και φίλους. Είναι το νησάκι μας: το Βατραχονήσι», μου λέει ο Διαμαντής.
Τι θα βρει λοιπόν ο βιβλιόφιλος μέσα στο συγκεκριμένο βιβλιοπωλείο; Για αρχή, την πιο πλούσια συλλογή λεξικών στην Αθήνα, λεξικά σε πάνω από 30 γλώσσες. Και όχι μόνο τα κλασικά ορθογραφικά, ερμηνευτικά και ετυμολογικά λεξικά, αλλά και πολλά θεματικά είτε ελληνικά, είτε δίγλωσσα, είτε ξενόγλωσσα – κυρίως και πρωτίστως, όμως, λεξικά για πράγματα που δεν τα βάζει καν ο νους σας όπως το «Λεξικό του Τεν Τεν». Αλλά και ξενόγλωσσα βιβλία (λογοτεχνία, δοκίμια, παιδικά) σε πέντε γλώσσες, ελληνικά αλλά και Ελλήνων συγγραφέων μεταφρασμένων σε ξένες γλώσσες.
Φωτ.: Βασιλική Σκοπέλλου / Olafaq
«Σ’ ένα βιβλιοπωλείο θα βρεις αυτό που δεν μπορεί να σου προσφέρει ένα ηλεκτρονικό κατάστημα: τη ζεστή και βιβλιοφιλική ατμόσφαιρα, τη χαρακτηριστική μυρωδιά ενός βιβλίου, το σχήμα, το χαρτί ή το εξώφυλλό του, την ανάγνωση 2-3 τυχαίων αράδων. Με άλλα λόγια, τέτοιες εμπειρίες είναι ικανές να πυροδοτήσουν αναμνήσεις ή να απελευθερώσουν παρόμοιες ενδορφίνες με εκείνες που περιγράφει ο Μαρσέλ Προυστ όταν γεύεται τις μικρές μαντλέν που του προσφέρει η μητέρα του», μου τονίζει εμφατικά ο Διαμαντής, επισημαίνοντας ότι «όπως λέει και ο Μάρκ Φόρσάιθ στο “The Unknown Unknown: Bookshops and the Delight of Not Getting What You Wanted”, “σ’ ένα βιβλιοπωλείο θα βρεις αυτό που ποτέ δεν ήξερες πως έψαχνες”».
Όπως αποφαίνεται με ένα στόμα και μια φωνή όλη η ομάδα, μετά από δέκα χρόνια είναι περήφανοι καθώς «δημιουργήσαμε έναν καλαίσθητο και ευχάριστο χώρο, ένα στέκι συνάντησης βιβλιόφιλων και συγγραφέων, το οποίο προσελκύει νέους αναγνώστες. Αντέξαμε, παρά τις αντιξοότητες, ενώ συνεχίσαμε να εμπλουτίζουμε τα ράφια μας με νέες προτάσεις και τίτλους προσεκτικά επιλεγμένους. Πάντως, η πολύ δυνατή και δεμένη ομάδα μας, η οποία αποπνέει τον φιλικό χαρακτήρα του Λεξικοπωλείου, είναι το κλειδί της επιτυχίας μας».
Φωτ.: Βασιλική Σκοπέλλου / Olafaq
Εγώ πάντως, ως καθαρά εξωτερικός παρατηρητής, θα έλεγα ότι η δραστήρια ομάδα του βιβλιοπωλείου έχει μερικούς ακόμη λόγους να επαίρεται για το «όνομά» (και ναι, έχει ήδη ένα πολύ καλό όνομα στην «πιάτσα» των εκδοτικών οίκων): ότι εκτός από τις συνεχείς αφίξεις βιβλίων από το εξωτερικό, έχουν εγκαινιάσει εδώ και παραπάνω από δυο χρόνια μια παράλληλη δραστηριότητα. Το Λεξικοπωλείο διασώζει τεράστιους όγκους βιβλίων από δεύτερο χέρι (που του δωρίζονται), τα οποία – σ’ ένα ποσοστό 90%-, αναδιανέμουν, δωρίζοντάς τα σε δομές φιλοξενίας προσφύγων, φυλακές, δημοτικές βιβλιοθήκες, βιβλιοθήκες σχολείων κ.ά.
«Γιατί, προκειμένου να γίνει το βιβλίο προσιτό σε ανθρώπους που δεν θα πήγαιναν αυθόρμητα προς αυτό, οφείλουμε να το πάμε εμείς σε εκείνους. Τέλος, ευελπιστούμε πως οι παρουσιάσεις βιβλίων, οι λέσχες ανάγνωσης (στα ελληνικά και τα γαλλικά), οι συναυλίες εντός του χώρου μας, θα ξαναρχίσουν σύντομα», συνοψίζει με νόημα ο Διαμαντής.
Όσον αφορά στο ποια μπορεί να είναι η μεγαλύτερη ικανοποίηση που παίρνετε μετά από μια κουραστική ημέρα, η απάντησή τους είναι και πάλι ομόφωνη: «Για να πούμε την αλήθεια, μας αρέσει ο χώρος μας, οι συνεργάτες μας, οι γάτες μας, τα βιβλία μας, οι φίλοι μας: σωματική κούραση ίσως αλλά καθόλου ψυχική. Ειδικά όταν ο επισκέπτης φεύγει με ένα καλό λόγο και με καλύτερη διάθεση από αυτή που είχε όταν μπήκε. Εκείνη τη στιγμή φτιάχνεται όλ’ η μέρα μας», λένε και υπερτονίζουν, εν είδη αξιωματικής ρήσης, ότι «δεν υπάρχει κουραστική ημέρα εφόσον καθημερινά κάνουμε βιβλιοθεραπεία».
Φωτ.: Βασιλική Σκοπέλλου / Olafaq
Οι επόμενοι στόχοι της Οντίλ και της ομάδας της δεν είναι μεγαλεπήβολοι. Όπως ισχυρίζονται, «σκοπεύουμε να παραμείνουμε αυτό που είμαστε από την αρχή, ένα μικρό ανεξάρτητο βιβλιοπωλείο που καθοδηγείται από το ένστικτο των ανθρώπων του. Ή μάλλον τα σχέδιά μας είναι πολύ απλά: υγεία, καλή παρέα, χαμόγελο για όλους».
Γιατί η καλαίσθητη πορεία και η επιτυχία χτίζονται λιθαράκι-λιθαράκι. Βήμα-βήμα και σελίδα-σελίδα. Όπως, περίπου, και ένα βιβλίο.
