Στο νέο βιβλίο του Φρανσουά Ντυμπέ γρήγορα γίνεται αντιληπτή η διάθεση εμβάθυνσης αιτιών των ανισοτήτων και των αδικιών μέσα από λεπτές, αιχμηρές επισημάνσεις και συνδέσεις που δείχνουν μία ιδιαίτερη προσέγγιση τόσο ως προς τη σύλληψη, όσο και ως προς την ιεράρχηση των δεδομένων που οδηγούν στα αποτελέσματα της μελέτης. Η διεισδυτική του ματιά σε συνδυασμό με τη βαθιά γνώση των γεγονότων οδηγεί με σαφήνεια κι εν μέρει δικαιολογεί το διευρυμένο κοινωνικό χάσμα του σήμερα. Φυσικά δεν προκλήθηκε μέσα σε μία ημέρα, αλλά μέσα από μία σειρά επεισοδίων που αρκετοί επέλεξαν να μην τους δώσουν την απαιτούμενη προσοχή.

Στην έρευνά του ο συγγραφέας λαμβάνει υπόψιν την εκπαίδευση, την μόρφωση, την εξέλιξη της τεχνολογίας, την εργασιακή επισφάλεια, τον υλικό ευδαιμονισμό, τον περιορισμό του ελεύθερου χρόνου και την μεταβλητότητα των κοινωνικών στρωμάτων που είχε ως απόρροια μία θολή εικόνα σχετικά με το τι ορίζεται στο παρόν μεσαία τάξη. Φαινόμενο που δεν είναι μόνο ελληνικό, αλλά αγγίζει και τη δική μας πραγματικότητα μετά από μία 15ετία που άλλαξε όσο θεωρούνται δεδομένα μέχρι το 2009. Τα πράγματα τίθενται στη σωστή τους διάσταση και αναζητείται λύση χωρίς μοιρολατρία απέναντι στο πένθος και τη μιζέρια που κυριαρχούν.

Για τον Ντυμπέ είναι πολύ σημαντικός ο αντίκτυπος αυτής της νέας πραγματικότητας στη ψυχοσύνθεση των ανθρώπων κι οι κοινωνιολογικές προεκτάσεις που έρχονται ως επακόλουθο της συνεχούς δοκιμασίας που υφίσταται η πλειοψηφία. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον αβεβαιότητας δεν αφήνει να χαθούν στον χρόνο αξίες όπως η ισότητα, η αξιοκρατία και η αυτονομία. Υπακούει στους νόμους με ευλάβεια, αλλά διερωτάται ρητορικά, πόσο δίκαιος μπορεί να είναι κάποιος σε έναν τόσο άδικο κόσμο. Αρνείται να δεχθεί το κύμα παραίτησης και καλεί έμμεσα σε αντίσταση, συμμετοχή, διεκδίκηση επισημαίνοντας χαρακτηριστικά πως ζούμε σε μία χειραγωγούμενη κοινωνία.

Αγανάκτηση και θυμός αναπτύσσονται ως ένα είδος άμυνας. Η αδικία και η αδυναμία αλλαγής του σκηνικού κάνει τις μονάδες του συνόλου ευάλωτες σε ηγέτες με χαρακτηριστικά σύγχρονων δημαγωγών. Σε τέτοιες εποχές το μήνυμα θολώνει. Αρκετοί βρίσκουν την ευκαιρία με τον αντισυστημικό τους λόγο να λειάνουν τις πληγές και να δημιουργήσουν ρεύμα. Η πραγματικότητα όμως είναι σκληρή και τις περισσότερες φορές τα πρώτα θύματα είναι οι ίδιοι οι ψηφοφόροι που πρώτοι αντιλαμβάνονται πως για μία ακόμα φορά έχουν εξαπατηθεί. Άλλωστε ένα από τα γεγονότα που με αγωνία περιμένουμε το 2024 είναι οι εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής κι αν ο Ντόναλντ Τραμπ επιστρέψει στην Προεδρία.

Αντιλαμβανόμενος πλήρως όλους αυτούς τους κινδύνους τολμηρά προτείνει κοινωνική συμμετοχή, ώστε η αγανάκτηση να λειτουργήσει με τρόπο εποικοδομητικό – λυτρωτικό κι όχι ως μία απλή βαλβίδα εκτόνωσης που θα βυθίσει τις κοινωνίες σε μεγαλύτερο χάος. Αναζητεί ένα ελατήριο αντίστασης και κινητοποίησης μέσα από τις καθημερινές δυσκολίες. Από την αναφορά του δε λείπουν και θέσεις της ευρύτερης “Αριστεράς”. Υιοθετεί την ευθύνη απέναντι στον λαϊκισμό και την άνοδο της ακροδεξιάς. Εκφράζεται μία ξεκάθαρη δυσφορία για τον κατακερμαρτισμό και τη θλίψη της. Ψευδαισθήσεις και λοιπές αγκυλώσεις δημιουργούν συνεχώς εμπόδια.

Παρ΄ όλα αυτά παραμένει στρατευμένος στην αλληλεγγύη και αφουγκράζεται το αίσθημα ευθύνης να μείνει η ελπίδα της εναλλακτικής ζωντανή. Γνωρίζει όσο λίγοι πως η κλεψύδρα αδειάζει δραματικά και ο χρόνος δράσης συρρικνώνεται. Το επιμύθιο όμως αφήνει θετικό πρόσημο και καλεί σε συστράτευση μπροστά στα μεγάλα διακυβεύματα της δεκαετίας. Η υπεράσπιση των θεμελιωδών κατακτήσεων των περασμένων ετών είναι το έσχατο χρέος. Κι αν γυρίσουμε ένα ακόμα βήμα πίσω για να κλείσουμε με το σχήμα του κύκλου, η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί έναν ακόμα καθοριστικό παράγοντα για το παρόν και όχι για το μέλλον, όπως πολλοί λένε καθησυχάζοντας προς ώρας τον εαυτό τους.

➪ Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πόλις.